بیماری کرون چیست؟ چه زمان باید به پزشک مراجعه کرد؟
بیماری کرون نوعی بیماری التهابی روده (IBD) است که باعث متورم شدن و تحریک دستگاه گوارش می شود. اگر به بیماری کرون مبتلا هستید، ممکن است علائمی مانند درد شکم، اسهال، کاهش وزن، سوء تغذیه، خستگی و خونریزی مقعدی را تجربه کنید.
التهاب ناشی از بیماری کرون می تواند مناطق مختلف دستگاه گوارش را در افراد مختلف درگیر کند. این التهاب اغلب به لایه های عمیق روده گسترش می یابد.
بیماری کرون می تواند دردناک و ناتوان کننده باشد و گاهی ممکن است منجر به عوارض تهدید کننده زندگی شود.
بیماری کرون یک بیماری مادام العمر است که قابل درمان نیست. گرچه هیچ درمانی برای بیماری کرون یافت نشده است، اما روش های درمانی می توانند علائم و نشانه های آن را تا حد زیادی کاهش داده و موجب بهبود التهاب طولانی مدت شوند.
بیماری کرون چیست؟
بیماری کرون، که آنتریت ناحیه ای یا ایلئیت نیز نامیده می شود، یک شکل مادام العمر از بیماری التهابی روده (IBD) است. این بیماری دستگاه گوارش را ملتهب و تحریک می کند؛ بخصوص روده کوچک و بزرگ. بیماری کرون می تواند باعث اسهال و گرفتگی عضلات معده شود. معمولا این بیماری به صورت دوره ای شعله ور می شود.
بیماری کرون نام خود را از متخصص گوارش آمریکایی دکتر بوریل کرون (۱۸۸۳-۱۹۸۳) گرفته است. دکتر بوریل کرون یکی از اولین پزشکانی بود که این بیماری را در سال ۱۹۳۲ توصیف کرد.
چه کسی ممکن است به بیماری کرون مبتلا شود؟
بیماری کرون به طور معمول در افراد جوان، اغلب در اواخر نوجوانی، ۲۰ تا ۳۰ سالگی ظاهر می شود. با این حال، این بیماری می تواند در هر سنی رخ دهد و در زنان و مردان به یک اندازه شایع است. بیماری کرون در کودکان خردسال نیز قابل مشاهده است.
احتمال ابتلا به بیماری کرون در افراد سیگاری بیشتر است.
انواع بیماری کرون کدامند؟
بیماری کرون می تواند بخش های مختلف دستگاه گوارش را تحت تاثیر قرار دهد. انواع بیماری کرون عبارتند از:
- ایلئوکولیت: التهاب در روده کوچک و بخشی از روده بزرگ رخ می دهد. ایلئوکلیت شایع ترین نوع بیماری کرون است.
- ایلئیت: تورم و التهاب در روده کوچک (ایلئوم) ایجاد می شود.
- Gastroduodenal: التهاب و تحریک بر معده و بالای روده کوچک (اثنی عشر) تاثیر می گذارد.
- Jejunoileitis: نواحی تکه ای التهاب در نیمه بالایی روده کوچک ایجاد می شود (به نام ژژنوم).
چه عواملی باعث بیماری کرون می شود؟
هیچ علت شناخته شده ای برای بیماری کرون وجود ندارد. برخی از عوامل ممکن است خطر ابتلا به این بیماری را افزایش دهند، از جمله:
- بیماری خود ایمنی: باکتری های موجود در دستگاه گوارش ممکن است باعث حمله سیستم ایمنی بدن به سلول های سالم فرد شوند.
- ژن: بیماری التهابی روده (IBD) اغلب در اعضای خانواده فرد مبتلا وجود دارد. اگر والدین، خواهر و برادر یا سایر اعضای خانواده به کرون مبتلا هستند، ممکن است فرد نیز در معرض خطر ابتلا به این بیماری باشد. چندین جهش (تغییر) خاص در ژن ها می تواند افراد را مستعد ابتلا به بیماری کرون کند.
- سیگار کشیدن: سیگار کشیدن می تواند خطر ابتلا به بیماری کرون را دو برابر کند.
علائم بیماری کرون کدامند؟
افراد مبتلا به بیماری کرون می توانند دوره هایی از علائم شدید (شعله ور شدن) و به دنبال آن دوره های با علائم خفیف یا بسیار خفیف (بهبودی) را تجربه کنند. بهبود فرد مبتلا می تواند هفته ها یا حتی سال ها طول بکشد. هیچ راهی برای پیش بینی زمان بروز علائم وجود ندارد.
