هر آنچه باید در مورد حساسیت به گلوتن ، گندم و بیماری سلیاک بدانید

در این مقاله نگاه دقیقی به حساسیت به گلوتن ، گندم و بیماری سلیاک خواهیم داشت و به این پرسش پاسخ خواهیم داد که آیا باید نگران آن باشید یا خیر؟ برای این منظور ابتدا این بیماری ها را از لحاظ علمی بررسی می کنیم. سپس به بایدها و نبایدهای این بیماری ها می پردازیم و در انتها راهکارهایی شامل درمان قطعی، موقتی، اصولی، لیست غذاهای مجاز و غیرمجاز و نکات ضروری در ارتباط با بیرون غذا خوردن این افراد ارائه می دهیم.

آیا حساسیت به گلوتن واقعی است؟ یک نگاه انتقادی

طبق یک بررسی انجام شده در سال ۲۰۱۳، یک سوم آمریکایی ها بطور فعال سعی در اجتناب از گلوتن دارند.

اما بیماری سلیاک، شدیدترین فرم عدم تحمل گلوتن، تنها در  0.7 تا ۱ درصد از افراد ظاهر می شود.

وضعیت دیگری که به آن حساسیت به گلوتن غیر سلیاکی گفته میشود، به کرات در جوامع سلامتی و بین متخصصین مورد بحث قرار میگیرد.

گلوتن چیست؟

گلوتن یک پروتئين از خانواده ی گندم، چاودار(گندم سیاه) و جو می باشد. از میان غلات حاوی گلوتن، مصرف گندم بسیار رایج تر است.

دو پروتئین اصلی در گلوتن، گیلیادین و گلوتنین هستند. زمانی که آرد با آب مخلوط میشود، این پروتئین ها یک شبکه ی چسبناک و شبیه به چسب را تتشکیل می دهد.

نام گلوتن از خاصیت چسبندگی این پروتئین گرفته شده است. (گلو= چسب)

گلوتن به خمیر حالت الاستیکی می دهد و به نان اجازه می دهد تا موقع گرم شدن، مولکول های گاز درون آن جمع شوند. همچنین به نان بافت  قابل جویدن می دهد.

اختلالات مرتبط با گلوتن

مشکلات سلامتی در ارتباط با گندم و گلوتن بسیار کم هستند. شناخته شده ترین این مشکلات سلامتی، عدم تحمل گلوتن می باشد که شدیدترین فرم آن بیماری سلیاک است.

در افراد با عدم تحمل گلوتن، سیستم ایمنی به اشتباه پروتئین گلوتن را مهاجم خارجی در نظر می گیرد و به آن ها حمله می کند.

سیستم ایمنی همچنین با ساختارهای طبیعی در دیواره روده مبارزه می کند که می تواند موجب آسیب شدید شود. حمله ی بدن به سلول های خودی در بیماری سلیاک و عدم تحمل گلوتن، از دلایلی است که این بیماری ها در دسته ی بیماری های خودایمن قرار می گیرند.

تخمین زده شده است که بیماری سلیاک در بیش از ۱% از جمعیت آمریکا ظاهر می شود. به نظر می رسد این رقم رو به افزایش است و تعداد زیادی از افراد مبتلا به این شرایط، از وضعیت خود اطلاع ندارند.

حساسیت به گلوتن غیر سلیاک با بیماری سلیاک و عدم تحمل گلوتن، تفاوت دارد. هرچند، عملکرد آن ها با هم متفاوت است ولی علائم مشابه دارند.

یکی دیگر از مشکلات سلامتی در این دسته، آلرژی به گندم است. این وضعیت نسبتا نادر است و احتمالا کم تر از ۱% ازافراد جهان را تحت تاثیر قرار می دهد.

واکنش های ناسازگار به گلوتن به شمار زیادی از دیگر وضعیت ها، شامل آتاکسی مرتبط با گلوتن (نوعی آتاکسی مخچه، به دلیل اختلال عضلانی که در آن بدن نمیتواند گلوتن را هضم کند)، تیروئید هاشیموتو، دیابت نوع ۱، اتیسم، اسکیزوفرنی و افسردگی مرتبط است.

گلوتن دلیل اصلی این بیماری ها نیست، اما می تواند علائم را در افرادی که به این بیماری ها مبتلا هستند بدتر کند. در بسیاری از موارد، یک رژیم بدون گلوتن کمک ساز بوده است ولی تحقیقات بیش تری لازم است.

