علائم سرطان – علائم سرطان کدامند؟ چگونه می توان از آن پیشگیری کرد؟
سرطان به بیماری اطلاق می شود که با ایجاد سلول های غیر طبیعی به طور غیرقابل کنترلی تقسیم می شوند و توانایی نفوذ و تخریب بافت طبیعی بدن را دارند. سرطان اغلب این توانایی را دارد که در سراسر بدن پخش شود. علائم سرطان، بسته به نوع آن می تواند متفاوت باشد.
سرطان، دومین عامل مرگ و میر در جهان است. اما نرخ بقای بسیاری از انواع آن به لطف پیشرفت در غربالگری، درمان و پیشگیری سرطان در حال بهبود است.
علائم سرطان کدامند؟
نشانه ها و علائم سرطان بسته به قسمتی از بدن که تحت تاثیر قرار گرفته متفاوت خواهد بود.
برخی از نشانه ها و علائم عمومی مرتبط با سرطان، عبارتند از:
- خستگی
- احساس وجود توده یا ضخیم شدن ناحیه ای در زیر پوست
- تغییرات وزن، از جمله کاهش یا افزایش ناخواسته
- تغییرات پوستی، مانند زرد شدن، تیره شدن یا قرمزی پوست، زخم هایی که بهبود نمی یابند، یا تغییر در خال های موجود
- تغییر در عادات روده یا مثانه
- سرفه مداوم یا مشکل در تنفس
- مشکل در بلع
- گرفتگی صدا
- سوء هاضمه یا ناراحتی مداوم بعد از غذا خوردن
- درد عضلانی یا مفصلی مداوم و غیرقابل توضیح
- تب های مداوم و بدون دلیل یا تعریق شبانه
- خونریزی یا کبودی غیر قابل توضیح
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
در صورت داشتن هر گونه علائم و نشانه های نگران کننده، با پزشک خود مشورت کنید.
اگر هیچ علامت یا نشانه ای ندارید، اما نگران خطر ابتلا به سرطان هستید، نگرانی های خود را با پزشک خود در میان بگذارید.
علل ابتلا به سرطان چیست؟
سرطان در اثر تغییرات (جهش) در DNA درون سلول ها ایجاد می شود. DNA درون یک سلول در تعداد زیادی ژن مجزا بسته بندی شده است که هر کدام شامل مجموعه ای از دستورالعمل ها هستند که به سلول می گویند چه وظایفی را انجام دهد و همچنین چگونه رشد و تقسیم کند. اشتباهات در دستورالعمل ها می تواند باعث شود که سلول عملکرد طبیعی خود را متوقف کند و ممکن است به سلول سرطانی تبدیل شود.
بخوانید: علل بروز سرطان سینه در مردان – راه های تشخیص و درمان
جهش های ژنی چه کارهایی می کنند؟
یک جهش ژنی می تواند دستورهای مختلفی به سلول سالم دهد. از جمله:
- اجازه رشد سریع به سلول ها: یک جهش ژنی می تواند به سلول بگوید که سریع تر رشد کرده و تقسیم شود. این امر باعث ایجاد سلول‌های جدید زیادی می‌شود که همگی همان جهش را دارند.
- عدم توقف رشد کنترل نشده سلول: سلول های طبیعی می دانند که چه زمانی رشد خود را متوقف کنند تا بدن تعداد مناسبی از هر نوع سلول را داشته باشد. سلول‌های سرطانی کنترل ژن‌های سرکوب‌کننده تومور را که به آن ها می‌گوید چه زمانی رشد خود را متوقف کنند، از دست می‌دهند. جهش در ژن سرکوبگر تومور، به سلول های سرطانی اجازه می دهد به رشد و تجمع ادامه دهند.
- ایجاد اشتباه هنگام ترمیم خطاهای DNA: ژن های ترمیم DNA به دنبال خطا در DNA سلول می گردند و آن ها را اصلاح می کنند. جهش در یک ژن ترمیم DNA ممکن است به این معنی باشد که سایر خطاها اصلاح نشده و باعث سرطانی شدن سلول ها می شود.
این جهش ها شایع ترین جهش هایی هستند که در سرطان یافت می شوند. اما بسیاری از جهش های ژنی دیگر می توانند در ایجاد سرطان نقش داشته باشند.
چه عواملی موجب جهش ژنی می شود؟
جهش ژنی ممکن است به دلایل مختلفی رخ دهد، به عنوان مثال:
- جهش های ژنی که با آن متولد شده اید: ممکن است شما با یک جهش ژنتیکی متولد شده باشید که از والدین خود به ارث برده اید. این نوع جهش درصد کمی از سرطان ها را تشکیل می دهد.
