خونریزی از مقعد – دلیل خونریزی از مقعد و پاسخ به سوالات متداول در رابطه با آن
خونریزی از مقعد، نشانه ی بیماری هایی مانند بواسیر، شکاف مقعدی، بیماری التهابی روده (IBD)، زخم و سرطان روده بزرگ است. اگر دچار خونریزی از مقعد هستید، بهتر است به پزشک مراجعه کنید، زیرا این خونریزی می تواند نشانه یک بیماری جدی باشد.
مقدار کمی خونریزی از مقعد، معمولا مشکل جدی نیست. اما پزشک عمومی می تواند دلیل آن را بررسی کند.
بخوانید: انواع اختلالات و بیماری های دستگاه گوارش و راهکارهای تشخیص و درمان آن
خونریزی از مقعد چیست؟
مشاهده خون پس از دفع مدفوع، می تواند ترسناک باشد. خونریزی از مقعد ممکن است از خفیف تا شدید، نشانه یک بیماری جدی مانند سرطان روده بزرگ باشد. این خون می تواند رنگ های مختلفی داشته باشد، از قرمز روشن گرفته تا یک رنگ قهوه ای تیره تا سیاه.
رنگ خونی که می بینید، در واقع می تواند منشاء خونریزی را مشخص کند.
- خونِ قرمز روشن، معمولا به معنای خونریزی کم در روده بزرگ یا راست روده (قسمت انتهایی روده بزرگ که بعد از آن مقعد قرار دارد) است.
- خون قرمز تیره، می تواند به معنای خونریزی در روده بزرگ یا روده کوچک باشد.
- ملنا (مدفوع تیره) اغلب به خونریزی در معده، مانند خونریزی ناشی از زخم معده اشاره دارد.
گاهی اوقات، خونریزی از مقعد با چشم غیر مسلح قابل مشاهده نیست و فقط از طریق میکروسکوپ قابل دیده می شود. این نوع خونریزی معمولا در طی آزمایش نمونه مدفوع، مشاهده می شود.
آیا خونریزی از مقعد جدی است؟
در بعضی موارد، خونریزی از مقعد می تواند علائم جزئی از یک بیماری باشد که به راحتی قابل درمان است. به عنوان مثال بواسیر می تواند موجب خونریزی مقعدی شود. این نوع خونریزی معمولا طولانی نیست و درمان بواسیر نیز اغلب آسان است. با این حال، خونریزی مقعدی گاهی اوقات می تواند نشانه یک بیماری جدی مانند سرطان روده بزرگ باشد. باید به خونریزی خود توجه داشته باشید. اگر خونریزی سنگین و مکرر است یا موجب نگرانی می شود، برای بررسی بیشتر به پزشک مراجعه کنید.
خونریزی مقعدی به چند شکل قابل مشاهده است، از جمله:
- دیدن خون روی دستمال توالت هنگام پاک کردن
- دیدن خون در کاسه توالت
- مدفوع قرمز تیره، سیاه یا قیر مانند
خونریزی مقعدی می تواند قرمز روشن یا تیره تر باشد. همچنین می توانید بدون اینکه متوجه شوید، خونریزی مقعدی داشته باشید. این مورد هنگامی اتفاق می افتد که مقدار بسیار کمی خون در مدفوع وجود داشته باشد که به این حالت، خونریزی مخفی گفته می شود.
تشخیص خونریزی مخفی
خون در مدفوع، می تواند به چند شکل مختلف به نظر برسد. ممکن است رگه هایی از خون قرمز روشن روی مدفوع خود داشته باشید. مدفوع همچنین می تواند بسیار تیره، تقریبا سیاه و شبیه به قیر باشد.
گاهی اوقات، ممکن است در مدفوع خود خونی داشته باشید که قابل مشاهده نباشد. به این خونریزی، خونریزی مخفی گفته می شود. این نوع خونریزی می تواند نشانه خونریزی داخلی در دستگاه گوارش باشد. همچنین می تواند وضعیت جدی تری مانند بیماری التهاب در روده یا سرطان را نشان دهد.
خونریزی مخفی معمولا در طی آزمایشات تشخیص داده می شود. این آزمایش، آزمایش خون مخفی مدفوع نامیده می شود و می تواند به عنوان راهی برای غربالگری سرطان روده بزرگ مورد استفاده قرار گیرد. اگر سابقه خانوادگی ابتلا به سرطان روده بزرگ دارید، باید علت خونریزی تحت نظر پزشک بررسی شده و درمان را شروع کنید.
یکی از مواردی که باید در هنگام دیدن مدفوع با رنگ غیرمعمول به خاطر داشته باشید، غذایی است که می خورید. غذاهای خاصی وجود دارند که می تواند رنگ مدفوع را تغییر داده و رنگ آن را قرمز یا حتی سیاه کنند. این امر اغلب با خون در مدفوع اشتباه گرفته می شود.
