سندرم مرگ ناگهانی نوزاد (SIDS)- بررسی علت ها، راهکارهای پیشگیری از آن و پاسخ به سوالات متداول

سندرم مرگ ناگهانی نوزاد (SIDS)، به مرگ ناگهانی و غیرقابل توجیه نوزاد کوچکتر از ۱ سال گفته می شود. در صورتی که مرگ نوزاد حتی پس از بررسی صحنه مرگ، کالبد شکافی و بررسی سابقه بالینی، بدون توضیح باقی بماند، علت مرگ، سندرم مرگ ناگهانی نوزاد یا همان SIDS تشخیص داده می شود.

سندرم مرگ ناگهانی نوزاد بخشی از گروه وسیع تری از مرگ های غیرمنتظره نوزادان است که SUDI (مرگ ناگهانی غیر منتظره در نوزادی) نامیده می شود. نوزادانی که به طور ناگهانی می میرند اما بعدا علل مرگ آن ها بیماری هایی همچون عفونت، ناهنجاری مغز، اختلال عملکرد قلب و غیره توضیح داده می شود، نیز در گروه SUDI قرار می گیرند.

سندرم مرگ ناگهانی نوزاد (SIDS)، مرگ غیرقابل توجیهی است که معمولا در هنگام خواب برای کودک به ظاهر سالم و کمتر از یک سال اتفاق می افتد. سندرم مرگ ناگهانی نوزاد گاهی اوقات به عنوان مرگ گهواره نیز شناخته می شود زیرا نوزادان اغلب در گهواره های خود می میرند.

اگرچه علت آن ناشناخته است، اما به نظر می رسد این سندرم با نقص در بخشی از مغز نوزاد که تنفس و تحریک ناشی از خواب را کنترل می کند، همراه باشد.

محققان عواملی را کشف کرده اند که ممکن است نوزادان را در معرض خطر بیشتری قرار دهد. محققان همچنین اقدامات پیشگیرانه ای را توصیه کرده اند که می توانید برای محافظت از کودک در برابر سندرم مرگ ناگهانی نوزاد استفاده کنید. شاید مهمترین این اقدامات قرار دادن کودک به پشت هنگام خوابیدن باشد.

علل سندرم مرگ ناگهانی نوزاد کدامند؟

ترکیبی از عوامل جسمی و محیطی خواب می تواند نوزاد را در برابر سندرم مرگ ناگهانی نوزاد آسیب پذیرتر کند. این عوامل از برای همه کودکان یکسان نیست.

عوامل جسمی عبارتند از:

• نقص مغز: برخی از نوزادان با مشکلاتی متولد می شوند که احتمال مرگ آن ها در اثر سندرم مرگ ناگهانی نوزاد را بیشتر می کند. در بسیاری از این نوزادان، بخشی از مغز که تنفس و تحریک ناشی از خواب را کنترل می کند، به اندازه کافی بالغ نشده است تا بتواند به درستی کار کند.
• وزن کم هنگام تولد: زایمان زودرس یا زایمان چند قلوئی احتمال عدم بلوغ کامل مغز نوزاد را افزایش می دهد، بنابراین نوزاد، کنترل کمتری بر فرآیندهای خودکار مانند تنفس و ضربان قلب دارد.
• عفونت تنفسی: بسیاری از نوزادان که به دلیل بیماری سندرم مرگ ناگهانی نوزاد جان خود را از دست داده اند، نوزادانی هستند که اخیرا سرما خورده اند و این امر ممکن است منجر به مشکلات تنفسی در نوزاد شده باشد.

عوامل محیط خواب عبارتند از:

وسایل موجود در گهواره نوزاد و وضعیت خواب نوزاد می توانند با مشکلات جسمی کودک ترکیب شده و خطر سندرم مرگ ناگهانی نوزاد را افزایش دهند.

