علت تکرر ادرار چیست؟ مثانه پرکار یعنی چه؟
برای افرادی که به تکرر ادرار دچار هستند، نیاز بیش از حد به تخلیه ادرار در طول روز، می تواند موجب ناراحتی و اختلال در فعالیت های عادی روزمره شود. مثانه پرکار (بیش فعال) که OAB نیز نامیده می شود، نیاز مکرر و ناگهانی به تخلیه ادرار ایجاد می کند که کنترل آن دشوار است. ممکن است فرد در این شرایط در طول شبانه روز بارها احساس تکرر ادرار را تجربه کند و همچنین ممکن است دچار بی اختیاری ادرار شود.
اگر مثانه ای بیش از حد فعال باشد، ممکن است موجب خجالت، انزوا یا محدودیت در زندگی شغلی و اجتماعی فرد شود. خبر خوب این است که با یک ارزیابی کوتاه می توان علت تکرر ادرار و علائم مثانه پرکار را تشخیص داد.
ممکن است بتوانید علت تکرر ادرار و علائم پرکاری مثانه را با استراتژی های رفتاری ساده مانند تغییرات رژیم غذایی، تخلیه به موقع و تکنیک های انقباض ماهیچه های مثانه با استفاده از عضلات کف لگن، مدیریت کرد. اگر این تلاش های اولیه به اندازه کافی به تشخیص علت و علائم مثانه پرکار کمک نکند، درمان های دیگری نیز در دسترس هستند.
علائم تکرر ادرار و مثانه پرکار
ممکن است فرد مبتلا به پرکاری مثانه:
- به طور ناگهان احساس نیاز به تخلیه ادرار داشته باشد که کنترل آن دشوار است
- بلافاصله پس از نیاز فوری به دفع ادرار، ناخواسته دچار بی اختیاری ادرار شود
- مرتبا ادرار کند، معمولا هشت بار یا بیشتر در ۲۴ ساعت
- در شب بیش از دو بار برای تخلیه ادرار از خواب بیدار شود (شب ادراری)
چه زمان باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگرچه تکرر ادرار در میان افراد مسن معمول است، اما مثانه بیش فعال، بخشی از روند طبیعی پیری نیست. اگر تکرر ادرار موجب آزار می شود یا زندگی شما را مختل می کند، در این باره با پزشک خود صحبت کنید. درمان هایی در دسترس هستند که ممکن است به شما کمک کنند.
علت تکرر ادرار و پرکاری مثانه
ابتدا بگذارید تا کمی بیشتر با عملکرد طبیعی مثانه آشنا شویم.
کلیه ها، ادرار تولید کرده و سپس ادرار به مثانه تخلیه می شود. هنگام دفع ادرار، ادرار از مثانه، از طریق لوله ای به نام مجرای ادرار عبور می کند. عضله ای در مجرای ادرار به نام اسفنکتر باز می شود تا ادرار را از بدن خارج کند.
در زنان، دهانه مجرای ادرار دقیقا بالای دهانه واژن، و در مردان، دهانه مجرای ادرار در نوک آلت تناسلی قرار دارد.
با پر شدن مثانه، سیگنال های عصبی ارسال شده به مغز در نهایت نیاز به ادرار را تحریک می کنند. هنگام دفع ادرار، این سیگنال های عصبی، وظیفه هماهنگی شل شدن عضلات کف لگن و عضلات مجرای ادرار (عضلات اسفنکتر ادرار) را بر عهده دارند. عضلات مثانه سفت شده و منقبض می شوند و ادرار را به بیرون هل می دهند.
انقباضات غیر ارادی مثانه
فرد، زمانی دچار پرکاری مثانه می شود که عضلات مثانه، حتی وقتی حجم ادرار در مثانه کم باشد، به صورت غیرارادی شروع به انقباض می کنند. این انقباضات غیر ارادی، موجب نیاز فوری به تخلیه ادرار می شود.
