تشخیص بیماری از روی ناهنجاری های ناخن – ناخن ها چه چیزی در مورد سلامتی شما می گویند؟
ناخن های سالم صاف بوده و رنگ ثابتی دارند. هر چیزی که بر رشد یا ظاهر ناخن های دست و پا تاثیر بگذارد، ممکن است نشانه یک ناهنجاری باشد.
ناخن های هر فرد می توانند در مورد وضعیت سلامتی شخص، اطلاعات زیادی را بازگو کنند.
ناهنجاری های ناخن، در بیشتر موارد جدی نیستند و به راحتی قابل درمانند. در موارد دیگر، ممکن است ناهنجاری های ناخن نشان دهنده یک بیماری باشند.
در این مقاله ناهنجاری های ناخن، دلایل احتمالی این ناهنجاری ها، همچنین چگونگی مراقبت از ناخن ها و زمان مراجعه به پزشک، مورد بررسی قرار می گیرد.
علل و علائم ناهنجاری های ناخن
شیارهای عمودی و تکه های شکننده در ناخن ها می توانند به دلیل پیری یا صدمات جزئی ایجاد شوند. ناهنجاری های دیگری مانند تغییر رنگ، لکه ها و جدا شدن ناخن ممکن است در نتیجه عفونت ها، صدمات یا برخی از داروها ایجاد شود.
در بسیاری از موارد، یک بیماری پوستی به نام پسوریازیس باعث ناهنجاری ناخن ها می شود. تقریبا ۵۰ درصد از مبتلایان به پسوریازیس ممکن است دچار پسوریازیس ناخن شوند.
آسیب به ناخن ها ممکن است منجر به ناهنجاری هایی گردد که می تواند موجب تغییر رنگ، ایجاد لکه ها یا تغییر در ناخن ها شود.
تغییر در ناخن ها و یا اطراف آن می تواند دلایل دیگری نیز داشته باشد که در ادامه به آن ها خواهیم پرداخت.
ناخن های شما می توانند چیزهای زیادی در مورد وضعیت سلامتی شما نشان دهند، بنابراین تشخیص دادن ناخن های سالم و همچنین علائم ناهنجاری هایی که می توانند نشان دهنده یک بیماری باشند، مهم است.
نشانه های ناخن های طبیعی و نرمال
- یکنواختی در رنگ
- صاف و بدون شیار و تورفتگی
- اتصال کامل به پوست
- وجود هلال سفید انتهای ناخن
نشانه های ناخن های غیر طبیعی
- تغییر رنگ
- لکه
- جدا شدن ناخن از پوست
- ضخیم یا نازک شدن
- شکل غیر معمول
خبر خوب این است که تغییرات ناخن معمولا چیز مهم و نگران کننده ای نیست. با این وجود، تغییر ظاهر ناخن ها گاهی اوقات می تواند به یک بیماری در جای دیگر بدن اشاره داشته باشد. اگر متوجه هر یک از تغییرات زیر در ناخن های خود شده اید به پزشک مراجعه کنید.
تغییر رنگ ناخن مرتبط با بیماری ها
تغییر رنگ ناخن ممکن است زیاد نگران کننده نباشد، اما برخی از تغییرات ممکن است با بیماری های زیر مرتبط باشند:
- لوکونیشیا (Leukonychia): لوکونیشیا (رگه های سفید افقی به موازات پایه ناخن) که همچنین به عنوان “سندرم ناخن سفید” شناخته می شود، می تواند هنگامی که نقص در رشد ناخن وجود دارد، ایجاد گردد. در بیماری لوکونیشیا بر روی ناخن ها، تکه های سفید یا خط هایی ایجاد می شوند که اغلب به لبه ناخن نمی رسند، یا تمام ناخن سفید می شود. مرکز اطلاع رسانی بیماری های ژنتیکی و نادر (GARD) هشدار می دهد، این تغییرات می تواند به دلیل وجود میکروترومای ناخن (ضربه های کوچک)، به ویژه بعد از مانیکور یا استفاده از ناخن های مصنوعی، یا نشان دهنده جذام، سیروز کبد (التهاب شدید کبد) یا تب حصبه باشد.
- ناخن های تری (Terry’s Nails): در این بیماری ناخن ها بیشتر با رنگ سفید و دانه دار به نظر می رسند که نوار صورتی یا قرمز در قسمت بالای آن وجود دارد. براساس مقاله ای که در مجله American Family Physician منتشر شده است، این تغییر در حدود ۸۰ درصد از مبتلایان به سیروز کبدی مشاهده می شود. طبق گفته کلینیک مایو، این بیماری همچنین در افرادی که نارسایی احتقانی قلب، نارسایی کلیه و دیابت دارند، ایجاد می شود.
- ناخن های نیمه به نیمه یا ناخن های لیندسی (Half-and-Half Nails, or Lindsay’s Nails): ناخن های نیمه به نیمه دارای نوارهایی قرمز، صورتی یا قهوه ای هستند که ۲۰ تا ۶۰ درصد بستر ناخن را اشغال می کنند. این بیماری با بیماری مزمن کلیوی همراه است.