• خوابیدن روی شکم یا پهلو: نوزادانی که برای خوابیدن در این وضعیت قرار دارند ممکن است نسبت به کودکانی که روی پشت قرار دارند، مشکل تنفسی بیشتری داشته باشند.
• خوابیدن روی یک سطح نرم: دراز کشیدن روی روتختی کرک دار، تشک نرم یا تشک آبی می تواند راه هوایی نوزاد را مسدود کند.
• خوابیدن نوزاد در تخت والدین: هرچند اگر نوزاد در یک اتاق با والدین خود بخوابد خطر سندرم مرگ ناگهانی نوزاد کاهش می یابد، اما اگر کودک در یک تخت با والدین، ​​خواهر و برادر، حیوانات خانگی و یا عروسک بخوابد، خطر مرگ بر اثر سندرم مرگ ناگهانی نوزاد افزایش می یابد.
• گرم شدن بیش از حد: گرمای بیش از حد هنگام خواب می تواند خطر این سندرم در کودک را افزایش دهد.

ویژگی های بالینی سندرم مرگ ناگهانی نوزاد

سندرم مرگ ناگهانی نوزاد همچنان یک تراژدی غیرقابل پیش بینی، غیرقابل پیشگیری و تا حد زیادی غیر قابل توضیح است.

ویژگی های بالینی سندرم مرگ ناگهانی نوزاد عبارتند از:

• کودک به ظاهر سالم بوده و هیچ نشانه ای از پریشانی یا بیماری قابل توجه ندارد.
• مرگ به سرعت در هنگام خواب نوزاد رخ می دهد
• به طور معمول، این یک رویداد خاموش است و کودک گریه نمی کند.
• به نظر می رسد نوزاد معمولا از رشد و نمو خوبی برخوردار بوده و کاملا سالم است.
• کودک ممکن است علائم جزئی تنفسی فوقانی یا گوارشی در دو هفته گذشته قبل از سندرم مرگ ناگهانی نوزاد را تجربه کرده باشد.

چه زمان باید به دنبال مراقبت های پزشکی بود؟

نداشتن نبض و تنفس یک وضعیت اضطراری است. به سرعت با اورژانس تماس بگیرید و CPR اولیه کودک را شروع کنید.

اگر نوزاد در خانه دچار سندرم مرگ ناگهانی نوزاد شد، چه باید کرد؟

هیچ مراقبتی در منزل برای سندرم مرگ ناگهانی نوزاد وجود ندارد. برای خدمات فوریت های پزشکی با اورژانس تماس بگیرید. با این حال، باید قبل از رسیدن اورژانس و ورود به بیمارستان، CPR انجام شود.

آیا نوزاد می تواند در بغل به دلیل بیماری سندرم مرگ ناگهانی نوزاد جان خود را از دست دهد؟

هیچ آینده نگری و اقدام مراقبتی نمی تواند از بروز SIDS جلوگیری کند. اگرچه سندرم مرگ ناگهانی نوزاد اغلب در شب اتفاق می افتد، اما نوزادان در صندلی های اتومبیل و حتی در بغل والدین نیز می توانند دچار سندرم مرگ ناگهانی نوزاد شوند.

آیا علائم هشدار دهنده ای برای SIDS وجود دارد؟

SIDS علائم و نشانه های هشدار دهنده ای ندارد. نوزادانی که به دلیل بیماری SIDS می میرند قبل از خوابیدن سالم به نظر می رسند. آن ها هیچ نشانه ای از بیماری ندارند و اغلب در همان موقعیتی که قرار می گیرند، جان خود را از دست می دهند.

عوامل خطر در رابطه با سندرم مرگ ناگهانی نوزاد کدامند؟

سندرم مرگ ناگهانی نوزاد یک سندرم مرموز است، زیرا نمی توان علت را تعیین کرد. اما عوامل خطر خاصی وجود دارند.

برخی از نوزادان بیشتر از دیگران در معرض خطر هستند. به عنوان مثال، احتمال ابتلا به سندرم مرگ ناگهانی نوزاد در بین نوزادان ۱ تا ۴ ماه بیشتر است. بیشتر مرگ ها در پاییز، زمستان و اوایل ماه های بهار اتفاق می افتند.

