دلایل ایجاد آفت دهان و راهکارهای پیشگیری از آن
زخم های کوچک در دهان که با نام آفت دهان شناخته می شوند، ضایعات کوچک و کم عمقی هستند که بر روی بافت های نرم در دهان یا پایه لثه ایجاد می شوند. برخلاف تبخال، آفت دهان روی سطح لب ایجاد نمی شود و مسری نیست. با این حال، آفت دهان می تواند دردناک باشد، و غذا خوردن و صحبت کردن را دشوار کند.
بیشتر آفت ها طی یک یا دو هفته خود به خود از بین می روند. در صورت ابتلا به آفت های غیرعادی، بزرگ و دردناک و یا آفت هایی که به نظر نمی رسد بهبود یابند، با پزشک یا دندانپزشک خود مشورت کنید.
علائم آفت دهان
آفت دهان بیشتر گرد یا بیضی شکل با مرکز سفید یا زرد و لبه های قرمز است. آفت در داخل دهان، روی یا زیر زبان، در قسمت داخلی لپ ها، در پایه لثه ها یا روی کام نرم شکل می گیرد. ممکن است قبل از ظاهر شدن زخم ها، یک یا دو روز احساس گزگز و سوزش داشته باشید.
آفت دهان به سه نوع اصلی کوچک (مینور)، بزرگ (ماژور) و هرپتی فرم تقسیم می شود.
آفت کوچک (مینور)
آفت کوچک (مینور)، شایع ترین نوع آفت می باشد، این نوع آفت ها:
- معمولا کوچک هستند
- به شکل بیضی با لبه قرمز رنگ هستند
- طی یک یا دو هفته بدون بر جای گذاشتن زخم بهبود می یابد
آفت بزرگ (ماژور)
آفت بزرگ (ماژور)، کمتر شایع است. این نوع آفت ها:
- بزرگتر و عمیق تر از آفت کوچک هستند
- معمولا دارای لبه های گرد و مشخصی بوده، و در صورت بزرگ بودن، دارای لبه های نامنظم هستند
- می توانند بسیار دردناک باشند
- ممکن است بهبودی آن شش هفته طول بکشد و جای زخم گسترده ای به جای بگذارد
آفت هرپتی فرم
آفت هرپتی فرم، شایع نیست و با افزایش سن ایجاد می شود. آفت های هرپتی فرم:
- به اندازه نوک سوزن هستند
- اغلب به شکل خوشه ای و به تعداد ۱۰ تا ۱۰۰ زخم ایجاد می شوند، اما ممکن است در یک زخم بزرگ ادغام شوند
- لبه های نامنظم دارند
- طی یک یا دو هفته بدون بر جای گذاشتن زخم بهبود می یابد
چه زمان باید به پزشک مراجعه کرد؟
در صورت تجربه هریک از موارد زیر با پزشک خود مشورت کنید:
- آفت غیرمعمول بزرگ باشد
- زخم ها عود کنند و یا قبل از بهبودی زخم قبلی زخم جدید ایجاد شود
- زخم ها ماندگار بوده و دو هفته یا بیشتر باقی بمانند
- زخم هایی که به لب ها می رسند
- دردی که با روش های خانگی قابل کنترل نباشد
- مشکل شدید در خوردن یا نوشیدن
- آفت دهان همراه با تب بالا
اگر دندانتان تیز است و یا چیزی در دهان دارید (مانند ارتودنسی) که به نظر می رسد باعث ایجاد زخم و آفت دهان می شود، به دندانپزشک خود مراجعه کنید.
دلیل ایجاد آفت دهان چیست؟
علت دقیق ایجاد آفت دهان هنوز ناشناخته است، گرچه محققان گمان می کنند که ترکیبی از عوامل، به شیوع بیماری کمک می کند.
