علائم و درمان یبوست مزمن ایدیوپاتیک – چگونگی کنترل آسیب روانی ناشی از آن

یبوست مزمن ایدیوپاتیک (CIC)، به مدفوع سفتی گفته می شود که دفع آن سخت و معمولا کمتر از سه بار در هفته است. یبوست مزمن ایدیوپاتیک یک وضعیت شایع است که زنان، بیشتر از مردان به آن مبتلا می شوند.

یبوست ایدیوپاتیک مزمن  یک وضعیت سلامتی است که در آن فرد علائم یبوست مزمن را تجربه می کند، اما پزشک نمی تواند علت آن را از طریق تست های تشخیصی استاندارد شناسایی کند.

یبوست مزمن ایدیوپاتیک به عنوان یبوست عملکردی نیز شناخته می شود و به عنوان یکی از اختلالات عملکردی دستگاه گوارش (FGDs) طبقه بندی می شود، به این معنی که اگرچه آزمایشات هیچ ناهنجاری فیزیکی قابل مشاهده ای را نشان نمی دهد، اما مشکلی در سیستم گوارشی وجود دارد.

تخمین زده می شود که ۱۴ درصد از افراد، یبوست مزمن را تجربه می کنند. زنان، افراد مسن و افرادی که وضعیت اجتماعی-اقتصادی پایین تری دارند در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به این وضعیت قرار دارند.

بخوانید: دلیل خونریزی از مقعد چیست؟ پاسخ به سوالات متداول در رابطه با خونریزی از مقعد

علائم یبوست مزمن ایدیوپاتیک کدامند؟

علائم اولیه یبوست مزمن ایدیوپاتیک عبارتند از:

• حرکات کم روده
• زور زدن فشار آوردن زیاد هنگام دفع مدفوع
• مدفوع سفت یا توده ای
• احساس تخلیه ناقص
• احساس اینکه چیزی مانع از بیرون آمدن مدفوع می شود
• نیاز به استفاده از انگشتان برای دفع مدفوع (تخلیه دیجیتال و اسپلینت واژن)

بسیاری از افرادی که یبوست ایدیوپاتیک مزمن دارند، علاوه بر موارد نام برده، علائم زیر را نیز تجربه می کنند:

• درد یا ناراحتی شکم
• نفخ شکم
• درد ناشی از گاز روده

بخوانید: دلایل درد سمت راست شکم چیست؟ راه های تشخیص و درمان آن کدامند؟

آسیب روانی ناشی از یبوست مزمن ایدیوپاتیک

برخی افراد ممکن است دچار آسیب روانی یبوست مزمن ایدیوپاتیک شوند. این بیماری علاوه بر ناراحتی های فیزیکی، ناراحتی های روانی نیز به همراه دارد. از جمله:

• موجب استرس و اضطراب می شود
• بر زندگی زناشویی فرد تاثیر می گذارد
• خواب را مختل می کند
• موجب احساس خستگی می شود
• فرد را به نادیده گرفتن فعالیت های اجتماعی سوق می دهد

استرس می تواند موجب ناراحتی روده و انقباض عضلات شود. همچنین می تواند یبوست را بدتر کند. از این رو مغز در مواقع استرس در حالت آماده باش قرار می گیرد، در نتیجه بیشتر از ناراحتی و درد در ناحیه شکم آگاه هستید.

هر چیزی که باعث استرس مزمن شود، از جمله یبوست مزمن ایدیوپاتیک، می تواند بر احساسات تاثیر گذاشته و بر روابط فرد نیز فشار وارد کند. محققان بر این باورند که سطح سروتونین (یکی از هورمون‌های شادی)، در حرکت روده‌ها نقش دارد و بر خلق و خوی تاثیر می‌گذارد.