- جهش های ژنی که پس از تولد رخ می دهد: بیشتر جهش های ژنی پس از تولد اتفاق می افتد و به ارث نمی رسد. تعدادی از عوامل می توانند باعث جهش های ژنی شوند، مانند سیگار کشیدن، قرار کردن در معرض تشعشعات، ویروس ها، مواد شیمیایی سرطان زا، چاقی، هورمون ها، التهاب مزمن و عدم تحرک و ورزش.
جهش های ژنی اغلب در طول رشد طبیعی سلول اتفاق می افتد. با این حال، سلول ها دارای مکانیزمی هستند که اشتباهات را تشخیص داده و آن را ترمیم می کند. گاهی اوقات یک اشتباه از قلم می افتد. این امر می تواند باعث سرطانی شدن یک سلول شود.
جهش های ژنی چگونه با یکدیگر تعامل دارند؟
جهش‌های ژنی که با آن متولد می‌شوید و جهش‌هایی که در طول زندگی اتفاق میفتند با هم باعث سرطان می‌شوند.
به عنوان مثال، اگر یک جهش ژنتیکی را به ارث برده اید که شما را مستعد ابتلا به سرطان می کند، به این معنی نیست که مطمئنا به سرطان مبتلا خواهید شد. در عوض، ممکن است برای ابتلا به سرطان به یک یا چند جهش ژنی دیگر لازم باشد. جهش ژنی ارثی می تواند در مواجهه با یک ماده سرطان زا، احتمال ابتلا به سرطان را بیش از سایر افراد ایجاد کند.
مشخص نیست که چه تعداد جهش در تشکیل سرطان نقش دارند.
چه عواملی خطر ابتلا به سرطان را افزایش می دهد؟
اکثر سرطان ها در افرادی رخ می دهد که هیچ عامل خطر شناخته شده ای ندارند. عواملی که خطر ابتلا به سرطان را افزایش می دهد عبارتند از:
- سن: توسعه سرطان ممکن است چندین دهه طول بکشد. به همین دلیل است که اکثر افراد مبتلا به سرطان ۶۵ سال یا بالاتر هستند. با ابن حال سرطان منحصرا یک بیماری بزرگسالان نیست. سرطان را می توان در هر سنی تشخیص داد.
- سبک زندگی: برخی از انتخاب ها در سبک زندگی موجب افزایش خطر ابتلا به سرطان می شوند. سیگار کشیدن، مصرف الکل، قرار گرفتن بیش از حد در معرض نور خورشید یا آفتاب‌سوختگی‌های مکرر تاول‌زا، چاقی و داشتن رابطه جنسی ناایمن می‌تواند در ایجاد سرطان نقش داشته باشد. شما می توانید با تغییر عادات، خطر ابتلا به سرطان را کاهش دهید.
- سابقه خانوادگی: تنها بخش کوچکی از سرطان ها به دلیل یک بیماری ارثی است. اگر سرطان در خانواده شما شایع است، این امکان وجود دارد که جهش ها از نسلی به نسل دیگر منتقل شوند. به خاطر داشته باشید که داشتن یک جهش ژنتیکی ارثی لزوما به معنای ابتلا به سرطان نیست.
- بیماری: برخی از بیماری های مزمن، مانند کولیت اولسراتیو، می تواند خطر ابتلا به برخی سرطان ها را به طور قابل توجهی افزایش دهد.
- محیط زندگی: محیط اطراف ممکن است حاوی مواد شیمیایی مضری باشد که می تواند خطر ابتلا به سرطان را افزایش دهد. حتی اگر سیگار نمی کشید، قرار گرفتن در معرض دود سیگار یا زندگی با فرد سیگاری، ممکن است در معرض خطر ابتلا به سرطان باشد. مواد شیمیایی موجود در خانه یا محل کار مانند آزبست و بنزن نیز با افزایش خطر ابتلا به سرطان مرتبط هستند.
بخوانید: ۱۵ ماده غذایی برای پیشگیری از سرطان سینه و پاسخ به سوالات متداول
بخوانید: آیا میتوان حتی بدون سیگار کشیدن به سرطان ریه مبتلا شد؟
عوارض ناشی از سرطان کدامند؟
سرطان و درمان آن می تواند عوارض متعددی ایجاد کند، از جمله:
- درد: اگرچه همه سرطان ها دردناک نیستند، اما درد می تواند ناشی از سرطان یا درمان سرطان باشد. داروها و سایر رویکردها می توانند به طور موثر دردهای مرتبط با سرطان را درمان کنند.
- خستگی: خستگی در افراد مبتلا به سرطان دلایل زیادی دارد، اما اغلب می توان آن را مدیریت کرد. خستگی مرتبط با شیمی درمانی یا پرتودرمانی رایج است، اما معمولا موقتی است.
- دشواری در تنفس: سرطان یا درمان سرطان ممکن است باعث احساس تنگی نفس شود. درمان ها ممکن است باعث تسکین شود.
