حساسیت به آنتی بیوتیک – تشخیص علائم واکنش آلرژیک به آنتی بیوتیک

معمولا پزشکان برای کنترل و درمان عفونت های باکتریایی، آنتی بیوتیک تجویز می کند. اما گاهی اوقات فرد پس از مصرف آنتی بیوتیک علائمی را تجربه کند. چگونه می توان تشخیص داد که این علائم، علائم حساسیت به آنتی بیوتیک می باشد؟

حساسیت به آنتی بیوتیک در واقع کمتر از آن چیزی که فکر می کنید، شایع است. در واقع، آلرژی دارویی تنها ۵ تا ۱۰ درصد از عوارض جانبی داروها را تشکیل می دهد.

معمولا عوارض جانبی رایج آنتی بیوتیک ها با آلرژی،اشتباه گرفته می شود. بنابراین چگونه می توانید تفاوت آن را تشخیص داد؟ در ادامه این مطلب به حقایق و راه های تشخیص واکنش های آلرژیک خواهیم پرداخت.

بخوانید: علائم حساسیت به نیش زنبور – در صورت زنبور گزیدگی چه باید کرد؟

عوارض جانبی متداول که هنگام مصرف آنتی بیوتیک باید مراقب آن بود

معمولا از آنجاییکه داروها قبل از مصرف عموم، آزمایش‌های دقیقی را پشت سر می‌گذارند، تصور می شود رفتار و واکنش بدن به آن ها در همه افراد مشابه است. اما در واقعیت اینگونه نیست. 

بسیاری از افراد نسبت به داروهای تجویز شده، از جمله آنتی بیوتیک ها، واکنش کمی متفاوت دارند. هنگامی که آنتی بیوتیک خاصی مصرف می کنید، ممکن است دچار بثورات پوستی یا علائم دیگری شوید، در حالی که خواهر یا برادر، والدین یا فرزندتان ممکن است هیچ عارضه جانبی برای همان دارو نداشته باشند.

حساسیت به آنتی بیوتیک زمانی رخ می دهد که سیستم ایمنی بدن فرد در پاسخ به مصرف دارو، آنتی بادی تولید کند. تولید آنتی بادی معمولا به این دلیل اتفاق می‌افتد که بدن به یک عامل خارجی و مهاجم، مانند بیماری، واکنش نشان می‌دهد، اما واکنش بدن به دارو، نشانه یک واکنش آلرژیک و حساسیت است.

علائم واکنش آلرژیک می تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد. اگر آنتی بیوتیک (یا هر داروی جدید دیگری) مصرف می کنید، مراقب این علائم باشید:

• تاول یا پوسته پوسته شدن پوست
• تاری دید یا سایر مشکلات بینایی
• سرگیجه
• کهیر
• پوست قرمز، خارش دار، پوسته پوسته یا متورم
• حالت تهوع یا استفراغ شدید
• تورم یا خارش شدید
• تورم صورت، لب ها یا زبان
• سفتی گلو
• مشکل در تنفس
• خس خس سینه

بخوانید: دلایل ورم پا یا ورم مچ پا – چه زمان ورم پا نشانه یک بیماری جدی است؟

بخوانید: ورم انگشتان دست – دلایل و راهکارهای درمان ورم انگشتان دست کدامند؟

در صورت حساسیت به آنتی بیوتیک چه باید کرد؟

اگر هر یک از علائم ذکر شده در بالا را تجربه کردید، با پزشک تماس بگیرید یا به اورژانس مراجعه کنید. برخی از این علائم مانند تورم ناحیه صورت، گرفتگی گلو، مشکل در تنفس، سرگیجه و خس‌خس سینه، می‌تواند ناشی از آنافیلاکسی باشد که یک مسئله اورژانسی و تهدید کننده زندگی است. اگر شما یا اطرافیانتان علائم آنافیلاکسی را دارید، برای مراقبت های پزشکی فوری با اورژانس تماس بگیرید.

در صورت مشاهده جوش های ریز یا علائم خفیف دیگر پس از مصرف آنتی بیوتیک، با پزشک تماس بگیرید. بسته به علائم، پزشک ممکن است دوز آنتی بیوتیک مصرفی را تغییر داده، و یا قطع یا آنتی بیوتیک دیگری را تجویز کند.

