کم کاری تیروئید یا هیپوپاراتیروئیدسم چیست و چگونه به وجود می آید
کم کاری تیروئید یک مشکل غیر شایع است که در آن بدن بطور غیر طبیعی سطوح پایینی از هورمون پاراتیروئید را ترشح می کند (PTH .(PTH کلید تنظیم و نگهدارنده تعادل سطوح دو ماده معدنی بنام کلسیم و فسفر در بدن است.
تولید کم PTH در کم کاری تیروئید منجر به سطوح پایین غیر طبیعی کلسیم در خون و استخوان ها و افزایش فسفر در خون می شود.
مکمل ها برای متعادل کردن سطوح کلسیم و فسفر، می تواند راه حل این مشکل باشد. بسته به دلیل ایجاد کننده کم کاری تیروئید در فرد، احتمالا مادام العمر به دریافت مکمل ها نیاز خواهید داشت.
علائم کم کاری تیروئید
علائم و نشانه های کم کاری تیروئید شامل موارد زیر هستند:
- احساس سوزن سوزن شدن و سوزش (بی حسی) نوک انگشتان دست، پا و صورت
- درد و گرفتگی عضلات در پاها، ساق پا، شکم و صورت
- اسپاسم عضلات، غالبا اطراف دهان، و همچنین در دست ها، بازوها و گلو
- خستگی یا ضعف
- پریودهای دردناک
- از دست دادن دسته ای مو
- پوست خشک و شکننده
- شکنندگی ناخن ها
- افسردگی و اضطراب
چه زمان باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر نشانه و علائم مرتبط با کم کاری تیروئید دارید، حتما به پزشک مراجعه کنید. اگر دچار حمله تنفسی یا دشواری در تنفس بودید با پزشک تماس بگیرید. هر دوی این علائم و نشانه ها می توانند عوارض ناشی از کم کاری تیروئید باشند.
دلایل ایجاد کم کاری تیروئید
کم کاری تیروئید زمانی رخ می دهد که غدد پاراتیروئید، مقدار کافی از هورمون پاراتیروئید را ترشح نمی کند. چهار غده پاراتیروئید کوچک پشت غده تیروئید در گردن واقع شده اند.
فاکتورها و عواملی که باعث می شوند کم کاری تیروئید ایجاد شود، شامل موارد زیر هستند:
- کم کاری تیروئید بعد از جراحی: این دلیل شایع ابتلا به کم کاری تیروئید، پس از یک آسیب تصادفی یا پس از برداشت غده تیروئید در طی جراحی، توسعه می یابد. این جراحی ممکن است برای درمان بیماری های غده تیروئید، یا برای سرطان گلو و گردن انجام شود.
- بیماری های خودایمنی: بدن علیه بافت های پاراتیروئید آنتی بادی تولید می کند و آن ها را به عنوان اجسام خارجی شناسایی کرده و دفع می کند. در این فرآیند، غدد پاراتیروئید تولید هورمون را متوقف می کند.
- کم کاری تیروئید ارثی: در این مورد، فرد یا بدون غدد پاراتیروئید متولد می شود یا این غدد درست کار نمی کنند. برخی از انواع کم کاری تیروئد ارثی، با نقص دیگر غدد تولید کننده هورمون مرتبط است.
- درمان پرتو افشانی وسیع سرطان صورت و گردن: پرتوافشانی می تواند منجر به تخریب غدد پاراتیروئید شود. مانند یون رادیواکتیو که بعضی اوقات برای درمان کم کاری تیروئید استفاده می شود.
- پایین بودن سطوح منیزیم بدن: می تواند بر عملکرد غدد پاراتیروئید اثر بگذارد. سطوح نرمال منیزیم برای ترشح بهینه هورمون پاراتیروئید لازم است.
فاکتور و عوامل خطر کم کاری تیروئید:
عواملی که می تواند منجر به افزایش گسترش کم کاری تیروئید شود شامل:
- جراحی اخیر گردن، مخصوصا اگر تیروئید درگیر بوده باشد
- سابقه خانوادگی کم کاری تیروئید
- داشتن مشکلات مرتبط با خودایمنی و غدد درون ریز مانند بیماری ادیسون (در این بیماری غدد آدرنال، هورمون بسیار کم تولید می کنند)
عوارض کم کاری تیروئید
کم کاری تیروئید می تواند عوارض متنوعی به همراه داشته باشد:
عوارض برگشت پذیر
موارد زیر اغلب با درمان قابل بهبودی هستند:
- تتانی: این اسپاسم ها در دست ها و انگشتان می توانند طولانی و دردناک باشند. همچنین می تواند ناراحتی عضلانی و انقباض ناگهانی یا اسپاسم عضلات صورت، گلو و بازوها را شامل شود. هنگامی که این اسپاسم ها ایجاد می شوند می توانند در تنفس اختلال ایجاد کنند و شرایط اورژانسی پیش آید.
- مور مور شدن: حس عجیبی مانند احساس قلقلک یا سوزن شدن لب ها، زبان، انگشتان دست و پا ایجاد می کند.
- از دست دادن هوشیاری همراه با تشنج
- بدشکلی دندان ها
- عملکرد معیوب کلیه ها
- ضربان قلب غیر نرمال و غش کردن: حتی ایست قلبی
عوارض برگشت ناپذیر
تشخیص و درمان مناسب ممکن است جلوی عوارض کم کاری تیروئید را بگیرد. اما زمانی که این بیماری رخ داد، کلسیم و ویتامین D آن را بهبود نخواهند بخشید:
- بازماندن از رشد (کوتاه قامتی)
- رشد هوشی، فکری و روانی آهسته در کودکان
- رسوب کلسیم در مغز که منجر به اشکال در تعادل و حمله ناگهانی می شود
- آب مروارید
پیشگیری از کم کاری تیروئید
هیچ راهی برای پیشگیری از کم کاری تیروئید وجود ندارد. با این حال، اگر قرار است تحت جراحی تیروئید یا گردن قرار بگیرید، با پزشک در مورد ریسک آسیب به غدد پاراتیروئید در حین عمل صحبت کنید.
اگر جراحی داشته اید که تیروئید و گردن شما را درگیر کرده است، مراقب علائم و نشانه های آن باشید. مانند احساس سوزن سوزن شدن سر انگشتان دست و پا، لب ها و گرفتگی عضلات. اگر چنین علائمی داشتید، پزشک ممکن است درمان سریع با کلسیم و فسفر را برای کم کردن اثرات این اختلال شروع کند.
بخوانید: کمبود ویتامین B12 و ارتباط آن با بیماری مالتیپل اسکلروزیس (MS)
منبع