اگرچه این سندرم می تواند در هر نوزادی رخ دهد، اما محققان عوامل مختلفی را شناسایی کرده اند که ممکن است خطر سندرم مرگ ناگهانی نوزاد را افزایش دهد. این عوامل خطر عبارتند از:

• جنسیت: پسران کمی بیشتر در اثر سندرم مرگ ناگهانی نوزاد، جان خود را از دست می دهند.
• سن: نوزادان در ماه های دوم تا چهارم زندگی بیشتر در معرض آسیب هستند.
• نژاد: به دلایلی ناشناخته، نوزادان غیر سفید پوست بیشتر به سندرم مرگ ناگهانی نوزاد مبتلا می شوند.
• سابقه خانوادگی: نوزادانی که خواهر و برادر یا افراد خانواده خود را به دلیل سندرم مرگ ناگهانی نوزاد از دست داده اند، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به این سندرم قرار دارند.
• دود سیگار: نوزادانی که با افراد سیگاری زندگی می کنند بیشتر در معرض خطر سندرم مرگ ناگهانی نوزاد هستند.
• تولد زودهنگام: زود به دنیا آمدن و وزن کم هنگام تولد کودک، احتمال سندرم مرگ ناگهانی نوزاد را افزایش می دهند.

عوامل خطر وابسته به مادر

در دوران بارداری، مادر می تواند بر خطر ابتلا به سندرم مرگ ناگهانی نوزاد در کودک خود تاثیر بگذارد، به خصوص اگر:

• جوان تر از ۲۰ سال باشد
• سیگار بکشد
• از مواد مخدر یا الکل استفاده کند
• از مراقبت های دوران بارداری کافی برخوردار نباشد

چگونه می توان از سندرم مرگ ناگهانی نوزاد پیشگیری کرد؟

هیچ روش تضمینی برای جلوگیری از سندرم مرگ ناگهانی نوزاد وجود ندارد و حذف یا جلوگیری از موارد نام برده در زیر، تنها خطر ابتلا به این سندرم را برای نوزادان کاهش می دهد. می توانید با رعایت این نکات در داشتن خواب راحت تر به کودک خود کمک کنید:

• درست خواباندن نوزاد: تا یک سال اول، نوزاد را به جای شکم یا پهلو، به پشت بخوابانید و این موضوع را به هر شخص دیگری که با کودکتان در ارتباط است یادآوری کنید. این امر در شرایطی که کودک شما بیدار است یا می تواند بدون کمک از هر دو طرف غلت بزند، ضروری نیست.

هرگز توصیه به پشت خواباندن نوزاد را پشت گوش نیندازید. به خواهر، برادر، مربی مهد کودک و هرکسی که از نوزادتان مراقبت می کند گوش زد کنید که در زمان گریه و ناراحتی کودک، هرگز نوزاد را روی شکم نخواباند.

• سعی کنید درون تخت نوزاد چیزی نگه ندارید: از تشک سفت استفاده کنید و از قرار دادن کودک روی بالشتک های ضخیم و کرکی یا لحاف ضخیم خودداری کنید. بالش، اسباب بازی کرکی یا وسایل دیگر را در گهواره رها نکنید. اگر کودک صورت خود را روی آن ها فشار دهد، این موارد می توانند در تنفس، اختلال ایجاد کنند.

اگر از روتختی و ملحفه برای گرم نگه داشتن کودک استفاده می شود، باید نازک باشد و فقط کودک را تا ارتفاع قفسه سینه بپوشاند. پتو را باید زیر سطح بازوهای کودک نگه داشته و در کناره ها و پایین تشک تخت نوزاد قرار دهید تا ایمن باشد.

• کودک خود را بیش از حد گرم نکنید: برای گرم نگه داشتن کودک خود، از کیسه خواب مخصوص نوزاد یا لباس خواب دیگری که نیازی به پوشاندن اضافی ندارد، استفاده کنید. سر کودک خود را نپوشانید.
• کودک را در اتاق خود بخوابانید: در حالت ایده آل، حداقل به مدت شش ماه و در صورت امکان تا یک سال کودک باید در اتاق شما بخوابد، اما به تنهایی و در یک تخت، تشک نوزاد جداگانه یا ساختار دیگری که برای خواب نوزاد طراحی شده، قرار بگیرد.