حساسیت به گلوتن چیست؟

در سال های اخیر، حساسیت به گلوتن توجهات زیادی را از عموم و دانشمندان جلب کرده است.

افراد با حساسیت به گلوتن، معمولا بعد از هضم غلات حاوی گلوتن، علائم را نشان داده و به رژیم بدون گلوتن پاسخ مثبت می دهند. (این افراد بیماری سلیاک یا آلرژی به گندم ندارند)

افرد مبتلا به بیماری سلیاک معمولا در آستر روده، دچار آسیب دیدگی نیستند که یک ویژگی کلیدی در بیماری سلیاک میباشد. اما هنوزچگونگی عملکرد حساسیت به گلوتن از نظر علمی نامشخص است.

شواهد روبه رشد اظهار دارند که فودمپ ها، یعنی همان کربوهیدرات های کوچک و فیبرهای موجود در برخی مواد غذایی خاص از جمله گندم و لوبیا، می تواند علت ناراحتی های گوارشی در برخی افراد شود.

چون هیچ تست آزمایشگاهی قابل اطمینانی وجود ندارد که بتواند حساسیت به گلوتن را تایید کند، یک تشخیص معمولا با حذف احتمالات دیگر، داده می شود.

این یک روش پیشنهادی برای تشخیص حساسیت به گلوتن است:

۱- ورود گلوتن به معده، چه هضم شود چه نشود، علائم سریعی ایجاد می کند.

۲- علائم فورا با رژیم بدون گلوتن برطرف می شود.

۳- مصرف مجدد گلوتن باعث بازگشت مجدد علائم می شود.

۴- افراد مشکوک به حساسیت به گلوتن، نه در دسته ی بیماران سلیاک قرار دارند و نه آلرژی به گندم.

۵- آزمون و خطا در مصرف غذاهای حاوی گلوتن و اثرات آن، این تشخیص را تایید می کند.

در یک مطالعه روی افرادی که به عقیده ی خود مبتلا به حساسیت به گلوتن بودند، تنها در  ۲۵% از آن ها معیار تشخیصی وجود دارد.

افراد با حساسیت به گلوتن علائم زیادی مانند بالا آمدن شکم، نفخ، اسهال، درد معده، افسردگی، خستگی، اگزما، قرمزی پوست، سردرد، افسردگی و درد استخوان و مفاصل را گزارش داده اند.

در نظر داشته باشید که حساسیت به گلوتن و بیماری سلیاک، اغلب علائم مرموز و مختلفی دارند که پیوند دادن آن ها با گوارش و گلوتن و تمیز دادن با مشکلات پوستی و اختلالات عصبی  دشوار است.

با وجود کافی نبودن اطلاعات از شیوع حساسیت به گلوتن، مطالعات نشان می دهند که ۰.۵ تا ۶ درصد ازجمعیت جهان ممکن است این شرایط را داشته باشند. طبق برخی مطالعات، حساسیت به گلوتن بیش تر در بزرگسالان و در زنان بیش از مردان  شایع است.

حساسیت به گلوتن شاید نام مناسبی نباشد

چندین مطالعه نشان می دهد که بیش تر افرادی که معتقند به گلوتن حساسیت دارند، به هیچ وجه به گلوتن واکنش نمی دهند.

در یک مطالعه، ۳۷ نفر از مبتلایان به سندرم روده ی تحریک پذیر و کسانی که باور داشتند نسبت به گلوتن حساس اند مورد بررسی قرار گرفتند. در این مطالعه آن ها تحت رژیم فودمپ پایین قرار گرفتند.

نتیجه ی مطالعه این بود که هیچ یک از این افراد که به گمان خود به گلوتن حساس بودند، به احتمال زیاد به فودمپ ها حساسیت دارند.

نه تنها گندم سرشار ازاین نوع کربوهیدرات های خاص می باشد بلکه همچنین فودمپ ها علائم سندرم روده ی تحریک پذیر را هدف قرار می دهند.

یک مطالعه ی دیگر این یافته ها را تایید کرده است. در این مطالعه نشان داده شده است که افرادی که طبق باور خود به گلوتن حساس بودند، هیچ واکنشی نسبت به آن نشان ندادند اما به فراکتون، دسته ای از فودمپ موجود در گندم، حساسیت نشان دادند.

