علائم کمبود ویتامین کدامند؟ چه زمان باید به پزشک مراجعه کرد؟

کمبود ویتامین و مواد مغذی حتی در کشورهای پیشرفته به طرز نگران کننده ای رایج است. شناخت علائم کمبود ویتامین می تواند در کنترل سلامت بدن کمک کند.

کمبود ویتامین و مواد معدنی می تواند بیش از آنچه که فکر می کنید شایع باشد و برخی از رایج ترین کمبودها مربوط به کمبود ویتامین D، آهن و کلسیم هستند.

علاوه بر این، متخصصان معتقدند ممکن است فرد بدون داشتن علائم کمبود ویتامین، دچار کمبود برخی از ویتامین ها باشد. اگرچه مراجعه به پزشک بهترین روش برای تشخیص کمبود ویتامین و تعیین میزان ویتامین های مورد نیاز بدن است، اما گاهی اوقات این کمبودها می توانند خود را از طریق علائم نشان دهند.

علائم کمبود ویتامین A

• خشکی چشم: ویتامین A برای سلامت چشم بسیار مهم است. کمبود ویتامین A اغلب در افرادی که از خشکی چشم رنج می برند، دیده می شود. براساس مقاله ای در سال ۲۰۱۳ که در مجله Community Eye Health Journal منتشر شده است، کمبود شدید ویتامین A اغلب به صورت خشکی ملتحمه ظاهر می شود، در غیر این صورت به آن گزروفتالمیا گفته می شود.
• شب کوری: طبق گزارش سازمان بهداشت جهانی (WHO)، کمبود ویتامین A مهم ترین علت نابینایی قابل پیشگیری در نوجوانان، به ویژه در کشورهای در حال توسعه است. سالانه ۵۰۰ هزار کودک بر اثر کمبود ویتامین A بینایی خود را از دست می دهند.

فقط جوانان در معرض خطر نیستند. سازمان بهداشت جهانی همچنین یادآوری می کند که زنان باردار، به ویژه زنان بدون امکان دسترسی به مراقبت های بهداشتی، زنان باردار در سه ماهه سوم بارداری در معرض این کمبود هستند.

• کم خونی: اگر مبتلا به کم خونی یا کمبود شدید گلبول قرمز خون هستید و از علت اصلی آن مطمئن نیستید، باید سطح ویتامین A خود را بررسی کنید. عموما سطح آهن در خون افراد مبتلا به کمبود ویتامین A پایین می باشد که این امر می تواند منجر به کم خونی فقر آهن شود.

یکی از تحقیقات منتشر شده در مجله Nutrients در سال ۲۰۱۳ به این نتیجه رسید که مکمل های ویتامین A، هم می توانند از کم خونی فقر آهن جلوگیری کرده و هم آن را معکوس کنند.

درمان کمبود ویتامین A

درمان کمبود ویتامین A شامل مصرف غذاهای غنی از ویتامین A، مانند جگر، گوشت گاو، مرغ، تخم مرغ، شیر غنی شده، هویج، انبه، سیب زمینی شیرین و سبزیجات برگ سبز است. مقدار توصیه شده روزانه ویتامین A برای مردان بالغ ۹۰۰ میکروگرم (میکروگرم) و برای زنان بزرگسال ۷۰۰ میکروگرم است.

