عوامل ایجاد کننده یبوست مزمن و راهکارهای پیشگیری و درمان آن
یبوست مزمن ، حرکات کم روده یا مشکل در دفع مدفوع است که برای چند هفته یا بیشتر ادامه دارد. کم بودن تعداد دفع مدفوع زمانی یبوست گفته می شود که کمتر از سه بار در هفته صورت بگیرد. یبوست بدان معنی است که حرکات روده سخت بوده و یا کمتر از حالت عادی اتفاق می افتد. تقریبا همه افراد در یک مقطع از زندگی خود این مشکل را تجربه می کنند.
اگرچه این مشکل معمولا جدی نیست، اما هنگامی که سیستم گوارش بدن به درستی کار می کند، فرد احساس بهتری خواهد داشت. مدت زمان طبیعی بین حرکات روده در افراد مختلف متفاوت است. بعضی از افراد روزانه سه بار و برخی دیگر فقط هفته ای چند بار دفع مدفوع دارند.
اگرچه یبوست گاه به گاه بسیار شایع است، اما برخی از افراد یبوست مزمن را تجربه می کنند که می تواند بر توانایی آن ها در انجام کارهای روزمره اختلال ایجاد کند. یبوست مزمن همچنین ممکن است باعث شود هنگام دفع، فشار اضافی بر روده وارد شود.
یبوست بیشتر از ۳ روز، بدون حتی یک بار دفع، معمولا خیلی طولانی است. بعد از ۳ روز، بافت مدفوع سخت تر و عبور آن از روده دشوارتر می شود.
درمان یبوست مزمن تا حدودی به علت بوجود آمدن آن بستگی دارد. اما در برخی موارد، هیچگاه نمی توان عامل اصلی آن را یافت.
علائم یبوست مزمن
علائم و نشانه های یبوست مزمن شامل موارد زیر است:
- دفع مدفوع کمتر از ۳ بار در هفته
- داشتن مدفوع سفت یا تکه تکه
- تلاش برای فعال کردن حرکات روده
- احساس مسدود یا بسته شدن روده که جلوی حرکات روده را می گیرد
- احساس دفع ناقص مدفوع
- نفخ شکم
اگر در مدت سه ماه گذشته، دوبار یا بیشتر مورد از این علائم را تجربه کرده باشید، ممکن است یبوست، مزمن تلقی شود.
چه زمان باید برای مشکل یبوست به پزشک مراجعه کرد؟
در صورت مداوم بودن علائم، تغییر غیرقابل توضیح در کارکرد درست روده، با پزشک خود ملاقات کنید.
دلایل ایجاد یبوست مزمن
یبوست معمولا هنگامی اتفاق می افتد که مدفوع خیلی آهسته از دستگاه گوارش حرکت می کنند یا نمی توانند به طور موثر از روده خارج شود. این باعث می شود مدفوع سخت و خشک شود.
نوشته مرتبط: انواع اختلالات و بیماری های دستگاه گوارش و راهکارهای تشخیص و درمان آن
یبوست مزمن دلایل احتمالی بسیاری دارد. از جمله:
انسداد روده بزرگ یا مخرج
انسداد روده بزرگ یا مخرج، ممکن است حرکت مدفوع را کند و یا متوقف کند. علل آن عبارتند از:
- پارگی کوچک در پوست اطراف مقعد (شکاف مقعد)
- انسداد روده (انسداد روده)
- سرطان روده بزرگ
- باریک شدن روده بزرگ (تنگی روده)
- سایر سرطان های شکمی که به روده بزرگ فشار می آورند
- سرطان رکتال (مقعد)
- برآمدگی رکتوم از طریق دیواره پشت واژن (رکتوسل)
مشکل در اعصاب اطراف روده بزرگ و مقعد
مشکلات عصبی می توانند روی اعصاب که باعث انقباض عضلات در روده بزرگ و مقعد می شوند و مدفوع را از طریق روده ها جابجا می کنند، تاثیر بگذارد. علل آن عبارتند از:
- آسیب به اعصاب کنترل کننده عملکردهای بدن (نوروپاتی خودمختار)
- مالتیپل اسکلوروزیس (ام اس)
- بیماری پارکینگسون
- آسیب ستون فقرات