- خطوط Mees: براساس مقاله ای که در سال ۲۰۱۵ در مجله اینترنتی Indian Dermatology Online Journal منتشر شده است، در این بیماری یک یا چند خطوط باریک و سفید در طول ناخن ها ایجاد می شود. این بیماری ممکن است چندین ناخن را درگیر کند. این خطوط در اثر مسمومیت با آرسنیک ایجاد می شوند. همچنین گزارش شده است این بیماری با سایر شرایط، مانند لنفوم هوچکین، جذام، سل، مالاریا، زونا، مصرف داروهای شیمی درمانی، مونوکسید کربن (CO) و مسمومیت با آنتیموان، نارسایی کلیوی و قلبی، ذات الریه و زایمان، همراه است.
- خونریزی اسپلینتر (Splinter Hemorrhages): این خطوط عمودی نازک، قرمز تیره یا قهوه ای در بستر ناخن، مانند شکاف های چوب به نظر می رسند، اما در واقع، این ها خون زیر صفحه ناخن هستند که در چنین الگویی ظاهر می شوند. دلایل احتمالی شامل تروما (ضربه)، بیماری های عروقی کلاژن، اندوکاردیت عفونی و بیماری های قلبی است. گاهی اوقات این مشکل در افرادی که مشکل لخته شدن خون دارند و افرادی که مواد مخدر را زیر ناخن ها تزریق می کنند نیز دیده می شود.
- سندرم ناخن زرد (Yellow Nail Syndrome): سندرم ناخن زرد وضعیتی است که ناخن های زرد با رشدی آهسته، ضخیم و ضخیم تر می شوند. این سندرم با بیماری ریوی و لنف اِدم همراه است. براساس اعلام سازمان ملی بیماری های نادر (NORD)، برخی موارد سندرم ناخن زرد خود به خود به وجود می آیند.
- رگه های قهوه ای عمودی: اگرچه این یک مشکل شایع ناخن، در بین افراد دارای پوست تیره مشاهده می شود، اما نباید از آن چشم پوشی کرد. براساس مقاله ای در مجله American Family Physician، رگه های تیره یا قهوه ای روی ناخن می توانند یک بیماری جدی مانند ملانوما، یا چیزی ساده مانند یک لکه یا خال مادرزادی خوش خیم (رشد بیش از حد سلول ها) و یا رنگ شیمیایی (لاک ناخن) را نشان دهند.
تغییر فرم ناخن مرتبط با بیماری ها
طیف گسترده ای از بیماری ها می توانند باعث ایجاد تغییر در شکل ناخن ها شوند. شرایطی که احتمالا با این تغییرات همراه هستند شامل موارد زیر می باشند:
- ناخن های قاشقی (کویلونیشیا): براساس گفته های کلینیک مایو، در این شرایط ناخن ها نرم بوده و مانند قاشق می توانند قطره یا مایعات را نگه دارند. ناخن های قاشقی می توانند دلایل مختلفی داشته باشند، از جمله آنمی فقر آهن، هموکروماتوز (هنگامی که بدن آهن زیادی را جذب می کند)، کم کاری تیروئید و بیماری های قلبی.
- ناخن های چماقی: به گزارش کلینیک مایو، در این شرایط نوک انگشتان دست و یا پا بزرگتر می شوند و ناخن ها به دور نوک انگشتان منحنی می شوند. چماقی شدن ناخن ها اغلب با بیماری های قلبی عروقی یا ریوی مانند بیماری انسداد مزمن ریوی (COPD) و نارسایی احتقانی قلب همراه است. دلایل کمتر شایع، شامل بیماری التهابی روده و سیروز کبدی می باشد.
تغییر بافت ناخن مرتبط با بیماری ها
جدا از برجستگی های عجیب و غریب یا خطوط کوچک، ناخن ها به طور معمول نسبتا صاف هستند. اما وقتی مشکلی در جایی از بدن وجود داشته باشد، ممکن است در ناخن ها تغییر بافت ایجاد شود. شرایط زیر می تواند باعث تغییر بافت ناخن ها شود:
- خطوط بیو (Beau’s Lines): ناخن ها در ماتریکس ساخته می‌شوند. برخی عوامل از قبیل تروما، سوء تغذیه، شیمی درمانی و اصولا هر رخداد و بیماری شدید جسمی یا روحی می‌تواند موجب اختلال در ساخت ناخن توسط ماتریکس شود. نتیجتا ناخنی که در طول بیماری ساخته می شود از نظر ظاهر، بافت و ترکیبات متفاوت است. این عوامل سبب ایجاد خط عرضی، کمی تیره تر و نیز فرورفته می‌شود، که به آن خط بیو گفته می‌شود. از آنجایی که این ناخن ناقص قبلا تولید شده و شکل گرفته، نمی‌توان آن را به حالت اصلی و سالم درآورد، بلکه با رشد، ناخن به بیرون رانده می‌شود. بیماری های مرتبط با خطوط بیو شامل دیابت و بیماری عروق محیطی و همچنین تب مروارید، سرخک، اوریون و ذات الریه هستند. خطوط بیو همچنین می تواند نشانه کمبود روی باشد.