مصرف آنتی بیوتیک را بدون مشورت با پزشک خود قطع نکنید. به این دلیل که آنتی بیوتیک ها برای تاثیرگذاری، باید در تمام مدت زمان تجویز شده مصرف شوند.

بخوانید: علائم آلرژی – هر آنچه لازم است درمورد آلرژی بدانید

بُروز علائم حساسیت به آنتی بیوتیکی

علائم واکنش آلرژیک به آنتی بیوتیک همیشه بعد از اولین دوز مصرف نمایان نمی شود. ممکن است مدت کوتاهی پس از شروع مصرف، واکنش آلرژیک ایجاد شود، اما ممکن است هفته‌ها پس از اتمام دوره مصرف دارو نیز یک دوره آلرژیک داشته باشید.

گاهی اوقات افراد بدون هیچ اثر منفی و واکنشی دوره مصرف آنتی بیوتیک را به پایان می رسانند، اما دفعه بعدی که آن آنتی بیوتیک را مصرف می کنند، دچار واکنش آلرژیک شوند. زیرا قرار گرفتن در معرض مکرر دارو بدن را تشویق می کند تا هیستامین هایی ایجاد کند که باعث علائم آلرژی می شود. 

در بیشتر موارد، واکنش های آلرژیک شدید به آنتی بیوتیک ها در عرض چند دقیقه یا چند ساعت پس از مصرف دارو رخ می دهد.

بخوانید: آلرژی غذایی چیست؟ چه زمان باید به پزشک مراجعه کرد؟

تفاوت حساسیت به آنتی بیوتیک با عدم تحمل آن

گاهی اوقات بدن ممکن است به جای حساسیت نسبت به آنتی بیوتیک ها، به عدم تحمل آنتی بیوتیک دچار باشد. 

با پیروی دقیق از راهنمایی های پزشک می توانید از عدم تحمل آنتی بیوتیک و علائم ناخوشایند آن جلوگیری کنید.

اگر مطمئن نیستید که علائم شما ناشی از عدم تحمل آنتی بیوتیک است یا آلرژی، با پزشک خود مشورت کنید.

آلرژی، واکنش سیستم ایمنی به یک دارو است و زمانی رخ می دهد که سیستم ایمنی پاسخی مبالغه آمیز یا نامناسب ایجاد می کند که به طور معمول در اکثر افراد دیگر رخ نمی دهد. 

واکنش آلرژیک می تواند شدید باشد و معمولا قابل تکرار است. آلرژی می توانند به مرور زمان کاهش یابد یا برای همیشه باقی بماند. علائم و نشانه‌ها معمولا سریع شروع می‌شوند، یعنی در عرض یک تا دو ساعت پس از مصرف دارو. 

عدم تحمل، یک واکنش حساسیتی به دارویی است که سیستم ایمنی را درگیر نمی کند. هم به عملکرد فارماکولوژیک دارو و هم به فاکتورهای حساسیت بیمار بستگی دارد. می‌توان آن را به‌عنوان عوارض جانبی دارو تعریف کرد. به عنوان مثال اسهال شدید ناشی از مصرف آموکسی سیلین که منجر به کولیت می شود. 

عدم تحمل همچنین می تواند با ایجاد یک اثر نامطلوب مشخص شود که معمولا جزء عوارض جانبی آن دارو نیست، به عنوان مثال وزوز یا زنگ زدن گوش ناشی از مصرف آموکسی سیلین.

کلام آخر

به یاد داشته باشید، بُروز هر علائمی نشانه ی حساسیت به آنتی بیوتیک و یا بطور کلی حساسیت دارویی نیست. اما نباید این علائم را نادیده گرفت. از آنجاییکه ممکن است حساسیت به آنتی بیوتیک زندگی فرد را تهدید کند، بهتر در صورت مشاهده هرگونه علائم (هرچند خفیف)، به پزشک مراجعه کنید.

بخوانید: دلایل بی حسی و گزگز دست ها هنگام خواب و راهکارهای تشخیص و درمان آن

منبع: umms