علائم خونریزی مقعدی کدامند؟
علائم خونریزی مقعدی، بسته به علت آن ممکن است متفاوت باشند. بیشتر دلایل خونریزی، قابل درمان بوده و جدی نیستند. در بعضی موارد، خونریزی از ناحیه مقعد می تواند نشانه ی یک بیماری جدی مانند سرطان روده بزرگ باشد. از آنجا که دانستن علت خونریزی مقعدی دشوار است، معمولا اگر خونریزی مقعدی دارید، بهتر است با پزشک خود تماس بگیرید.
برخی از علائمی که ممکن است با خونریزی از مقعد همراه باشند، عبارتند از:
- احساس درد و یا فشار در مقعد
- دیدن خون قرمز روشن روی مدفوع، لباس زیر، دستمال توالت یا کاسه توالت
- مدفوع قرمز یا سیاه
- داشتن مدفوع با ظاهری شبیه به قیر
- احساس سبکی سر یا سرگیجه
- غش کردن
در برخی موارد بسیار شدید، خونریزی می تواند منجر به شوک شود. اگر علائم شوک را تجربه کردید، بلافاصله با اورژانس تماس بگیرید. علائم شوک می توانند شامل موارد زیر باشد:
- کاهش ناگهانی فشار خون
- داشتن ضربان قلب سریع
- عدم توانایی ادرار کردن
- افتادن و غش کردن
چه عواملی موجب خونریزی از مقعد می شوند؟
دلایل مختلفی وجود دارد که ممکن است به واسطه ی آن ها، خونریزی مقعد را تجربه کنید. دلایل خونریزی مقعدی می تواند از شرایط معمول و خفیف تا شرایط شدیدتر و نادر که نیاز به درمان فوری پزشکی دارند، متغیر باشد.
دلایل خونریزی مقعدی می تواند شامل موارد زیر باشند:
- بواسیر (هموروئید): بواسیر، شایعترین علت خونریزی مقعدی است. بواسیر، تورم رگ های راست روده (بواسیر داخلی) یا مقعد (بواسیر خارجی) است. بواسیر می تواند به دلایل زیادی ایجاد شود، از جمله یبوست مزمن، فشار آوردن در هنگام دفع مدفوع، بارداری، بلند کردن اجسام سنگین، انجام مقاربت مقعدی و چاقی. بواسیر یک فوریت پزشکی نیست و خونی که ممکن است روی دستمال توالت یا توالت مشاهده کنید، نگران کننده نیست.
- شقاق مقعدی: گاهی اوقات شقاق، با بواسیر اشتباه گرفته می شود. شقاق مقعدی، شکاف یا پارگی در پوست اطراف مقعد است. این امر هنگامی رخ می دهد که مدفوع خیلی سفت بوده و دفع آن مشکل باشد. فشار اضافی هنگام تخلیه روده، موجب شکافته شدن پوست می شود. شکاف مقعدی، موجب می شود در حین دفع مدفوع، احساس سوزش کنید. شکاف های مقعدی معمولا به مرور زمان و خود به خود از بین می روند.
- آبسه مقعدی یا فیستول: غده های کوچکی در داخل مقعد، به منظور کمک به دفع مدفوع وجود دارند. این غدد می توانند آلوده شده و باعث ایجاد آبسه یا فیستول شوند. هنگامی که غده درون مقعد، چرک ایجاد کرده و موجب انسداد می شود، آبسه به وجود می آید. فیستول مقعدی یک تونل کوچک است که آبسه را به پوست اطراف مقعد متصل می کند. این شرایط می تواند در اثر بیماری التهابی روده، سل یا درمان های پرتوی ایجاد شود.
- دیورتیکولوز/ دیورتیکولیت: این شرایط زمانی اتفاق می افتد که کیسه های کوچک به نام دیورتیکول در قسمت های ضعیف شده روده ایجاد شوند. دیورتیکول ها می توانند از دیواره روده ها بیرون زده و موجب خونریزی و عفونت شوند. وقتی این کیسه ها آلوده می شوند، می توانند علائمی مانند درد شکم، تب و تغییر ناگهانی در عادات روده ایجاد کنند.
- بیماری التهابی روده (IBD): بیماری التهابی روده (IBD) تورم روده کوچک یا بزرگ است. دو نوع IBD وجود دارد، بیماری کرون و کولیت. بیماری کرون شرایطی است که در آن فرد دچار تورم دستگاه گوارش می شود. در کولیت، تورم عمدتا در روده بزرگ است. افراد مبتلا به IBD ممکن است تب، اسهال، درد و گرفتگی شکمی، انسداد روده و خونریزی مقعدی را تجربه کنند.
- زخم: وقتی مقدار مایعات گوارشی در روده متعادل نباشد، می تواند به مخاط دستگاه گوارش آسیب رسانده و موجب ایجاد زخم شود. این زخم ممکن است خونریزی کرده و موجب تیرگی مدفوع شود که از نظر ظاهری گاهی شبیه به قیر است.