درحالیکه دلیل اصلی در این افراد، فودمپ ها می باشند اما حساسیت به گلوتن در آن ها کاملا رد نشده است. با این حال، محققان بر این باورند که واکنش سیستم ایمنی به گلوتن، باعث ایجاد این وضعیت می شود.

بسیاری از دانشمندان معتقدند که حساسیت به گندم یا سندرم عدم تحمل گندم، برچسبهای دقیق تری نسبت به حساسیت به گلوتن دارند.

علاوه بر این، برخی مطالعات نشان می دهند که نژاد مدرن گندم ها از انواع باستانی آنها مضرترهستند.

بطور خلاصه، به نظر میرسد فودمپ ها (FODMAP) – نه گلوتن – عامل اصلی مشکلات گوارشی در حساسیت به گلوتن غیر سلیاک هستند. برخی از دانشمندان بر این باورند که حساسیت گندم نام مناسب تری برای این وضعیت است.

در نهایت باید گفت که گلوتن و گندم برای عده ای خوب و برای عده دیگر مضر است.

اگر شما به محصولات حاوی گندم یا گلوتن واکنش های منفی نشان می دهید، می توانید از این غذاها اجتناب کنید. همچنین می توانید در مورد علائم خود با یک متخصص مراقبت های بهداشتی صحبت کنید.

اگر تصمیم دارید از مصرف گلوتن دوری کنید، مواد غذایی که به طور طبیعی بدون گلوتن هستند را انتخاب کنید. بهتر است که از کالاهای بسته بندی شده حاوی برچسب بدون گلوتن دوری کنید، زیرا این غذاها اغلب بیش از حد فراوری شده میباشند.

علائم بیماری سلیاک، آلرژی به گندم، و حساسیت به گلوتن غیر سلیاک

علائم آلرژی به گندم

گندم، یکی از ۸ ماده ی آلرژن (آلرژی زا) در ایالات متحده می باشد. آلرژی به گندم یک پاسخ ایمنی به پروتئین های موجود در گندم، شامل گلوتن و دیگر پروتئین ها است. این بیماری در کودکان بیش تر رایج می باشد. حدود ۲۵% از کودکان مبتلا به آلرژی به گندم، زودتر از سن ۱۲ سالگی علائم را نشان می دهند.

علائم آلرژی به گندم شامل موارد زیر می باشد:

• تهوع و استفراغ
• اسهال
• سوزش دهان و گلو
• کهیر و جوش
• گرفتگی بینی
• سوزش چسم
• تنفس دشوار

علائم مربوط به آلرژی به گندم معمولا در عرض چند دقیقه پس از مصرف آن آغاز می شود. با این حال، این علائم حتی می تواند تا بیش تر از ۲ ساعت نیز طول بکشد.

این علائم میتواند متوسط باشند و یا خطر مرگ داشته باشد. ممکن است دشواری شدید در تنفس، که با نام آنافیلاکسی شناخته می شود، اتفاق بیافتد. اگر در شما آلرژی به گندم تشخیص داده شده باشد، پزشک شما احتمالا اوتو انژکتور(آمپولی که خودتان میتوانید به خود تزریق کنید) اپی نفرین را تجویز می کند. شما می توانید از آن در صورت مصرف گندم برای جلوگیری از بروز آنافیلاکسی استفاده کنید.

کسی که به گندم آلرژی دارد ممکن است به سایر غلات مانند جو و چاودار نیز آلرژی داشته باشد شاید هم نه.

علائم بیماری سلیاک

بیماری سلیاک یک اختلال خودایمن می باشد که در آن بدن شما نسبت به گلوتن پاسخ غیرعادی نشان می دهد. گلوتن در گندم، جو و چاودار وجود دارد. اگر شما مبتلا به بیماری سلیاک باشید، مصرف گلوتن باعث می شود تا سیستم ایمنی پرزهای روده را از بین ببرد. این همان قسمت انگشت مانند از روده کوچک شما است که مسئول جذب مواد مغذی می باشد.

بدون پرزهای روده سالم، مواد مغذی که برای بدنتان ضروری است را دریافت نخواهید کرد که این امر منجر به سوء تغذیه می شود. بیماری سلیاک می تواند عواقب جدی برای سلامتی از جمله آسیب دائمی روده داشته باشد.