- حالت تهوع: برخی سرطان ها و درمان های سرطان می توانند باعث حالت تهوع شوند.
- اسهال یا یبوست: سرطان و درمان سرطان می تواند روده را تحت تاثیر قرار دهد و باعث اسهال یا یبوست شود.
- کاهش وزن: سرطان و درمان سرطان ممکن است باعث کاهش وزن شود. سرطان غذا را از سلول های طبیعی می دزدد و آن ها را از مواد مغذی محروم می کند. این کاهش وزن اغلب تحت تاثیر میزان کالری یا نوع غذای مصرفی نیست. درمان کاهش وزن ناشی از سرطان دشوار است. در بیشتر موارد، استفاده از تغذیه مصنوعی از طریق لوله‌های معده یا وریدی به تغییر کاهش وزن کمکی نمی‌کند.
- تغییرات شیمیایی: سرطان می تواند تعادل شیمیایی طبیعی بدن را به هم بزند و خطر عوارض جدی را افزایش دهد. علائم و نشانه های عدم تعادل شیمیایی ممکن است شامل تشنگی بیش از حد، تکرر ادرار، یبوست و گیجی باشد.
- مشکلات مغز و سیستم عصبی: سرطان می تواند به اعصاب مجاور فشار وارد کند و باعث درد و از دست دادن عملکرد یک قسمت از بدن شود. سرطانی که مغز را درگیر می کند می تواند باعث سردرد و علائم و نشانه های سکته مغزی مانند ضعف در یک طرف بدن شود.
- واکنش های غیر معمول سیستم ایمنی بدن در سرطان: در برخی موارد، سیستم ایمنی بدن ممکن است با حمله به سلول های سالم به وجود سرطان واکنش نشان دهد. این واکنش‌های بسیار نادر که سندرم‌های پارانئوپلاستیک نامیده می‌شوند، می‌توانند به علائم و نشانه‌های مختلفی مانند مشکل در راه رفتن و تشنج منجر شوند.
- سرطان های متاستاز: با پیشرفت سرطان، ممکن است به سایر قسمت های بدن گسترش یابد (متاستاز). محل انتشار سرطان به نوع سرطان بستگی دارد.
- سرطانی که دوباره عود می کند: برخی از سرطان ها بیشتر از سایرین احتمال عود دارند. از پزشک خود بپرسید که چه کاری می توانید برای کاهش خطر عود سرطان انجام دهید. اسکن‌ها و معاینات دوره‌ای ماهانه و سالانه پس از درمان، برای بررسی عود سرطان لازم است.
جلوگیری از سرطان
پزشکان چندین راه را برای کاهش خطر ابتلا به سرطان توصیه می کنند، از جمله:
- سیگار نکشیدن: اگر سیگار می کشید، آن را ترک کنید. سیگار با انواع مختلفی از سرطان (نه فقط سرطان ریه) مرتبط است.
- از قرار گرفتن بیش از حد در معرض نور خورشید خودداری کنید: اشعه مضر فرابنفش (UV) خورشید می تواند خطر ابتلا به سرطان پوست را افزایش دهد. با ماندن در سایه، پوشیدن لباس های محافظ یا استفاده از کرم ضد آفتاب خطر را محدود کنید.
- رژیم غذایی سالم: یک رژیم غذایی غنی از میوه ها و سبزیجات انتخاب کنید. غلات کامل و پروتئین های بدون چربی مصرف کنید. مصرف گوشت های فرآوری شده را به حداقل برسانید.
- بیشتر روزهای هفته ورزش کنید: ورزش منظم با کاهش خطر ابتلا به سرطان مرتبط است. در بیشتر روزهای هفته حداقل ۳۰ دقیقه ورزش کنید.
- وزن سالم خود را حفظ کنید: اضافه وزن یا چاقی ممکن است خطر ابتلا به سرطان را افزایش دهد. برای دستیابی و حفظ وزن سالم از ترکیبی از یک رژیم غذایی سالم و ورزش منظم استفاده کنید.
- واکسینه شوید: برخی از ویروس ها خطر ابتلا به سرطان را افزایش می دهند. ایمن سازی ممکن است به پیشگیری از این ویروس ها، از جمله هپاتیت B، که خطر سرطان کبد را افزایش می دهد، و ویروس پاپیلومای انسانی (HPV)، که خطر سرطان دهانه رحم و سایر سرطان ها را افزایش می دهد، کمک کند. با پزشک خود مشورت کنید که آیا ایمن سازی در برابر این ویروس ها برای شما مناسب است یا خیر.
بخوانید: آندومتریوز – آیا آندومتریوز خطر ابتلا به سرطان را افزایش می دهد؟
منبع: mayoclinic