علائم کمبود ویتامین B

• زخم های دهانی: متخصصین تغذیه معتقدند زخم های دهانی، از علائم کمبود ویتامین B12 هستند. ارتباط ویتامین B با زخم دهان در سال ۲۰۰۹ ثابت شده است.
• سرگیجه: بسیاری از بیماران با کمبود ویتامین B12 دچار سرگیجه می شوند. دلیل این امر این است که همانند کمبود ویتامین A، کمبود ویتامین B نیز می تواند منجر به کم خونی شده و جریان اکسیژن به مغز را مختل کند.
• تپش قلب: آیا گاهی اوقات احساس می کنید ممکن است قلبتان از قفسه سینه خارج شود؟ کم خونی ناشی از کمبود ویتامین B12 می تواند این علائم را ایجاد کند. در صورت عدم درمان، کم خونی می تواند منجر به برخی عوارض جدی شود، بنابراین سطح ویتامین B خود را در بالاترین حالت حفظ کنید.
• التهابات پوستی: یکی از علائم کمبود ویتامین B12 التهابات پوستی می باشد. نه تنها کمبود ویتامین B12، بلکه کمبود ویتامین B2 (که به عنوان ریبوفلاوین شناخته می شود) نیز می تواند منجر به التهابات پوستی شود. اگر رژیم غذایی سختگیرانه یا مشکل گوارشی مانند بیماری سلیاک دارید، توجه بیشتری به علائم نشان دهید.

درمان کمبود ویتامین B

بهترین منابع غذایی که می توانید تمام هشت گروه ویتامین B را از آن ها دریافت کنید، عبارتند از:

• غلات کامل (برنج قهوه ای، جو، ارزن)
• گوشت (گوشت قرمز، مرغ، ماهی)
• تخم مرغ و محصولات لبنی (شیر، پنیر)
• حبوبات (لوبیا، عدس)
• دانه ها و مغزها (دانه های آفتابگردان، بادام)
• سبزیجات تیره و برگ دار (کلم بروکلی، اسفناج)
• میوه ها (مرکبات، آووکادو، موز)

در موارد شدید کمبود ویتامین B12 که منجر به کم خونی ویتامین B12 می گردد، فرد نیاز به تزریق ویتامین B12 خواهد داشت.

علائم کمبود ویتامین C

• چین و چروک پوست: از علائم کمبود ویتامین C می توان به چین و چروک بر روی پوست اشاره کرد. کمبود ویتامین C علائم پیری مانند چین و چروک را افزایش می دهد. زیرا ویتامین C، تولید کلاژن، پروتئین مسئول انعطاف پذیری و جوانی پوست را تنظیم می کند.

اگر سطح ویتامین C پایینی دارید، می توانید به سرعت و تنها با افزایش مصرف میوه و سبزیجات، تاثیر چشمگیری بر روی پوست خود ببینید.

• رگ های خونی شکننده روی پوست: کمبود ویتامین C تنها با نمایان شدن بیشتر چین و چروک، پوست شما را تحت تاثیر قرار نمی دهد. این مسئله همچنین می تواند منجر به شکسته شدن رگ های خونی پوست شود.

اگر فکر می کنید کمبود ویتامین C دارید که باعث ایجاد مشکلات پوستی می شود، ناامید نشوید. در صورت شروع درمان، علائم کمبود ویتامین به سرعت برطرف می شوند. علائم می توانند ظرف یک یا دو روز و یا طی چند هفته از بین بروند.

• تورم لثه: علائم کمبود ویتامین C اغلب در دهان به صورت لثه های قرمز، متورم و تحریک پذیر ظاهر می شوند. اگر لثه حساسی دارید و از علت آن مطمئن نیستید، با پزشک خود در مورد احتمال کمبود ویتامین C صحبت کنید.

درمان کمبود ویتامین C

درمان کمبود ویتامین C، جایگزینی ویتامین C در رژیم غذایی است. این ویتامین را می توان با مصرف مکمل های ویتامین C و با داشتن یک رژیم غذایی غنی از ویتامین C دریافت کرد. ممکن است برای کمک، به یک متخصص تغذیه ارجاع شوید. معمولا بعد از یک دوره مصرف مکمل های ویتامین C، می توانید آن را متوقف کنید. اما با این حال ادامه دادن مصرف ویتامین C در رژیم غذایی بسیار مهم است.

