دلایل تب چیست و چه زمان باید به پزشک مراجعه کرد
هنگامی که سالم هستیم، دمای بدن ما حدود ۳۷ درجه سانتیگراد (۹۸.۶ درجه فارنهایت) می باشد. اما هنگامی که بدن ما با عفونت یا ویروس روبرو می شود، دمای آن اغلب بالا می رود و تب را تجربه می کنیم.
تب جزئی با افزایش جزئی درجه حرارت بدن تا حدود ۳۸ درجه سانتیگراد (۱۰۰.۴ درجه فارنهایت)، و تب بالا با افزایش بیشتر درجه حرارت بدن، در حدود ۳۹.۵ درجه سانتیگراد (۱۰۳.۱ درجه فارنهایت)، مشخص می شود.
برای بزرگسالان، تب ممکن است ناراحت کننده باشد، اما معمولا دلیلی برای نگرانی وجود ندارد، مگر اینکه درجه حرارت بدن به ۳۸ درجه یا بالاتر برسد. برای نوزادان و کودکان نوپا، افزایش درجه حرارت، حتی کم، ممکن است نشان دهنده یک عفونت جدی باشد.
تب به طور کلی پس از چند روز از بین می رود. تعدادی از داروهای بدون نسخه وجود دارند که تب را کاهش می دهند، اما تب گاهی اوقات بهتر است بدون درمان باقی بماند. به نظر می رسد تب نقش مهمی در کمک به بدن در مقابله با برخی عفونت ها داشته باشد.
تب همیشه نشانه بدی نیست، حتی ممکن است شنیده باشید که تب های خفیف نشانه ای از عملکرد درست سیستم ایمنی بدن شما باشد. اما تب، تنها یک محصول جانبی پاسخ ایمنی نیست.
در حقیقت افزایش درجه حرارت بدن، مکانیسم های سلولی ای را ایجاد می کند تا مطمئن شود سیستم ایمنی بدن اقدامات مناسب را علیه ویروس یا باکتری های متخلف انجام می دهد.
یافته های تحقیقاتی که در PNAS منتشر شده است، نشان می دهد درجه حرارت بالاتر بدن، منجر به فعالیت برخی پروتئین های بدن می شود و این پروتئین ها به نوبه خود، ژن های مسئول پاسخ ایمنی بدن را، مطابق نیاز، خاموش و روشن می کنند.
بخوانید: کروناویروس چیست؟ و چگونه ویروس کرونا در حال گسترش در سراسر جهان است
علائم تب
تب هنگامی مشخص می شود که درجه حرارت بدن بالاتر از حد طبیعی خود باشد. بسته به عامل ایجاد کننده تب، علائم و نشانه های اضافی شامل موارد زیر می باشند:
- تعرق
- لرز
- سردرد
- درد عضلانی
- تحریک پذیری
- از دست دادن آب بدن
- ضعف عمومی
کودکان بین ۶ ماه تا ۵ سال ممکن است دچار تشنج ناشی از تب شوند. حدود یک سوم کودکانی که تشنج ناشی از تب را تجربه کرده اند، معمولا طی ۱۲ ماه آینده دوباره دچار تشنج ناشی از تب خواهند شد.
گرفتن درجه حرارت
برای بررسی دمای بدن خود یا فرزندتان می توانید از چندین نوع دماسنج از جمله دماسنج دهانی، رکتال، گوش (تمپانیک) و پیشانی (شریان تمپورال) استفاده کنید.
یکی دیگر از روش های سنجش درجه حرارت بدن، بررسی دمای زیر بغل است. اگرچه این روشی دقیق نیست، اما می توانید در صورت نیاز، از دماسنج دهانی برای بررسی درجه حرارت زیر بغل استفاده کنید. دماسنج را در زیر بغل قرار دهید و چهار تا پنج دقیقه صبر کنید. دمای زیر بغل کمی پایین تر از دمای دهان است.
در صورت بروز تب، چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنید
تب به خودی خود نمی تواند دلیلی برای هشدار یا مراجعه به پزشک باشد. با این حال در صورت داشتن شرایط زیر بهتر است به دنبال مشاوره پزشکی باشید.
