دلایل سکسکه چیست و چگونه می توان آن را متوقف کرد؟
سکسکه انقباضات غیر ارادی دیافراگم است، ماهیچه ای که سینه را از شکم جدا می کند و در تنفس نقش مهمی دارد. هر انقباض با بسته شدن ناگهانی تارهای صوتی همراه است، که باعث ایجاد صدای مشخص سکسکه می شود.
سکسکه ممکن است ناشی از خوردن وعده های غذایی بزرگ، نوشیدنی های الکلی یا گازدار یا هیجان ناگهانی باشد. در بعضی موارد، سکسکه ممکن است نشانه وضعیت پزشکی زمینه ای باشد. برای بیشتر افراد، یک دوره سکسکه معمولا فقط چند دقیقه طول می کشد. به ندرت سکسکه ممکن است ماه ها ادامه داشته باشد. سکسکه طولانی (که ماه ها ادامه داشته باشد) می تواند به کاهش وزن و خستگی منجر شود.
هیچ راهی برای پیش بینی زمان سکسکه وجود ندارد. بیشتر موارد سکسکه، بدون هیچ دلیل قابل توجهی، ناگهان شروع شده و پایان می یابد. هر دوره سکسکه به طور کلی تنها چند دقیقه طول می کشد.
علائم سکسکه
سکسکه کردن، یک علامت است و گاهی اوقات ممکن است با احساس سفت شدن جزئی در سینه، شکم یا گلو همراه باشد.
آیا در صورت داشتن سکسکه مراجعه به پزشک لازم است؟
در صورتی که سکسکه بیش از ۴۸ ساعت طول بکشد یا آنقدر شدید باشد که باعث ایجاد مشکل در خوردن، خوابیدن یا نفس کشیدن شود، به پزشک مراجعه کنید.
دلایل سکسکه
رایج ترین محرک های سکسکه که کمتر از ۴۸ ساعت طول می کشند شامل موارد زیر هستند:
- زیاده روی در مصرف نوشیدنی های های گازدار و الکلی
- پرخوری
- هیجان یا استرس عاطفی
- تغییر ناگهانی دما
- بلعیدن هوا با جویدن آدامس یا مکیدن آب نبات
- خوردن غذاهای تند
- خوردن غذاهای خیلی داغ و یا خیلی سرد
سکسکه ای که بیش از ۴۸ ساعت طول بکشد ممکن است بر اثر عوامل مختلفی ایجاد شده باشد که می توان آن ها را در دسته های زیر قرار داد.
سکسکه ناشی از آسیب یا تحریک عصبی
علت سکسکه طولانی مدت، آسیب یا تحریک عصب واگ (واگوس) یا اعصاب فرنیک است که در خدمت عضله دیافراگمی قرار دارند. عواملی که ممکن است باعث آسیب یا تحریک این اعصاب شوند عبارتند از:
- مو یا چیز دیگری که در گوش به پرده گوش برخورد کند
- تومور، کیست یا گواتر در گردن
- ریفلاکس معده
- گلو درد یا التهاب حنجره
سکسکه ناشی از اختلالات سیستم عصبی مرکزی
یک تومور یا عفونت در سیستم عصبی مرکزی و یا آسیب به سیستم عصبی مرکزی در نتیجه یک ضربه، می تواند باعث اختلال در کنترل طبیعی در رفلکس سکسکه شود. مثال ها عبارتند از:
- آنسفالیت
- مننژیت
- مولتیپل اسکلروزیس
- سکته مغزی
- آسیب تروماتیک مغز
- تومورها
سکسکه ناشی از اختلالات متابولیک و داروها
دلایل سکسکه طولانی مدت عبارت اند از:
- مشروبات الکلی
- بیهوشی
- دارو های گروه باربیتورات
- دیابت
- عدم تعادل الکترولیت
- بیماری کلیوی
- استروئیدها
- دارروهای آرام بخش
عوامل خطر ناشی از سکسکه
سکسکه می تواند در هر سنی رخ دهد. حتی ممکن است جنین در حالی که هنوز در رحم مادر است دچار سکسکه شود. با این وجود عوامل مختلفی وجود دارند که می توانند احتمال ابتلا به سکسکه را افزایش دهند.
مردان بسیار بیشتر از زنان در معرض سکسکه هستند. فاکتورهای دیگری که ممکن است خطر ابتلا به سکسکه را افزایش دهند عبارتند از:
- مسائل ذهنی یا عاطفی: اضطراب، استرس و هیجان با برخی موارد سکسکه کوتاه مدت و طولانی مدت همراه است.
- عمل جراحی: برخی از افراد بعد از بیهوشی عمومی یا بعد از انجام عمل های جراحی در اندام های شکمی، دچار سکسکه می شوند.