 غذاهای غنی از ویتامین  Cعبارتند از:

• مرکبات، مانند پرتقال و آب پرتقال
• فلفل
• توت فرنگی
• توت سیاه
• کلم بروکلی
• جوانه های بروکسل
• انواع سیب زمینی

علائم کمبود ویتامین D

• مشکلات خواب: کمبود ویتامین D تاثیر زیادی در کیفیت خواب دارد. این تاثیرات عبارتند از ساعات خواب کمتر و کمبود آرامش. کمبود ویتامین D همچنین با افزایش التهاب بینی و لوزه ها مرتبط است، که می تواند منجر به آپنه خواب و اختلال در خواب شود. یک تحقیق از ۹ مطالعه که در سال ۲۰۱۸ منتشر شده در مجله Nutrients به این نتیجه رسید افرادی که دچار کمبود ویتامین D هستند نسبت به دیگران، ۵۰ درصد بیشتر در معرض خطر ابتلا به اختلالات خواب قرار دارند.
• ریزش مو: یکی از نشانه های کمبود ویتامین D ریزش مو است. بر اساس یک مطالعه که در سال ۲۰۱۹ در Dermatology and Therapy منتشر شده است، این ماده مغذی در سنتز کراتین (پروتئین سازنده مو) نقش دارد.
• تغییرات خلقی: از آنجاییکه ویتامین D ماده مغذی موثر در سلامت روان و همچنین سلامت جسمی می باشد، متاسفانه برای افرادی که کمبود ویتامین D دارند، مشکل ساز می شود. علائم کمبود ویتامین D شامل احساس خستگی، یا حتی علائم افسردگی می باشد.

براساس یک مطالعه که در سال ۲۰۱۵ در مجله FASEB منتشر شده است، ویتامین D به حفظ سطح کافی سروتونین (هورمون شادی) در مغز کمک می کند.

• کاهش سرعت بهبود زخم: اگر متوجه کاهش سرعت بهبود زخم ها و سایر آسیب های پوستی خود شده اید، این می تواند یکی دیگر از علائم کمبود ویتامین D باشد. ویتامین D در بسیاری از فرآیندهای بدن دخالت دارد و وقتی بدن آسیب می بیند، برای بهبودی مناسب، مقادیر بیشتری از این ویتامین مورد نیاز است. ویتامین D رشد سلول را تحت تاثیر قرار داده و آن را تنظیم می کند. بنابراین، سطح کافی ویتامین D برای تشکیل پوست جدید و ترمیم زخم بسیار مهم است.

درمان کمبود ویتامین D

هدف از درمان و پیشگیری کمبود ویتامین D، رسیدن به سطح کافی ویتامین D و سپس حفظ آن در بدن است. اگرچه ممکن است مصرف بیشتر غذاهای حاوی ویتامین D و کمی آفتاب گرفتن برایتان مفید باشد، اما بهتر است حتما تحت نظر پزشک، مکمل های ویتامین D مصرف کنید. ویتامین D به دو شکل D2 و D3 وجود دارد. ویتامین D2، ارگوکالسیفرول نیز نامیده می شود و منشاء گیاهی دارد.

ویتامین D3 کولکالسیفرول نامیده و منشاء حیوانی دارد. برای تهیه ویتامین D2 به نسخه پزشک نیاز دارید، اما ویتامین D3 بدون تجویز پزشک نیز در دسترس است. ویتامین  D3راحت تر از D2 جذب می شود و دوزهای آن بیشتر در بدن دوام می آورند. با پزشک خود مشورت کنید تا دریابید آیا نیاز به مصرف مکمل ویتامین D دارید یا خیر، و در صورت نیاز مقدار درست را مصرف کنید.

