آیا مصرف داروهای تاریخ گذشته بی خطر است؟
با فرا رسیدن فصل سرما، احتمال ابتلا به بیماری هایی مانند سرماخوردگی و آنفولانزا وجود دارد. حتما برای شما نیز اتفاق افتاده است که پس از احساس گلو درد و یا سایر علائم دیگر بیماری ها، به سمت قفسه داروها می روید ولی با داروهای تاریخ گذشته مواجه می شوید. اما آیا مصرف داروی های تاریخ گذشته مضر است؟
به طور کلی، داروهای تاریخ گذشته کشنده نیستند، اما در مورد مصرف برخی داروهای تاریخ گذشته باید احتیاط لازم را در نظر گرفت.
اگر در مورد مصرف داروهای خود سوالی دارید، قبل از هر چیزی باید با پزشک خود مشورت کنید. بر روی بسته بندی برخی داروها ذکر شده که پس از گذشت تاریخ انقضا، مصرف نشوند. اگرچه داروهای تاریخ گذشته مانند غذای تاریخ گذشته بر روی بدن تاثیر نمی گذارند، اما از اثر بخشی آن ها کم می شود.
با گذشت زمان ماده فعال موجود در دارو به آرامی تجزیه می شود و دارویی که تاریخ انقضای آن گذشته است ۱۰۰ درصد موثر نخواهد بود. به گفته سازمان غذا و داروی ایالات متحده، زمان قبل از تاریخ انقضا به گونه ای تعیین می شود که دارو در آن بازه زمانی، هویت، قدرت، کیفیت و خلوص خود را حفظ می کند. با این حال ممکن است یک دارو، پس از انقضا نیز، به خوبی عمل کند.
مصرف برخی داروهای تاریخ گذشته (نه همه) بی ضرر است
معمولا داروها برای موارد اضطراری نگه داری می شوند و اگر فاسد نشوند، ترجیحا دور ریخته نمی شوند و در برخی مواقع سازمان های بهداشتی و دارویی پس از انجام آزمایشات و در صورت تایید، تاریخ انقضای دارو را تمدید می کنند.
گزارشی که در سال ۲۰۰۶ در ژورنال داروسازی بالینی منتشر شد، نشان داد که ۸۸ درصد از داروهای مورد آزمایش، حداقل برای یک سال پس از گذشت تاریخ انقضا، با متوسط تمدید ۵ سال، قابل مصرف بوده و به درستی کار می کنند. بعضی از داروها خیلی بیشتر از زمان تعیین شده، بی خطر باقی می مانند. بسیاری از آنتی بیوتیک های سیپروفلوکساسین، داروی مورد استفاده برای درمان سیاه زخم، ۱۲ سال پس از تاریخ انقضا و داروهای گرانول یدید پتاسیم، که برای درمان افرادی که در معرض تابش قرار دارند، پس از ۱۸ سال قابل مصرف هستند.
اما مشکل کار اینجاست که ما قادر نیستیم تا مضر و یا بی خطر بودن داروهای مصرفی خود را تشخیص دهیم. نویسندگان این گزارش به این نتیجه رسیدند که “بسیاری از محصولات دارویی می توانند پس از گذشت تاریخ انقضای اصلی، تمدید شوند، اما تمدید این مدت زمان بسته به نوع دارو متغیر است.” اگر شرایط نگهداری خوب نباشد، دارو احتمالا به مدت طولانی دوام نخواهد آورد.
از مصرف داروهای تاریخ گذشته حیاتی خودداری کنید
اگر داروهای تایلنول (استامینوفن) یا داروی سرماخوردگی تاریخ گذشته را مصرف کنید، مشکلی جدی پیش نخواهد آمد و تنها اثر بخشی این داروها کم تر خواهد شد. اما اگر به داروهایی حیاتی مانند Epi-Pen وابسته هستید، باید دوز کامل دارو و با کیفیت اصلی را دریافت کنید.
در واقع اپی نفرین موجود در Epi-Pens دارویی است که بعد از تاریخ انقضا اثر آن به طور قابل توجهی کاهش می یابد. اگر در منزل داروی Epi-Pens دارید که تاریخ گذشته است، باید آن را جایگزین کنید. اما اگر دچار واکنش آلرژیک ناگهانی شدید، استفاده از هر نوع Epi-Pens ، حتی تاریخ گذشته، از هیچی بهتر است.
داروهای نام برده در زیر، باید در صورت انقضا، با داروهای تاریخ دار جایگزین شوند:
- داروهای ضدتشنج مانند فنی توئین، کاربامازپین، لاموتریژین و اکسکاربازپین
- دیلانتین، فنوباربیتال
- نیتروگلیسیرین
- وارفارین
- Procan SR
- تئوفیلین
- دیگوکسین
- داروهای تیروئید مانند لووتیروکسین سدیم
- پارالدهید
- پیشگیری از بارداری خوراکی
- اپی نفرین (مانند اپی پن)
- انسولین
- قطره چشم
از آنجایی که برای کنترل بارداری یا انسولین به دوز کامل نیاز دارید، مصرف دوز کمتر یا ناقص اثربخشی دارو را ضعیف می کند.
اگر به دارویی نیاز ندارید، آن را نخرید
در بعضی موارد، داشتن انبوهی از برخی داروها (مثلا داروی ضد آلرژی) منطقی است. اما داروهایی مانند آنتی بیوتیک باید به تعداد تجویز شده مصرف شوند، حتی در صورت بهبودی. اگر در قفسه داروها آنتی بیوتیک دارید، یعنی دستور پزشک را به درستی اجرا نکرده اید.
مسکن های افیونی نیز اینگونه هستند. تلاش برای حفظ آن ها در واقع باعث می شود که به آن ها وابسته شوید. استفاده از یک مسکن قوی برای موارد جزئی مانند سردرد شما را در معرض خطر اعتیاد قرار می دهد.
منبع