اگر به بیماری کرون مبتلا هستید، علائم ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- درد شکم
- اسهال مزمن
- احساس پُری
- تب
- خستگی
- از دست دادن اشتها
- کاهش وزن
- بثورات غیر طبیعی پوست (معمولا روی باسن)
- شکاف مقعدی
- فیستول مقعدی
- خونریزی از مقعد
- درد و گرفتگی شکم
- تبخال
- درد یا نشتی مایعات به پوست در نزدیکی یا اطراف مقعد به دلیل التهاب تونل (فیستول)
افراد مبتلا به بیماری کرون ممکن است موارد زیر را نیز تجربه کنند:
- التهاب پوست، چشم و مفاصل
- التهاب کبد یا مجاری صفراوی
- سنگ کلیه
- کمبود آهن (کم خونی)
- تاخیر در رشد جسمی یا رشد جنسی در کودکان
چه زمان باید به پزشک مراجعه کرد؟
در صورت تغییر مداوم در عادات روده یا داشتن علائم و نشانه های بیماری کرون به پزشک مراجعه کنید. علائمی مانند:
- درد شکم
- خون در مدفوع
- تهوع و استفراغ
- دوره های مداوم اسهال که به داروهای بدون نسخه (OTC) پاسخ نمی دهند
- تب غیرقابل توضیح که بیش از یک یا دو روز طول می کشد
- کاهش وزن بدون دلیل
عوارض بیماری کرون کدامند؟
بیماری کرون ممکن است منجر به یک یا چند مورد از عوارض زیر شود:
- انسداد روده: بیماری کرون می تواند کل ضخامت دیواره روده را تحت تاثیر قرار دهد. با گذشت زمان، قسمت هایی از روده ممکن است زخم و باریک شود، که ممکن است جریان مواد در روده را مسدود کند. ممکن است برای برداشتن قسمت بیمار از روده خود به جراحی نیاز داشته باشید.
- زخم: التهاب مزمن می تواند منجر به زخم باز در هر نقطه از دستگاه گوارش، از جمله دهان و مقعد، و در ناحیه تناسلی (پرینه) شود.
- فیستول: گاهی اوقات زخم ها می توانند به طور کامل از دیواره روده گسترش یافته و فیستول ایجاد کنند. فیستول می تواند بین روده و پوست یا روده و اندام دیگری ایجاد شود. فیستول نزدیک یا اطراف ناحیه مقعد (پری آنال) شایع ترین نوع است.
فیستول ممکن است بین حلقه های روده، مثانه یا واژن یا پوست ایجاد شود و باعث تخلیه مداوم محتوای روده به پوست شود.
در بعضی موارد، فیستول ممکن است آلوده شده و به شکل آبسه درآید که در صورت عدم درمان می تواند تهدید کننده زندگی باشد.
- شکاف مقعدی: این یک پارگی کوچک در بافت است که روی مقعد یا در پوست اطراف مقعد قرار دارد و در آنجا ممکن است عفونت رخ دهد. این حالت غالبا با حرکات روده ای دردناک همراه است و ممکن است منجر به فیستول پری آنال شود.
- سوء تغذیه: اسهال، درد شکم و گرفتگی شکم ممکن است غذا خوردن را برای فرد دشوار کند یا روده نتواند مواد مغذی کافی را برای تغذیه جذب کند. همچنین ایجاد کم خونی به دلیل کمبود آهن یا ویتامین B-12 ناشی از بیماری، امری معمول است.
- سرطان روده بزرگ: ابتلا به بیماری کرون که بر روده بزرگ تاثیر می گذارد خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را افزایش می دهد. دستورالعمل های عمومی غربالگری سرطان روده بزرگ برای افراد فاقد بیماری کرون، انجام کولونوسکوپی هر ۱۰ سال یکبار پس از ۵۰ سالگی می باشد. از دکتر خود بپرسید که آیا لازم است این آزمایش را زودتر انجام دهید یا خیر.
- سایر مشکلات سلامتی: بیماری کرون می تواند در سایر قسمت های بدن مشکل ایجاد کند. از جمله این مشکلات می توان به کم خونی، اختلالات پوستی، پوکی استخوان، آرتروز و بیماری کیسه صفرا یا کبد اشاره کرد.
- خطرات دارویی: برخی از داروهای بیماری کرون که با جلوگیری از عملکرد سیستم ایمنی بدن عمل می کنند، کمی با خطر ابتلا به سرطان هایی مانند لنفوم و سرطان های پوست در ارتباط هستند. این داروها همچنین خطر ابتلا به عفونت را افزایش می دهند.
کورتیکواستروئیدها می توانند با خطر پوکی استخوان، شکستگی استخوان، آب مروارید، گلوکوم، دیابت و فشار خون بالا همراه باشند.
- لخته شدن خون: بیماری کرون خطر لخته شدن خون در وریدها و عروق را افزایش می دهد.
چگونه بیماری کرون تشخیص داده می شود؟
بیشتر افراد مبتلا به کرون برای اولین بار به دلیل اسهال مداوم، گرفتگی شکم یا کاهش وزن غیر قابل توجیه به پزشک مراجعه می کنند. اگر کودکی دارید که علائم بیماری کرون را تجربه کرده است، با پزشک متخصص اطفال تماس بگیرید.
برای یافتن علت علائم، پزشک ممکن است یک یا چند مورد از آزمایشات زیر را انجام دهد:
- آزمایش خون: آزمایش خون تعداد گلبول های سفید خون را بررسی می کند. تعداد بالای گلبول های سفید خون ممکن است التهاب یا عفونت را نشان دهند. این آزمایش همچنین کم خونی را بررسی می کند. تقریبا از هر سه نفر مبتلا به کرون یک نفر دچار کم خونی است.