نکاتی برای مدیریت استرس و احساسات ناشی از آسیب روانی یبوست مزمن ایدیوپاتیک

راهکارهایی برای مدیریت استرس ناشی از آسیب روانی یبوست مزمن ایدیوپاتیک وجود دارد که عبارتند از:

• فعالیت فیزیکی بیشتری داشته باشید: پیاده روی، شنا، دوچرخه سواری … و هر نوع فعالیت جسمی که از آن لذت می برید انجام دهید. ورزش به بهبود حرکات روده کمک می کند و موجب می شود استرس را رها کنید و احساس بهتری داشته باشید.
• با دیگران ارتباط برقرار کنید: با دوستان یا اعضای خانواده در مورد وضعیت خود صحبت کنید. هرچه روابط اجتماعی شما قوی تر باشد، بهتر است.
• شاد باشید: فعالیت هایی مانند باغبانی و قدم زدن در پارک یا فعالیتی را پیدا کنید که برای شما جذاب باشد. برای سرگرمی های خود وقت بگذارید. آن ها بخش کلیدی یک زندگی پر ارزش هستند.
• ذهنتان را کنترل کنید: مدیتیشن و یوگا به کاهش استرس کمک می کنند.
• به پزشک مراجعه کنید: اگر کیفیت زندگی یا احساسات شما تحت تاثیر قرار گرفته است و ایجاد تغییرات در سبک زندگی به اندازه کافی کمک نمی کند، به پزشک مراجعه کنید.

تشخیص یبوست ایدیوپاتیک مزمن

پزشک پس از معاینه و انجام آزمایشات، بسته به علائم و سابقه پزشکی فرد، آزمایش های تشخیصی دیگری را نیز تجویز می کند.

یبوست ایدیوپاتیک مزمن چگونه درمان می شود؟

هیچ درمان خاصی برای یبوست ایدیوپاتیک مزمن وجود ندارد، اما گزینه های درمانی مختلفی وجود دارد، از جمله:

• فیبر رژیمی
• داروها، از جمله ملین ها
• بیوفیدبک

فیبر رژیمی

پزشک ممکن است توصیه کند که مصرف فیبر رژیمی خود را افزایش دهید، زیرا فیبر می تواند به نرم شدن مدفوع و دفع راحت تر آن کمک کند. می توانید مصرف فیبر را از طریق غذاهایی که می خورید یا با مکمل های فیبر افزایش دهید.

مصرف بیش از حد فیبر، می تواند منجر به نفخ شود، اما می توانید با افزایش آهسته مصرف فیبر از این امر جلوگیری کنید.

بخوانید: معرفی غذاهای سرشار از فیبر که به راحتی در دسترس هستند

داروها

داروهای مُلَیِن می توانند یبوست را در کوتاه مدت تسکین دهند. دو نوع ملین وجود دارد:

• ملین های اسمزی که سطح مایع را در روده بزرگ افزایش می دهند
• ملین های محرک که حرکت روده را تحریک می کند

بسیاری از ملین ها بدون نسخه در دسترس هستند. اما داروهای تجویزی ممکن است بهتر جواب دهند. برخی از موارد رایج عبارتند از:

• آمیتیزا (لوبیپروستون)
• لینزس (لیناکلوتید)
• موتگریتی (پروکالوپراید)

بیوفیدبک

اگر پزشک شما تشخیص داده است که اجابت مزاج دیس‌سینرژیک (اختلال عملکرد کف لگن) در یبوست مزمن ایدیوپاتیک نقش دارد، ممکن است به شما توصیه کند که بیوفیدبک را امتحان کنید. این درمان در بهبود هماهنگی عضلات کف لگن که در روند اجابت مزاج نقش دارند، مفید است.

بیوفیدبک شامل قرار دادن حسگرهایی در قسمت‌های خاصی از بدن است تا به فرد بازخوردی درباره نحوه عملکرد آن ناحیه بدهد. بسته به هدف درمان، بیوفیدبک مواردی مانند ضربان قلب، تنش عضلانی و عرق را اندازه گیری می کند. سپس می توان از این اندازه گیری ها برای ایجاد تغییرات دلخواه استفاده کرد.

منبع: verywellhealth