محرک های احتمالی برای ایجاد آفت دهان شامل موارد زیر هستند:
- جراحت جزئی در دهان، مسواک زدن بیش از حد، پارگی داخل دهان ناشی از آسیب های ورزش (مانند زخم های ناشی از ورزش های رزمی)، محافظ های دندان در ورزشکاران یا گاز گرفتن تصادفی لپ ها
- خمیردندان ها و شوینده های دهان حاوی لوریل سولفات سدیم
- حساسیت های غذایی به ویژه حساسیت به شکلات، قهوه، توت فرنگی، تخم مرغ، آجیل، پنیر و غذاهای پرادویه یا اسیدی
- رژیم غذایی فاقد ویتامین B12، روی، فولات (اسید فولیک) یا آهن
- پاسخ آلرژیک به باکتری های خاصی در دهان
- هلیکوباکتر پیلوری، همان باکتری هایی که باعث ایجاد زخم معده می شوند
- تغییرات هورمونی در دوران قاعدگی
- استرس عاطفی
- تجمع ویروس و باکتری
- تغذیه ضعیف
- مصرف داروهای خاص
آفت دهان ممکن است به دلیل برخی شرایط و بیماری ها نیز ایجاد شود. از جمله:
- بیماری سلیاک، یک اختلال جدی روده ناشی از حساسیت به گلوتن (پروتئینی که در بیشتر غلات وجود دارد)
- بیماری های التهابی روده مانند بیماری کرون و کولیت اولسراتیو
- بیماری بهجت، نوعی اختلال نادر که باعث ایجاد التهاب در سراسر بدن، از جمله دهان می شود
- یک سیستم ایمنی معیوب که به جای عوامل بیماری زا مانند ویروس ها و باکتری ها به سلول های سالم در دهان حمله می کند
- HIV/AIDS، که سیستم ایمنی بدن را سرکوب می کند
برخلاف تبخال، آفت دهان با عفونت ویروس تبخال همراه نیستند.
آفت دهان در چه افرادی ایجاد می شود؟
آفت دهان، در هر کسی می تواند ایجاد شود. اما این موارد بیشتر در نوجوانان و بزرگسالان رخ می دهد و در زنان بیشتر از مردان دیده می شود.
غالبا افراد مبتلا به آفت دهان عودکننده، سابقه خانوادگی این اختلال را دارند. این ممکن است به دلیل وراثت یا عامل مشترکی در محیط، مانند غذاهای خاص یا مواد حساسیت زا باشد.
پیشگیری از ایجاد آفت دهان
با پیروی از این نکات می توانید تعداد دفعات ایجاد آفت دهان را کاهش دهید:
- مراقب غذایی که می خورید، باشید: سعی کنید از مصرف غذاهایی که به نظر می رسد دهان را تحریک می کنند، خودداری کنید. این غذاها ممکن است شامل آجیل، چیپس، پرتقال، برخی ادویه ها، غذاهای شور و میوه های اسیدی مانند آناناس و گریپ فروت باشد. از مصرف هرگونه غذاهایی که به آن حساسیت دارید، خودداری کنید.
- غذاهای سالم مصرف کنید: برای جلوگیری از کمبود مواد مغذی، مقدار زیادی میوه، سبزیجات و غلات سبوس دار مصرف کنید.
- نکات بهداشتی دهان و دندان را به خوبی رعایت کنید: مسواک زدن منظم بعد از غذا و کشیدن نخ دندان یک بار در روز می تواند دهان را تمیز و عاری از باقی مانده غذا کند. برای جلوگیری از تحریک بافت های لطیف دهان، از یک مسواک نرم استفاده کرده و از خمیردندان و دهان شویه های حاوی سدیم لوریل سولفات دوری کنید.
- از دهان خود محافظت کنید: اگر بریس (ارتودنسی) دارید، با دندانپزشک خود در مورد استفاده از واکس های ارتودنسی برای پوشاندن لبه های تیز مشورت کنید.
- استرس خود را کاهش دهید: اگر آفت دهان شما ناشی از استرس است، از تکنیک های کاهش استرس مانند مدیتیشن و یوگا استفاده کنید.
منبع