- سکته
دشواری در عضلات درگیر در از بین بردن
مشکلات عضلات لگن درگیر در حرکات روده، ممکن است باعث یبوست مزمن شود. این مشکلات ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- عدم توانایی در شل شدن عضلات لگن برای ایجاد حرکت روده (آنیسموس)
- عضلات لگن که انقباض و انسباط را به طور صحیح هماهنگ نمی کنند (سوء هاضمه)
- عضلات ضعیف لگن
نوشته مرتبط: وزن سنگین هنگام تولد با آلرژی های دوران کودکی مرتبط است
شرایطی که بر روی هورمون های بدن تاثیر می گذارد
هورمون ها به تعادل مایعات در بدن کمک می کنند. بیماری ها و شرایطی که تعادل هورمون ها را مختل می کند ممکن است منجر به یبوست شود، از جمله:
- دیابت
- فعالیت بیش از حد غده پاراتیروئید (هایپرپاراتیروئیدیسم)
- بارداری
- کم کاری تیروئید
عوامل و فاکتورهای افزایش خطر در ابتلا به یبوست مزمن
عواملی که ممکن است خطر ابتلا به یبوست مزمن را افزایش دهند عبارتند از:
- بزرگسالی
- زنان
- کمبود آب بدن
- رژیمی کم فیبر
- فعالیت بدنی کم
- مصرف برخی داروهای خاص، از جمله داروهای آرام بخش، داروهای ضد درد مواد افیونی، برخی داروهای ضد افسردگی یا داروهای کاهش فشار خون
- داشتن یک مشکل سلامت روان مانند افسردگی یا اختلال خوردن
عوارض یبوست مزمن
عوارض یبوست مزمن شامل موارد زیر می شود:
- تورم در مقعد (بواسیر): فشار آوردن برای فعال کردن حرکات روده ممکن است باعث تورم در رگ های داخل و اطراف مقعد شود.
- پاره شدن پوست اطراف مقعد (شکاف مقعد): یک مدفوع بزرگ یا سخت می تواند باعث ایجاد پارگی کوچک در مقعد شود.
- دفع نشدن مدفوع (فشرده شدن مدفوع): یبوست مزمن ممکن است باعث تجمع مدفوع فشرده شده در روده شود.
- بیرون زدگی روده از مقعد (پرولاپس رکتال): فشار آوردن برای بالا بردن حرکات روده می تواند باعث شود که مقدار کمی از روده کشیده و از مقعد بیرون بزند.
پیشگیری و درمان یبوست مزمن
موارد زیر می تواند در جلوگیری از بروز یبوست مزمن به شما کمک کند:
- غذاهای پر فیبر را در رژیم غذایی خود بگنجانید، از جمله لوبیا، سبزیجات، میوه و غلات سبوس دار.
- محود کردن مصرف غذاهای کم فیبر مانند غذاهای فرآوری شده و لبنیات و فرآورده های گوشتی.
- مقدار زیاد مایعات بنوشید.
- تا حد امکان فعال بدنی داشته باشید و سعی کنید بطور منظم ورزش کنید.
- سعی کنید استرس خود را کنترل کنید.
- زمان نیاز به دفع مدفوع، آن را را نادیده نگیرید و پشت گوش نیاندازید.
- اطمینان حاصل کنید تا کودکانی که شروع به خوردن غذاهای جامد می کنند، در رژیم غذایی فیبر زیادی دریافت می کنند.
- روزانه دو تا چهار لیوان آب بنوشید، مگر اینکه پزشک به شما بگوید مایعات را به دلایل دیگری محدود کنید.
- مایعات گرم به خصوص صبح بصورت ناشتا بنوشید.
همچنین می توانید از داروهای ملین استفاده کنید. چندین نوع داروی ملین وجود دارد و می توانید بسیاری از آن ها را بدون نیاز به نسخه پزشک خریداری کنید. از پزشک یا داروساز خود بپرسید که کدام نوع ممکن است برای شما مفید باشد و چه مدت باید آن را مصرف کنید.
نوشته مرتبط: دلایل کمر درد و راهکارهای پیشگیری، تسکین و درمان آن
منبع