تب در نوزادان
تب غیر قابل توضیح در نوزادان و کودکان، بیشتر از بزرگسالان باعث نگرانی می شود. در صورت وجود شرایط زیر با پزشک کودک خود تماس بگیرید:
- اگر نوزاد کوچک تر از ۳ ماه و دمای رکتال آن ۳۸ درجه سانتیگراد (۱۰۰.۴ درجه فارنهایت) یا بالاتر است.
- اگر نوزاد بین سنین ۳ تا ۶ ماه است و دمای رکتال ۳۸.۹ درجه سانتیگراد (۱۰۲ درجه فارنهایت) است و به نظر می رسد بطور غیر معمول تحریک پذیر، بی حال یا ناراحت باشد یا دمای بالاتر از ۳۸.۹ درجه سانتیگراد (۱۰۲ درجه فارنهایت) داشته باشد.
- اگر نوزاد بین سنین ۶ و ۲۴ ماه و دمای رکتال بالاتر از ۳۸.۹ درجه سانتیگراد (۱۰۲ درجه فارنهایت) باشد و تب بیشتر از یک روز طول بکشد اما علائم دیگری وجود نداشته باشد.
- اگر فرزند شما براساس شدت تب، علائم و نشانه های دیگری مانند سرماخوردگی، سرفه یا اسهال نیز دارد، زودتر با پزشک فرزند خود تماس بگیرید.
تب در کودکان
احتمالا اگر کودک شما تب داشته باشد اما قادر به برقراری ارتباط چشمی با شما، تشخیص چهره و صدای شما، بازی کردن و نوشیدن مایعات است، دلیلی برای اضطراب وجود ندارد.
در صورت وجود شرایط زیر با پزشک فرزند خود تماس بگیرید:
- اگر کودک بی اشتها و بی حال یا تحریک پذیر است، مکررا استفراغ می کند، دچار سردرد شدید یا درد معده می شود یا علائم دیگری دارد که باعث ناراحتی قابل توجهی می شود.
- اگر بعد از قرار گرفتن در ماشین با محیط گرم، تب می کند.
- تبی که بیشتر از سه روز طول می کشد.
- بدون تحرک است و ارتباط چشمی ضعیفی با شما دارد.
اگر فرزندتان دارای شرایط خاصی می باشد، مانند کودکان مبتلا به مشکلات سیستم ایمنی یا با بیماری خاص، از قبل، از پزشک کودک خود در مورد شرایط خاص، راهنمایی بخواهید.
تب در بزرگسالان
اگر درجه حرارت بدن شما ۳۹.۴ درجه سانتیگراد یا بالاتر است با پزشک خود تماس بگیرید. در صورت وجود هر یک از این علائم یا نشانه ها به همراه تب، فوریت های پزشکی را دنبال کنید:
- سردرد شدید
- بثورات غیرمعمول پوستی، به ویژه اگر بثورات به سرعت بدتر شوند
- حساسیت غیرمعمول به نور و روشنایی
- سفت شدن عضلات گردن و درد هنگام خم کردن سر به جلو
- سردرگمی ذهنی
- استفراغ مداوم
- تنفس دشوار یا درد در قفسه سینه
- درد شکمی یا درد هنگام ادرار کردن
- تشنج
بخوانید: تفاوت سرماخوردگی و آنفولانزا و راهکارهای تشخیص آن ها
دلایل ایجاد تب
تب هنگامی اتفاق می افتد که ناحیه ای از مغز شما به نام هیپوتالاموس، که به عنوان ترموستات بدن شما نیز شناخته می شود، نقطه تعیین شده دمای طبیعی بدن شما را به سمت حرارت بالا تغییر می دهد. وقتی این اتفاق بیفتد، ممکن است احساس سرما کنید و بخواهید لباس بیشتری بپوشید یا چندین پتو دور خود بپیچید. همچنین ممکن است بدن برای افزایش درجه حرارت شروع به لرزیدن کند که این امر در نهایت منجر به افزایش درجه حرارت بدن می شود.