عوارض سکسکه طولانی مدت
سکسکه طولانی مدت ممکن است در موارد زیر اختلال ایجاد کند:
- غذا خوردن
- خوابیدن
- حرف زدن
- بهبود زخم بعد از عمل
چگونه می توان سکسکه را متوقف کرد
هیچ اثبات علمی در مورد اینکه سرو ته ایستادن و یا ترسیدن می تواند موجب توقف سکسکه شود، وجود ندارد.
با این حال، برخی از متخصصان فکر می کنند که حبس کردن نفس یا تنفس در یک کیسه کاغذی ممکن است کارآمد باشد. هر دو روش موجب تجمع دی اکسید کربن در ریه ها می شوند که ممکن است دیافراگم را آرام کند.
اگر سکسکه شما برای چند روز یا بیشتر ادامه یافت، پزشک ممکن است داروهای مختلفی را امتحان کند تا ببیند آیا می توان به این سکسکه های ناراحت کننده پایان دهد یا خیر.
هنگام سکسکه چه کارهایی می توان انجام داد؟
اکثر سکسکه ها موقعیت اورژانسی و یا نگران کننده نیستند. با این حال، سکسکه طولانی مدت می تواند در کارهای روزمره ی فرد اختلال ایجاد کند.
گزینه های بی شماری برای درمان سکسکه وجود دارند. به طور معمول، یک سکسکه کوتاه مدت، خود به خود از بین خواهد رفت. با این وجود، اگر بیشتر از چند دقیقه طول بکشد، این ناراحتی ممکن است غیرقابل تحمل باشد.
هرچند هیچ اثبات علمی برای راهکارهای زیر وجود ندارد، اما می توانید موارد زیر را در خانه امتحان کنید:
- در یک کیسه کاغذی نفس بکشید
- یک قاشق چای خوری شکر دانه ریز بخورید
- نفستان را حبس کنید
- یک لیوان آب سرد بنوشید
- زبان خود را با دست گرفته و چند بار بیرون بکشید
- سعی کنید گاز درون معده خود را بیرون دهید
- زانوهای خود را به سمت سینه بیاورید و چند لحظه این موقعیت را حفظ کنید
- دهان خود را بسته، با دستتان مسیر خروج هوا از بینی را مسدود کرده و سعی کنید نفستان را از بینی خارج کنید
- آرام و کنترل شده نفش بکشید
اگر در صورت انجام راهکارهای نام برده، سکسکه بیش از ۴۸ ساعت ادامه داشت، حتما به پزشک مراجعه کنید.
اگر علت سکسکه مشخص نباشد، پزشک ممکن است آزمایشاتی را توصیه کند. این آزمایشات می توانند به تشخیص مشکلات یا بیماری های زمینه ای کمک کنند.
آزمایش های زیر ممکن است در تعیین دلایل سکسکه مداوم، مفید باشند:
- آزمایش خون برای شناسایی علائم عفونت، دیابت یا بیماری کلیوی
- آزمایش عملکرد کبد
- تصویربرداری قفسه سینه و دیافراگم با اشعه X، سی تی اسکن یا MRI
- اکوکاردیوگرام برای ارزیابی عملکرد قلب
- آندوسکوپی، یک لوله نازک و سبک با دوربینی در انتها، که از آن برای بررسی مری، حلق، معده و روده استفاده می شود
- برونكوسكوپی، یک لوله نازک و سبک با دوربینی در انتها، که از آن برای معاینه ريه ها و راه های هوايی استفاده می شود
درمان هرگونه علت اصلی سکسکه باعث می شود که سکسکه از بین برود. اگر سکسکه مداوم دلیل مشخصی نداشته باشد، چندین داروی ضد سکسکه وجود دارند که ممکن است تجویز شوند. این داروها عبارتند از:
- کلروپرومازین و هالوپریدول (داروهای آنتی‌سایکوتیک)
- بنزودیازپین ها (آرامبخش)
- بنادریل (آنتی هیستامین)
- متوکلوپرامید (یک داروی تهوع)
- باکلوفن (شل کننده عضله)
- نیفدیپین (یک داروی فشار خون)
- داروهای تشنج مانند گاباپنتین
گزینه های تهاجمی تری نیز وجود دارند که می توانند برای پایان دادن به موارد شدید سکسکه استفاده شوند. این گزینه ها شامل موارد زیر هستند:
- لوله گذاری داخل بینی (داخل کردن لوله از طریق بینی به معده)
- تزریق بی حسی برای مسدود کردن عصب فرنیک
- جراحی برای کاشت یک ایمپلنت ضربان ساز دیافراگمی، وسیله ای باتری دار که محرک دیافراگم بوده و تنفس را تنظیم می کند
عوارض احتمالی ناشی از درمان نشدن سکسکه
در صورت عدم درمان، سکسکه طولانی مدت می تواند الگوهای خواب و غذا خوردن شما را مختل کند و منجر به موارد زیر شود:
- بی خوابی
- خستگی
- سوء تغذیه
- کاهش وزن
- از دست دادن آب بدن
منابع