چندین بیماری ممکن است در علت تکرر ادرار وعلائم و نشانه های مثانه پرکار نقش داشته باشند، از جمله:
- اختلالات عصبی، مانند سکته مغزی و بیماری ام اس (مالتیپل اسکلروزیس)
- دیابت
- عفونت های دستگاه ادراری که می توانند علائمی شبیه به مثانه بیش فعال داشته باشند
- تغییرات هورمونی در دوران یائسگی در زنان
- ناهنجاری در مثانه، مانند تومورها یا سنگ مثانه
- عواملی که مانع خروج ادرار از مثانه می شوند، مانند بزرگ شدن پروستات، یبوست یا اقدامات قبلی برای درمان سایر مشکلات بی اختیاری
- سندرم مثانه دردناک
- التهاب و عفونت واژن
عوامل دیگری که ممکن است با تکرر ادرار همراه باشند، عبارتند از:
- داروهایی که باعث افزایش سریع تولید ادرار می شوند یا نیاز به مصرف زیاد مایعات دارند
- مصرف بیش از حد کافئین یا الکل
- کاهش عملکرد شناختی به دلیل افزایش سن، که ممکن است درک سیگنال هایی که از مثانه به مغز فرستاده می شوند را دشوارتر کند
- مشکل در راه رفتن، که اگر فرد نتواند سریع خود را به دستشویی برساند، می تواند منجر به بی اختیاری فوریتی مثانه شود
- تخلیه ناقص مثانه، که ممکن است منجر به علائم مثانه بیش فعال شود
- بارداری
- عضلات ضعیف لگن
- یبوست
- آپنه خواب
فاکتورهای خطر
با افزایش سن، بیشتر در معرض خطر ابتلا به مثانه بیش فعال، بیماری ها و اختلالاتی مانند بزرگ شدن پروستات و دیابت قرار می گیریم که می توانند منجر به مشکلات دیگری در عملکرد مثانه شوند.
بسیاری از افراد مبتلا به افت شناختی، به عنوان مثال، افرادی که سکته کرده اند یا به بیماری آلزایمر مبتلا شده اند، دچار پرکاری مثانه هستند.
برخی از افراد دارای مثانه بیش فعال، دچار مشکلات کنترل روده نیز هستند.
عوارض تکرر ادرار یا پرکاری مثانه
هر نوع بی اختیاری، می تواند کیفیت کلی زندگی فرد را تحت تاثیر قرار دهد. اگر تکرر ادرار و علائم مثانه بیش فعال در فرد موجب اختلال در زندگی شود، ممکن است مشکلات دیگری نیز به همراه داشته باشد، از جمله:
- پریشانی احساسی یا افسردگی
- اضطراب
- اختلالات در خواب
- مسائل مربوط به جنسیت
در برخی موارد، درمان این مشکلات به همراه مشکل تکرر ادرار، به علائم ادراری فرد کمک می کند.
زنان مبتلا به پرکاری مثانه، ممکن است اختلالی به نام بی اختیاری مختلط داشته باشند. بی اختیاری مختلط، بسیار شایع بوده و به حالتی گفته می شود که فرد هر دو نوع بی اختیاری ناشی از فشار و فوریتی را دارد. بی اختیاری ناشی از فشار، تخلیه ناخواسته ادرار ناشی از حرکت یا فعالیت بدنی است که به مثانه شما فشار می آورد، مانند سرفه، عطسه، خنده یا ورزش. درمان بی اختیاری ناشی از فشار، به احتمال زیاد به علائم بیش فعالی مثانه کمک نمی کند. از این رو، درمان مثانه پرکار احتمالا علائم بی اختیاری ناشی از فشار را بهبود نمی بخشد.
برخی از افراد ممکن است ترکیب مشترکی از مشکلات ذخیره سازی مثانه و مسائل تخلیه مثانه را داشته باشند. فرد ممکن است نیاز فوری به تخلیه ادرار داشته باشد، اما ادرار به خوبی تخلیه نشود. ممکن است یک متخصص بتواند در درمان و مدیریت این نوع از مشکلات مثانه به شما کمک کند.
پیشگیری از تکرر ادرار و پرکاری مثانه
انتخاب یک سبک زندگی سالم، مانند موارد زیر، ممکن است خطر پرکاری مثانه را کاهش دهد:
- وزن سالم داشته باشید.
- به طور منظم و روزانه فعالیت بدنی و ورزشی داشته باشید.
- مصرف کافئین و الکل را محدود کنید.
- سیگار را ترک کنید.
- بیماری های مزمن مانند دیابت را که ممکن است در علائم پرکاری مثانه موثر باشند، مدیریت کنید.
- ماهیچه های کف لگن خود را با انجام تمرینات کگل تقویت کنید. عضلات را سفت (منقبض) کنید، مانند زمانی که سعی دارید ادرار خود را کنترل کنید. انقباض را به مدت دو ثانیه نگه دارید و به مدت سه ثانیه شل کنید. دفعات بعدتر سعی کنید انقباض را به مدت پنج ثانیه نگه داشته و سپس ۱۰ ثانیه شل کنید. هر روز این تمرینات را انجام دهید.
منبع