در این بیماری، اغلب بزرگسالان و کودکان، علائم متفاوتی نشان می دهند. کودکان بیش تر علائم گوارشی دارند. مانند موارد زیر:

• بالا آمدن شکم و نفخ
• اسهال مزمن
• یبوست
• مدفوع کمرنگ و بدبو(بوی عفونت)
• درد معده
• تهوع و استفراغ

عدم موفقیت در جذب مواد مغذی در طول سال های حیاتی رشد، می تواند منجر به مشکلات دیگر سلامتی شود. مانند:

• عدم رشد در نوزادان
• تاخیر در بلوغ نوجوانان
• کوتاهی قد
• تحریک پذیری در خلق و خوی
• کاش وزن
• نقص در مینای دندان

بزرگسالان نیز ممکن است در صورت ابتلا به بیماری سلیاک، دچار مشکلات گوارشی شوند. هرچند بزرگسالان بیشتر علائم زیر را تجربه میکنند:

• خستگی
• کم خونی
• افسردگی یا اضطراب
• پوکی استخوان
• درد مفصل
• سر درد
• زخم هایی داخل دهان
• ناباروری و سقط مکرر
• دوره های قاعدگی عقب افتاده و نامنظم
• خارش دست و پا

تشخیص بیماری سلیاک در بزرگسالان می تواند بسیار دشوار باشد زیرا اغلب علائم گسترده ای دارند. آن ها با بسیاری از شرایط مزمن دیگر همپوشانی دارند.

علائم حساسیت به گلوتن غیر سلیاک

شواهد رو به رشد در وضعیت های مرتبط با گلوتن، و بروز علائم از افرادی وجود دارد که نه به گلوتن حساس هستند و نه به گندم آلرژی دارند. محققان همچنان در تلاش برای کشف علت بیولوژیکی دقیق این وضعیت هستند که حساسیت به گلوتن غیر سلیاک و به اختصار NCGS نام دارد.

هیچ تستی برای تشخیص NCGS وجود ندارد. این وضعت در افرادی که بعد از مصرف گندم علائم نشان میدهند اما برای تست آلرژی به گندم و حساسیت به گلوتن منفی هستند، تشخیص داده می شود. همانطور که بیشتر و بیشتر افراد به پزشک علائم ناخوشایند پس از خوردن گلوتن را گزارش می کنند، محققان تلاش می کنند این شرایط را مشخص کرده تا بتوانند NCGS را بهتر درک کرد.

موارد زیر رایج ترین علائم NCGS هستند:

• خستگی ذهنی، همچنین به عنوان “مه مغزی” شناخته می شود
• خستگی
• نفخ، بالاآمدن شکم و درد شکمی
• سر درد

از آنجا که هیچ تست آزمایشگاهی برای NCGS وجود ندارد، پزشک شما برای تشخیص قطعی NCGS باید ارتباط آشکار بین علائم و مصرف گلوتن، پیدا کند.

آنها ممکن است از شما بخواهند در طی یک دوره، غذاهایی که مصرف میکنید و علائم مربوط به آن را یادداشت کنید تا بتوان تشخیص داد که آیا گلوتن دلیل اصلی بروز علائم و ایجاد مشکل در شما می باشد یا خیر.

بعد از اینکه این دلایل مشخص شدند و تست های آلرژی به گندم و حساسیت به گلوتن به حالت نرمال بازگشت، پزشک از شما میخواهد تا یک رژیم بدون گلوتن را دنبال کنید. ارتباطی بین اختلالات خودایمنی و حساسیت به گلوتن وجود دارد.

چه زمان باید به دکتر مراجعه کنید؟

اگر فکر می کنید از آلرژِی به گندم و حساسیت به گلوتن رنج می برید، قبل از شروع هر نوع درمان خودسرانه، باید به پزشک مراجعه کنید. شما میتوانید با مراجعه به یک پزشک متخصص آلرژی و یا متخصص بیماری های معده و روده، تست های مربوطه را انجام داده و در مورد سابقه خود با پزشک صحبت کنید تا به تشخیص بیماری نزدیک شوید.

بسیار مهم است که به یک پزشک برای تشخیص بیماری سلیاک مراجعه کنید. بیماری سلیاک می تواند به عوارض شدید سلامتی، به ویژه در کودکان منجر شود.

از آنجا که یک مولفه ژنتیکی برای بیماری سلیاک وجود دارد، می تواند در اعضای خانواده نیز بروز کند. این بدان معناست که تأیید ابتلای شما به بیماری سلیاک بسیار مهم بوده و توصیه می شود که عزیزانتان نیز این آزمایش ها را انجام دهند.