- پولیپ های بزرگ: یک پولیپ می تواند مانند قارچی باشد که از کنار روده رشد می کند. پولیپ های بزرگ می توانند موجب خونریزی از مقعد شود. در برخی موارد، پولیپ ها در صورت عدم درمان، به سرطان تبدیل می شوند. مهم است که خونریزی مقعدی مربوط به پولیپ بررسی شود، زیرا می تواند نشانه ای از سرطان روده بزرگ باشد.
آیا غذاها می توانند رنگ مدفوع را تغییر دهند؟
غذاهای خاصی وجود دارند که می توانند مدفوع را به یک رنگ غیرمعمول سبز، زرد و حتی سیاه تبدیل کند. این تغییر رنگ می تواند به دلایل مختلفی اتفاق بیفتد. ترشح بیش از حد صفرا در هنگام هضم غذا، داشتن یک بیماری مانند بیماری التهابی روده یا بیماری سلیاک، استفاده از آنتی بیوتیک یا حتی فقط خوردن غذاهایی با رنگدانه های رنگی قوی.
غذاهایی مانند شیرین بیان سیاه، چغندر و توت های تیره (بلوبری و توت سیاه) همگی می توانند مدفوع را بسیار تیره نشان دهند. این تغییر در رنگ مدفوع، به راحتی می تواند با خون در مدفوع اشتباه گرفته شود.
آیا فشار آوردن بیش از حد برای دفع مدفوع می تواند موجب خونریزی مقعدی شود؟
در طی دفع مدفوع، فشار بیش از حد، ممکن است موجب خونریزی مقعدی شود. این خونریزی اغلب مربوط به یبوست است. هنگام فشار، می توانید شرایطی مانند بواسیر یا شکاف مقعدی ایجاد کنید. مدفوع بسیار سفت در واقع می تواند باعث پارگی پوست اطراف مقعد و خونریزی شود. درمان یبوست می تواند از بروز این بیماری جلوگیری کند.
آیا خون قرمز روشن در مدفوع، از خون تیره خطرناکتر است؟
هر چه خون، مدت زمان طولانی تری در دستگاه گوارش باشد، به طور معمول تیره تر به نظر می رسد. به این دلیل که مواد شیمیایی گوارشی در بدن به طور طبیعی هرچیزی را که از طریق دستگاه گوارش حرکت می کند، تجزیه می کند. هرچه خون بیشتر با این مواد شیمیایی تماس پیدا کند، تیره تر می شود. اگر خونریزی، در قسمت بالایی دستگاه گوارش باشد، ممکن است تیره تر باشد. اگر خون قرمز روشن باشد، به این معناست که در قسمت پایینی دستگاه گوارش اتفاق افتاده است.
اگرچه عواملی زیادی موجب خونریزی قرمز روشن می شوند (که اغلب مضر نیستند)، اما دلیل کمتری برای ایجاد خون تیره وجود دارد. به همین دلیل ، ممکن است خون تیره بیشتر نگران کننده باشد.
درمان خونریزی مقعد
در بیشتر موارد، خونریزی مقعدی با مراقبت، قابل درمان است. معمولا پس از درمان، خونریزی متوقف می شود. گزینه های درمان بسته به شرایط، ممکن است متفاوت باشد. شرایطی مانند شکاف مقعدی، با گذشت زمان و خود به خود یا با پماد برطرف می شوند. بواسیر نیز یکی دیگر از دلایل عمده خونریزی مقعدی است که با رفع هرگونه مشکل یبوست، تغییر رژیم غذایی و مصرف زیاد آب یا احتمالا با جراحی قابل درمان است.
یکی از دلایل شدیدتر خونریزی مقعدی می تواند سرطان باشد.
آیا خونریزی مقعدی به خودی خود برطرف می شود؟
بسته به علت خونریزی، خونریزی مقعدی می تواند به طور خود به خود متوقف شود. با این حال، باید به بدن خود توجه کنید و خونریزی را پیگیری کنید. اگر خونریزی یک بار اتفاق افتاد و سپس متوقف شد، معمولا نگران کننده نیست.
اگر خونریزی مقعدی شدید دارید یا مرتبا دچار خونریزی از مقعد هستید، به پزشک مراجعه کنید.
چه زمان باید به پزشک مراجعه کرد؟
معمولا بهتر است هر زمان خونریزی مقعدی دارید با پزشک خود تماس بگیرید. خونریزی می تواند نشانه ای از یک بیماری دیگر بوده که ممکن است نیاز به درمان داشته باشد. اگر خونریزی شدید دارید یا چندین بار در هنگام دفع مدفوع خون مشاهده کردید، بهتر است به پزشک مراجعه کنید.
بخوانید: ورم غدد لنفاوی – علت درد غدد لنفاوی زیر فک چیست؟
منبع