تخت بزرگسالان برای نوزادان ایمن نیست. کودک می تواند در فضای بین تشک و قاب تخت یا فضای بین تشک و دیوار خفه شود. اگر پدر یا مادری که به خواب می رود به طور تصادفی روی کودک بیفتد و بینی و دهان کودک را بپوشاند، کودک می تواند خفه شود.

• در صورت امکان کودک خود را با شیر مادر تغذیه کنید: شیر دادن به مدت حداقل شش ماه خطر ابتلا به سندرم مرگ ناگهانی نوزاد را کاهش می دهد.

از نمایشگرهای کودک و سایر وسایل تجاری که ادعا می کنند خطر ابتلا به سندرم مرگ ناگهانی نوزاد را کاهش می دهند استفاده نکنید.

• پستانک بدون بند: مکیدن پستانک بدون بند یا رشته هنگام خواب ممکن است خطر ابتلا به سندرم مرگ ناگهانی نوزاد را کاهش دهد. اگر کودک خود را با شیر مادر تغذیه می کنید، بعد از ۳ تا ۴ هفتگی به کودک خود پستانک دهید.

اگر کودک شما علاقه ای به پستانک ندارد، آن را مجبور نکنید. اگر پستانک هنگام خواب کودک از دهان او افتاد، دوباره پستانک را وارد دهان کودک نکنید.

• کودک خود را ایمن کنید: برخی شواهد نشان می دهند که واکسیناسیون می تواند به جلوگیری از سندرم مرگ ناگهانی نوزاد کمک کند.

پستانک چگونه از SIDS جلوگیری می کند؟

برای مکیدن پستانک، موقعیت قرارگیری زبان باید به جلو باشد، بنابراین خطر انسداد دهان و حلق کاهش می یابد. تاثیر استفاده از پستانک بر وضعیت خواب نیز ممکن است به اثر محافظتی آشکار آن در برابر SIDS کمک کند.

چرا نوزادانی که از شیر مادر تغذیه می کنند کمتر در معرض SIDS هستند؟

نوزادانی که از شیر مادر تغذیه می شوند راحت تر از نوزادانی که از شیر خشک استفاده می کنند از خواب بیدار می شوند، بنابراین، این امر ممکن است یکی از دلایلی باشد که شیر مادر بر کاهش خطر ابتلا به SIDS تاثیر بگذارد. همچنین در نوزادانی که از شیر مادر تغذیه می کنند خطر ابتلا به عفونت ویروسی را کاهش می یابد.

چرا SIDS در زمستان بیشتر دیده می شود؟

در هوای سرد، والدین و دیگران اغلب برای گرم نگه داشتن نوزادان، از پتو یا لباس اضافی استفاده می کنند. پوشاندن بیش از حد ممکن است باعث گرم شدن بیش از حد نوزادان شده و خطر ابتلا به SIDS را افزایش دهد.

موقعیت های ایمن برای کودک کدامند؟

از ایجاد پلاژیوسفالی موضعی (عارضه‌ای است که باعث صاف شدن یا بدشکلی سر نوزاد می‌شود) خودداری کنید. کودک را روی شکم قرار دهید. باید ساعاتی که نوزاد را روی شکم قرار می دهید، ساعاتی باشد که کودک بیدار بوده و تحت نظارت شما است. به یاد داشته باشید قرار دادن نوزاد روی شکم، تنها برای بازی است و هنگام خواب نوزاد باید به پشت قرار بگیرد. از قرار دادن طولانی مدت کودک در صندلی ماشین و بانسر کودک خودداری کنید.

از دست دادن فرزند

• خود را سرزنش نکنید. از دست دادن کودک بر اثر سندرم مرگ ناگهانی نوزاد تقصیر شما نیست.
• هیچ علائم و نشانه ای وجود ندارد که بتوانید آن ها را بشناسید و از آن ها جلوگیری کنید.
• عزاداری هنگام از دست دادن یکی از عزیزان یک روند طبیعی است.

بخوانید: چه عواملی موجب بوی خوب در نوزاد می شوند؟

منابع: emedicinehealth, mayoclinic, childrenshospital, clevelandclinic