دمای معمولی بدن در طول روز متفاوت است. در صبح پایین تر و در اواخر بعد از ظهر و عصر بیشتر است. اگرچه بیشتر افراد ۳۷ درجه سانتیگراد را طبیعی می دانند، دمای بدن شما می تواند یک درجه کمتر یا بیشتر باشد (حدود ۳۶.۱ درجه سانتیگراد تا ۳۷.۲ درجه سانتیگراد)، و هنوز هم طبیعی به نظر می رسد.
دلایل ایجاد کننده تب یا افزایش درجه حرارت بدن عبارتند از:
- یک ویروس
- یک عفونت باکتریایی
- گرمازدگی
- برخی از بیماری های التهابی مانند آرتریت روماتوئید (التهاب پوشش مفاصل)
- تومور بدخیم
- مصرف برخی از داروها مانند آنتی بیوتیک ها و داروهایی که برای درمان فشار خون بالا یا تشنج استفاده می شود
- برخی از واکسن ها، مانند واکسن دیفتری، کزاز و سیاه سرفه (DTaP) یا واکسن پنوموکوکی
گاهی اوقات علت تب قابل شناسایی نیست. اگر بیش از سه هفته تب دارید و پزشک شما پس از ارزیابی گسترده قادر به یافتن علت آن نیست، تشخیص ممکن است تب ناشی از عامل ناشناخته باشد.
عوارض تب
کودکان بین ۶ ماه تا ۵ سال ممکن است دچار تشنج ناشی از تب شوند، که معمولا شامل از بین رفتن هوشیاری و لرزش اندام در هر دو طرف بدن است. اگرچه این موضوع برای والدین نگران کننده می باشد، اکثریت قریب به اتفاق تشنج های ناشی از تب، باعث اثرات ماندگار نمی شوند.
اگر تشنج رخ دهد:
- فرزندتان را از پهلو یا شکم روی زمین قرار دهید
- اشیاء تیز را که در نزدیکی کودک شما قرار دارد، دور کنید
- قسمت های تنگ لباس را شل کنید
- فرزند خود را نگه دارید تا از آسیب دیدنشان جلوگیری کنید
- چیزی را در دهان فرزند خود قرار ندهید یا سعی نکنید جلوی تشنج را بگیرید
بیشتر تشنج ها خود به خود متوقف می شوند. فرزند خود را در اسرع وقت پس از تشنج به پزشک ببرید تا علت تب مشخص شود.
اگر تشنج بیش از پنج دقیقه طول بکشد، از اورژانس درخواست کمک کنید.
بخوانید: راه های تشخیص انواع گلو درد – پیشگیری، درمان و پاسخ به سوالات متداول مرتبط با آن
پیشگیری از تب
ممکن است با کمتر قرار گرفتن در معرض بیماری های عفونی، از بروز تب جلوگیری کنید. در اینجا چند نکته وجود دارد که می توانند به شما کمک کنند:
- دست های خود را اغلب بشویید و به فرزندان خود یاد دهید که همین کار را انجام دهند، به خصوص قبل از خوردن غذا، بعد از استفاده از توالت، بعد از گذراندن وقت در یک محیط شلوغ یا در اطراف شخصی که بیمار است، پس از لمس حیوانات اهلی و در هنگام مسافرت و استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی.
- به فرزندان خود نشان دهید که چگونه دست های خود را به طور کامل بشویند، جلو و پشت هر دو دست را به صابون آغشته کنید و کاملا زیر آب جاری شستشو دهید.
- برای مواقعی که به صابون و آب دسترسی ندارید، ضد عفونی کننده دستی به همراه داشته باشید.
- سعی کنید از تماس دست با بینی، دهان یا چشم خودداری کنید، زیرا این ها اصلی ترین راه هایی هستند که ویروس ها و باکتری ها می توانند وارد بدن و باعث ایجاد عفونت شوند.
- هنگام عطسه و سرفه، بینی خود را بپوشانید و به فرزندان خود نیز بیاموزید که همین کار را انجام دهند. هر زمان ممکن باشد، هنگام سرفه یا عطسه، از دیگران دور شوید تا از انتقال میکروب بین یکدیگر خودداری کنید.
- از استفاده مشترک از فنجان، بطری های آب و ظروف کودک یا فرزندانتان خودداری کنید.
منابع