- فرو روفتگی ناخن: وقتی مشکلی در لایه های صفحه ناخن وجود دارد، می تواند گود شدگی های کوچکی در ظاهر ناخن به وجود آورد. این گود شدگی ها می توانند کم عمق یا عمیق باشند و بیشتر در ناخن های دست متداول هستند. براساس مقاله ای که در سال ۲۰۱۷ در مجله Reumatologia منتشر شده است، این بیماری تقریبا در ۶۸ درصد از مبتلایان به پسوریازیس و تغییر ناخن دیده می شوند. گود شدگی ناخن همچنین می تواند با آلوپسی آرئاتا، اگزما و بیماری خود ایمنی لیکن پلان (خزه پوستی) ظاهر شود.
شرایط مرتبط با جداشدن ناخن ها
شرایط زیر می تواند باعث جدا شدن ناخن شود:
- انیکولیز: اونیکولیز به معنی جدا شدن بدون درد ناخن از بستر آن است. جدا شدن ممکن است از کناره‌ها یا انتهای دیستال (دور) شروع شود. علل شایع شامل آن، تروما، عفونت و پسوریازیس است.
- اونیکومادزیس: در این وضعیت، تمامی ناخن ها از بستر خود جدا شده و شروع به افتادن می کنند. این بیماری می تواند به دلیل آسیب دیدگی در ناخن ظاهر شود، اما در کودکان با بیماری دست، پا و دهان (بیماری ویروسی است که با بروز بثورات پوستی و جوش‌های تاولی در ناحیه دست و پا و دهان شناخته می‌شود) و همچنین با بیماری های خود ایمنی، پسوریازیس و لیکن پلان مشاهده می شوند، دیده می شود.
چه زمان باید به پزشک مراجعه کرد؟
ناهنجاری های ناخن می تواند نشانه مشکلات مختلفی باشد که نیاز به مراقبت و معالجه پزشکی دارد.
بسیاری از ناهنجاری های ناخن بی ضرر هستند در حالی که برخی از آن ها نشانه مشکل در وضعیت سلامتی می باشند.
ناهنجاری های ناخن معمولا اولین علائم نیستند اما می توانند یکی از علائم وجود مشکلات در بدن باشند، بنابراین افراد باید به تمام نشانه های بدن توجه کنند نه فقط ناخن هایشان.
در صورت وجود هر یک از علائم زیر، با پزشک مشورت کنید:
- تغییر در شکل ناخن ها، مانند مجعد شدن یا چماقی شدن ناخن
- تغییر رنگ، مانند رگه های تیره یا سفید یا سایر تغییرات رنگی
- تغییر در ضخامت، مانند نازک یا ضخیم شدن ناخن ها
- ناخن های شکننده
- فرورفتگی سطح ناخن ها
- قرمزی در اطراف ناخن ها
- ورم در اطراف ناخن ها
- درد ناخن ها
- خونریزی در اطراف ناخن
- جدا شدن ناخن ها از پوست
جلوگیری از ایجاد مشکلات در ناخن
برای جلوگیری از ایجاد مشکلات در ناخن ها، افراد باید به درستی از ناخن های خود مراقبت کنند. روش های صحیح مراقبت از ناخن شامل موارد زیر است:
- از جویدن یا کشیدن ناخن ها خودداری کنید
- از کشیدن و کندن پوست اطراف آن، اجتناب کنید
- ناخن ها را بعد از استحمام، هنگامی که نرم هستند، کوتاه کنید
- از ناخن گیر یا ابراز مانیکور با کیفیت استفاده کنید
- ناخن ها را تمیز و خشک نگه دارید
- ناخن ها را صاف کوتاه کنید، سپس نوک آن را به آرامی گرد کنید
- اغلب از مرطوب کننده استفاده کنید
- به مدت طولانی از لاک ناخن، لاک پاک کن ها و ناخن های مصنوعی استفاده نکنید
- برای انجام پدیکور و مانیکور فقط به تکنسین های حرفه ای ناخن که در سالن های معتبر کار می کنند، مراجعه کنید
اگر متوجه هرگونه تغییر یا مشکلی در ظاهر ناخن ها شدید، در صورت لزوم به پزشک معالج مراجعه کنید.
ناخن ها چیزهای زیادی در مورد سلامتی شما می گویند، بنابراین ناهنجاری ها را نادیده نگیرید. در حالی که بسیاری از تغییرات ناخن نگران کننده نیستند، اما بهتر است با پزشک مشورت کنید.
هرگونه تغییر در ناخن که طی چند هفته برطرف نشود و دلیل تحریک کننده ای نداشته باشد، باید توسط پزشک ارزیابی شود. علاوه بر این، هر گونه درد، ورم یا قرمزی باید سریعا مورد بررسی قرار گیرد.
بخوانید:
۱۵ علائم بیماری ترسناک که در واقع بی خطر هستند
علائم و نشانه های بیماری ام اس (ماتیپل اسکلوروزیس) و راهکارهای تسکین آن
منابع