علائم کمبود ویتامین E

• دشواری در برقراری تعادل: اگرچه کمبود ویتامین E غیر معمول است، اما گاهی اوقات در افراد مبتلا به فیبروز کیستیک یا بیماری سلیاک دیده می شود. یکی از علائم رایج که باید در رابطه با کمبود ویتامین E مراقب آن باشید، مشکلات تعادل است. به طور خلاصه اگر مرتبا در حال افتادن هستید بهتر است سطح ویتامین E خود را بررسی کنید.
• درد عصبی: درد عصبی، که بیشتر شبیه درد سوزش یا بریدگی است، می تواند ناشی از کمبود ویتامین E باشد. یک مطالعه مهم در سال ۱۹۹۹ که در مجله Archives of Physical منتشر شده است، یک بیمار مبتلا به کمبود ویتامین E را توصیف می کند که پس از ۹ ماه تحت درمان با ویتامین E، توانست بر درد عصب خود غلبه کند.
• درد عضله: ویتامین E نقش بسزایی در حفظ عضلات دارد. یک مطالعه در سال ۲۰۱۳ که در مجله بین المللی International Journal of Preventive Medicine منتشر شد، نشان داد در افرادی که روزانه ۴۰۰ واحد ویتامین E مصرف می کنند، آسیب عضلانی کاهش می یابد.

چیزی که اکثر مردم متوجه آن نیستند، این است که درد و احساس درد در عضلات می تواند نشانه کمبود ویتامین E باشد. البته احساس درد بعد از ورزش جای نگرانی ندارد، اما اگر درد عضلانی دارید، عضلات بدنتان ضعیف هستند و فرد نسبتا کم تحرکی هستید، با پزشک مشورت کنید.

درمان کمبود ویتامین E

درمان کمبود ویتامین E، شامل مصرف ویتامین E خوراکی است که در صورت وجود بیماری های نورولوژیک (هرگونه اختلال در سیستم عصبی) یا کمبود ناشی از سوءجذب، در دوزهای بالا تجویز می شود. کمبود ویتامین E باعث شکنندگی گلبول های قرمز خون و تخریب سلول های عصبی، به ویژه آکسون های محیطی و نورون های ستون خلفی می شود.

ویتامین E در روغن های گیاهی، مغزها، دانه ها، میوه ها و سبزیجات یافت می شود. از دیگر منابع ویتامین E می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• روغن جوانه گندم
• آفتابگردان، گیاه گلرنگ و روغن سویا
• دانه های آفتابگردان
• بادام درختی
• بادام زمینی، کره بادام زمینی
• سبزی چغندر، کولارد سبز یا کلم سبز، اسفناج
• کدو تنبل
• فلفل دلمه ای قرمز
• مارچوبه
• انبه
• آووکادو

علائم کمبود ویتامین K

• مشکل لخته شدن: ویتامین K بخشی حیاتی از هموستاز یا لخته شدن خون است. افرادی که دارای مشکلات جذب، مانند فیبروز کیستیک، بیماری سلیاک، کولیت اولسراتیو و سندرم روده کوتاه هستند، باید توجه بیشتری به نحوه لخته شدن خون داشته باشند، زیرا در معرض خطر کمبود ویتامین K قرار دارند.
• کبودی مکرر: اگر دائما و به راحتی پوستتان دچار کبودی می شود، باید آزمایش خون انجام دهید. کبودی مکرر یکی از علائم کمبود ویتامین K است.
• خون در مدفوع: دیدن خون در موفوع تقریبا همیشه باعث نگرانی می شود. این پدیده می تواند از علائم کمبود ویتامین K باشد. مهم نیست که چه چیزی موجب این مسئله شده است، باید توسط یک متخصص بررسی شود.

درمان کمبود ویتامین K

منابع غذایی غنی از ویتامین K عبارتند از:

• سبزیجات برگ سبز، مانند کلم پیچ، اسفناج، سبزی شلغم، کولارد سبز، سبزی سوئیس چارد، سبزی خردل، جعفری و کاهو برگ سبز
• سبزیجاتی مانند جوانه بروکسل، کلم بروکلی، گل کلم و کلم
• ماهی، جگر، گوشت، تخم مرغ و غلات (حاوی مقادیر کمتری است)

ویتامین K توسط باکتری های قسمت پایین روده نیز ساخته می شود.

منبع: bestlifeonline