- آزمایش مدفوع: در این آزمایش نمونه ای از مدفوع فرد از نظر وجود باکتری یا انگل بررسی می شود. این آزمایش می تواند احتمال وجود عفونت هایی که باعث اسهال مزمن می شوند را رد کند.
- کولونوسکوپی: در طی کولونوسکوپی، پزشک از آندوسکوپ (لوله نازکی با نور و دوربین متصل) برای بررسی قسمت داخلی روده بزرگ استفاده می کند. پزشک ممکن است یک نمونه بافت (بیوپسی) از روده بزرگ را برای آزمایش علائم التهاب، بردارد.
- اسکن توموگرافی کامپیوتری: سی تی اسکن تصاویری از دستگاه گوارش ایجاد می کند. این تصاویر به پزشک نشان می دهد که التهاب روده چقدر شدید است.
- آندوسکوپی دستگاه گوارش فوقانی (GI): پزشک یک لوله باریک و بلند به نام آندوسکوپ را از طریق دهان به داخل گلو وارد می کند. در طی آندوسکوپی دستگاه گوارش فوقانی، پزشک همچنین ممکن است از بافت مورد بررسی نمونه برداری کند.
- معاینه دستگاه گوارش فوقانی (GI): تصاویر اشعه ایکس که در معاینه دستگاه گوارش فوقانی استفاده می شود به پزشک اجازه می دهد تا شاهد حرکت مایع باریم بلعیده شده در دستگاه گوارش فرد باشد.
چگونه بیماری کرون کنترل یا درمان می شود؟
درمان بیماری کرون بسته به علت علائم و شدت آن متفاوت است. در کودکان، هدف در درمان القاء بهبودی (زمان بین شعله ور شدن علائم)، حفظ بهبودی و مدیریت هرگونه عوارض بیماری کرون با گذشت زمان است.
پزشک ممکن است یک یا چند مورد از این روش های درمانی را برای بیماری کرون توصیه کند:
- آنتی بیوتیک ها: آنتی بیوتیک ها می توانند از عفونت جلوگیری یا آن را درمان کنند. عفونت های شدید می توانند منجر به آبسه (جیب چرک) یا ایجاد فیستول شوند.
- داروهای ضد اسهال: داروهای تجویز شده مانند لوپرامید می توانند اسهال شدید را متوقف کنند.
- Biologics: این داروها شامل آنتی بادی های مونوکلونال برای سرکوب پاسخ ایمنی هستند.
- استراحت روده: برای اینکه روده ها بتوانند بهبود یابند، پزشک ممکن است توصیه کند که چند روز یا بیشتر غذا یا نوشیدنی مصرف نکنید. برای دریافت تغذیه مورد نیاز، ممکن است تغذیه وریدی (تزریقی) دریافت کنید.
- کورتیکواستروئیدها: کورتیزون، پردنیزون و سایر کورتیکواستروئیدها، التهاب ناشی از بیماری خود ایمنی را کاهش می دهند.
- تعدیل کننده سیستم ایمنی: این داروها با سرکوب سیستم ایمنی بیش از حد فعال، التهاب را آرام می کنند. این داروها شامل آزاتیوپرین و سیکلوسپورین هستند.
- جراحی: جراحی، بیماری کرون را درمان نمی کند، اما می تواند عوارض آن را درمان کند. برای اصلاح سوراخ شدن روده ها، انسداد یا خونریزی ممکن است به جراحی نیاز داشته باشید.
بیماری کرون چگونه بر بارداری تاثیر می گذارد؟
زنان مبتلا به بیماری کرون معمولا حاملگی طبیعی دارند. شعله ور شدن بیماری کرون در دوران بارداری ممکن است خطر ابتلا به موارد زیر را افزایش دهد:
- سقط جنین (از دست دادن بارداری قبل از رشد کامل کودک)
- زایمان زودرس (زایمان قبل از هفته سی و هفتم بارداری)
- وزن کم نوزاد هنگام تولد (وزن نوزاد کمتر از ۲.۷ کیلو)
چگونه می توان از بیماری کرون جلوگیری کرد؟
هیچ راهی برای جلوگیری از بیماری کرون وجود ندارد. تغییرات در سبک زندگی می توانند علائم و شعله ور شدن این بیماری را کاهش دهد، برای مثال:
- سیگار نکشید
- رژیم غذایی سالم و کم چربی داشته باشید
- به طور منظم ورزش کنید
- استرس را مدیریت کنید
شعله ور شدن بیماری کرون قابل پیش بینی نیست و می تواند زندگی روزمره فرد را مختل کند. با پزشک خود در مورد اقداماتی که می توانید برای کنترل بیماری داشته باشید صحبت کنید. با درمان صحیح و تغییر سبک زندگی، می توانید علائم را مدیریت، از عوارض جلوگیری کرده و زندگی فعالی داشته باشید.
منابع