طبق گزارش گروه حمایت از بیماری سلیاک (Beyond Celiac)، بیش از ۸۳% از آمریکایی هایی که مبتلا به بیماری سلیاک هستنند، از وضعیت خود بی خبرند.

تشخیص

برای تشخیص بیماری سلیاک و یا آلرژی به گندم، پزشک باید از شما آزمایش خون یا تست پوستی بگیرد. عملکرد این تست ها به میزان گلوتن یا گندم موجود در بدن شما بستگی دارد. این بدین معنیست که نباید قبل از انجام آزمایشات، خودسرانه رژیم بدون گلوتن یا بدون گندم را شروع کنید. در غیر این صورت ممکن است جواب تست غلط یا منفی کاذب باشد و شما قادر به درک علت بروز علائم نخواهید بود. به یاد داشته باشید NCGS هیچ تشخیص مشخصی ندارد.

سبک زندگی بدون گلوتن و بدون گندم

درمان برای بیماری سلیاک مستلزم رعایت رژیم بدون گلوتن سفت وسخت است. برای درمان آلرژی به گندم نیز باید پایبند به یک رژِم بدون گندم باشید. اگر به NCGS مبتلا هستید، مقدار گلوتنی که باید از سبک زندگی خود حذف کنید بستگی به شدت علائم و سطح تحملتان دارد.

بسیاری از غذاهای جایگزین بدون گلوتن و بدون گندم، مانند نان، پاستا، غلات صبحانه و محصولات شیرینی پزی موجود می باشند. آگاه باشید که گلوتن و گندم ممکن است در محصولاتی که انتظارش را ندارید نیز وجود داشته باشد. حتی ممکن است در برخی بستنی ها، شربت ها، ویتامین ها و مکمل های غذایی وجود داشته باشد. مطمئن شوید که ترکیبات روی بسته بندی غذاها و نوشیدنی هایی که مصرف میکنید حاوی گلوتن و گندم نباشد.

پزشک می تواند شما را راهنمایی کند که کدام غلات یا مواد غذایی برای شما بی خطر است.

نکته:

آلرژیِ به گندم، بیماری سلیاک و NCGS علائم و دلایل مشابه زیادی دارند. درک از وضعیت خودتان به شما کمک میکند تا از غذاهایی که برایتان مضر است اجتناب کنید و درمان پیشنهادی مناسب را دنبال کنید. شما همچنین می توانید به عزیزان خود که در خطر این وضعیت هستند در این رابطه راهنمایی لازم را ارائه دهید.

لیست غذاها برای افراد مبتلا به عدم تحمل گلوتن: چه غذاهایی باید خورد و از چه غذاهایی باید اجتناب کرد

طبق گزارشات موسسه ی ملی بیماری های کلیوی و گوارشی و دیابت، حدود ۱ نفر از هر ۱۴۱ آمریکایی به بیماری سلیاک مبتلاست. این بیماری یک اختلال شدید خودایمن می باشد که بعد از مصرف گلوتن باعث آسیب به روده ی کوچک می شود.

رایج ترین غذاهایی که ترکیبات آن ها حاوی گلوتن است:

• پاستا
• نان
• شیرینی و کلوچه
• ادویه ها و چاشنی ها

غذاهایی که باید از آن ها اجتناب کرد

گندم یکی از اصلی ترین مواد در رژیم غذایی غربی است و دشمن شماره یک برای افرادیست که به عدم تحمل گلوتن مبتلا هستند.

علاوه برگندم خالص، تمام فرم های آن نیز ممنوع می باشند. شامل:

• نشاسته گندم
• سبوس گندم
• ریشه گندم
• بلغور
• بیسکوویت و گلوچه گندم
• دورم (نوعی گندم زبر که از آن ماکارونی درست میکنند)
• شعیر (نوعی گندم سرخ)
• آرد
• فو
• گلایدین (پروتئین گلوتن)
• آرد گندم سبوس دار
• نان فطیر
• سمولینا

لیست غلات حاوی گلوتن، به گندم ختم نمی شود. سایر مواد ممنوع عبارتند از:

• جو
• جو دوسر (خود جو دوسر حاوی گلوتن نیست، اما با تجهیزاتی فراوری می شوند که غلات حاوی گلوتن تولید شده و یا شاید حاوی گلوتن بوده اند)
• چاودار
• تریتیکال (دانه ای که با گندم پیوند شده) و میر(چیزی بین گندم و چاودار)

گلوتن همچنین ممکن است در ترکیبات زیر نیز یافت شود:

• مالت جو
• آب مرغ فراوری شده
• سرکه مالت
• برخی از چاشنی های سالاد
• سس سویا
• مخلوط ادویه ها و چاشنی ها
• نودل

غذاهای بدون گلوتن

• میوه ها و سبزیجات
• لوبیا
• دانه ها
• حبوبات دو لپه ای
• مغزها
• سیب زمینی
• تخم مرغ
• محصولات لبنی
• روغن ها و سرکه ها
• ذرت
• برنج
• ماهی
• گوشت
• مرغ
• غذاهای دریایی

غلات و دیگر غذاهایی که بدون گلوتن هستند:

• همیشه بهار
• پیکان ریشه
• گندم سیاه
• آرد مالوک
• کینوا
• برنج
• ذرت خوشه ای
• سویا

ممکن است درابتدا رژیم بدون گلوتن ترسناک باشد. اما برای بیش تر افراد فواید آن به زحمت آن می ارزد. قدم اول خلاص شدن از محصولات حاوی گلوتن در آشپزخانه و پر کردن از محصولات جایگزین می باشد.

برای پخت و پز می توانید از آردهای جایگزین استفاده کنید که می تواند شامل موارد زیر باشد:

• گندم سیاه
• ذرت
• ارزن
• برنج
• ذرت خوشه ای
• کینوا
• نخود

شما برای پخت نان و شیرینی، می توانید از جایگزین های گلوتن مانند زانتام یا صمغ گوار برای ایجاد چسبندگی استفاده کنید. سعی کنید از مواد تازه و طبیعی استفاده کنید.

نکته در ارتباط با بیرون غذا خوردن

اگر به عدم تحمل گلوتن مبتلا باشید، غذا خوردن در رستوران می توان چالش برانگیز باشد، اما بدین معنا نیست که نمی توانید بیرون از منزل غذا بخورید.

شما می توانید در بیرون از خانه، همان غذاهایی را بخورید که در خانه می خورید. مانند سبزیجات بخارپز و گوشت گریل شده یا کباب. البته دقت کنید که در رستوران ها ممکن است برای جدا کردن کباب از سیخ، از نان استفاده کنند.

غذاهایی که در رستوران ها باید از آن ها اجتناب کنید شامل غذاهای سرخ کردنی، سس های مخصوص، و یا هر چیزی سرخ شده ای که در روغن آغشته به گلوتن آماده می شود.

در بیماری سلیاک، بیرون از خانه غذا خوردن نیازمند به هوشیاری زیادی است.

رستوران های مشخصی برای افراد با رژیم بدون گلوتن، مانند رستوران های فست فود، بوفه ها، بار سالاد و بیش تر نانوایی ها و قنادی ها ممنوع است.

برخی رستوران ها برای رژیم بدون گلوتن مناسب هستند و حتی رستوران هایی به این سبک وجود دارند. ولی با این حال باز هم لازم است که در زمان سفارش غذا دقت داشته باشید.

نکته تکمیلی

زندگی بدون گلوتن و گندم، چیزی فراتر از تنها رعایت رژیم غذاییست و باید سبک زندگی شما باشد. اگر به هریک از بیماری های ذکر شده مبتلا هستید (بیماری سلیاک، آلرژی به گندم و حساسیت به گلوتن)، باید علاوه بر رژیم غذایی، به موارد دیگر نیز دقت داشته باشید. ممکن است ترکیبات حاوی گلوتن و گندم در شوینده ها، کرم ها، عطر ها، خمیر دندان و لوازم آرایشی نیز وجود داشته باشد.

حتی ممکن است بعضی از مواد غذایی طبیعی آغشته به گلوتن باشند. مانند قارچ و تخم شربتی (به دلیل شرایط رشد و نگه داری)، پودر دارچین (چوب دارچین بلا مانع است) و غیره. سعی کنید از آجیل خام استفاده کنید زیرا آجیل های برشته و شور، آغشته به آرد هستند. و در انتها در صورت امکان، تمام مواد اولیه برای تهیه ی غذا را خودتان در منزل آماده کنید تا کاملا مطمئن باشید.

نوشته مرتبط: محققان راهی برای درمان بیماری سلیاک وسایر بیماری های خود ایمنی یافتند

باز نشر مطالب سایت بدون ذکر نام و لینک فعال مطلب سایت پیتونیک ممنوع است و شامل پیگرد قضایی می شود.

مراجع

مرجع شماره ۱