دلایل گرفتگی ناگهانی عضلات پا و راهکارهای پیشگیری از آن
گرفتگی عضلات، یک انقباض ناگهانی و غیر ارادی یک یا چند ماهیچه است. اگر تا به حال در طول شب به دلیل درد گرفتگی عضلات پا بیدار شده اید یا ناگهان از دویدن باز ایستاده اید، می دانید گرفتگی عضلات پا می تواند باعث درد شدید شود. اگرچه معمول مشکل جدی نیست، اما گرفتگی عضلات می تواند استفاده از عضله آسیب دیده را به طور موقت غیرممکن کند. این گرفتگی گاهی اوقات به عنوان اسب چارلی (charley horses) نیز شناخته می شود.
ورزش یا کار بدنی طولانی مدت، به ویژه در هوای گرم می تواند منجر به گرفتگی عضلات شود. برخی از داروها و برخی شرایط پزشکی نیز ممکن است باعث گرفتگی عضلات شوند. معمولا با اقدامات مراقبتی در خانه می توانید گرفتگی عضلات را درمان کنید.
تقریبا همه، دچار گرفتگی عضله می شوند که بدون هشدار اتفاق می افتد. اما چه عواملی موجب بروز آن می شود و برای تسکین آن چه کاری می توانید انجام دهید؟
علائم گرفتگی عضلات پا
بیشتر گرفتگی عضلات در عضلات پا، به ویژه در عضله پشت ساق پا ایجاد می شود. علاوه بر درد ناگهانی و شدید، ممکن است توده ای از بافت عضلانی در زیر پوست خود احساس کرده یا ببینید.
چه زمان باید به پزشک مراجعه کرد؟
گرفتگی عضلات معمولا خود به خود برطرف می شود و به ندرت نیاز به درمان پزشکی دارد. با این حال، اگر علائم زیر پدیدار شد، به پزشک مراجعه کنید:
- موجب ناراحتی شدید شود
- با ورم پا، قرمزی یا تغییر در پوست همراه باشد
- با ضعف عضلات همراه باشد
- مرتبا اتفاق بیافتد
- با مراقبت در خانه بهبود نیابد
- با دلایل واضحی مانند ورزش شدید همراه نباشد
دلایل بروز گرفتگی عضلات
استفاده بیش از حد از عضلات، کم آبی بدن، فشار عضلانی یا ماندن در یک موقعیت فیزیکی برای مدت طولانی می تواند باعث گرفتگی عضلات شود. در بسیاری موارد، علت آن مشخص نیست.
اگرچه بیشتر گرفتگی عضلات مشکل جدی ندارد، اما برخی از آن ها ممکن است به یک بیماری اساسی پزشکی مربوط باشد، مانند:
- گردش خون ضعیف در پاها: باریک شدن شریان هایی که خون را به پاها منتقل می کنند (تصلب شرایین اندام ها) می تواند در هنگام ورزش، دردی مانند اسپاسم در ساق و کف پاها ایجاد کند. این گرفتگی ها معمولا خیلی زود بعد از قطع تمرینات از بین می روند.
- فشرده شدن عصب: فشرده شدن اعصاب در ستون فقرات (تنگی مجرای نخاعی کمری) همچنین می تواند باعث ایجاد دردی مانند گرفتگی در پاها شود. درد معمولا با طولانی شدن مدت راه رفتن، بد تر می شود.
- کاهش مواد معدنی: مقدار کم پتاسیم، کلسیم یا منیزیم در رژیم غذایی می تواند به گرفتگی عضلات پا منجر شود. دیورتیک ها (داروهایی که اغلب برای فشار خون بالا تجویز می شوند) همچنین می توانند این مواد معدنی را از بین ببرند.
- انجام ندادن حرکات کششی
- فعالیت در دمای گرم
- خستگی عضلانی
- کم آبی بدن
- مشکلی مانند آسیب نخاعی یا فشار عصبی در گردن یا کمر
- بیماری کلیوی
نوشته مرتبط: دلایل افزایش حمله قلبی در جوانان و راهکارهای پیشگیری از آن
گرفتگی عضلات همچنین می تواند به عنوان یک عارضه جانبی برخی داروها ایجاد شود. داروهایی که می توانند باعث گرفتگی عضلات شوند عبارتند از:
- فروزماید، هیدروکلروتیازید و سایر دیورتیک ها که مایعات را از بدن خارج می کنند
- دونپزیل، برای درمان بیماری آلزایمر استفاده می شود
- نئوستیگمین، در درمان ضعف عضلانی ناشی از بیماری میاستنی‌گراو (نوعی فلج ماهیچه‌ای) استفاده می شود
- نیفدیپین، درمانی برای آنژین و فشار خون بالا
- رالوکسیفن، یک درمان برای پوکی استخوان است
- داروهای تربوتالین (برتین)، آلبوترول (پروواننتین و ونتولین)، داروهای آسم
- داروهای استاتین برای درمان کلسترول، مانند آتروواستاتین (لیپیتور)، فلوواستاتین (لسکول)، لوواستاتین (Mevacor)، پرواستاتین (پراواچول)، روزوواستاتین (کرستور) یا سیمواستاتین (Zocor)
عوامل و فاکتورهای خطر
عواملی که ممکن است خطر گرفتگی عضلات را افزایش دهند عبارتند از:
- سن: افراد مسن به مرور توده عضلانی را از دست می دهند، بنابراین عضله باقیمانده می تواند راحت تر دچار فشار شود.
- کم آبی: ورزشکارانی که هنگام ورزش در هوای گرم، دچار خستگی و کم آبی می شوند، اغلب دچار گرفتگی عضلات می شوند.
- بارداری: گرفتگی عضلات همچنین در دوران بارداری شایع است.
- شرایط پزشکی: در صورت ابتلا به دیابت، یا اختلالات عصبی، کبدی یا تیروئید ممکن است در معرض گرفتگی عضلات باشید.
انجام حرکات کششی پا می تواند کمک کننده باشد
برای گرفتگی عضلات ناشی از اسب چارلی در عضلات پشت ساق پا یا گرفتگی در قسمت پشت ران (همسترینگ)، این کشش را امتحان کنید: وزن خود را روی پای آسیب دیده بگذارید و زانوی خود را کمی خم کنید. یا، بنشینید یا دراز بکشید و پاهای خود را صاف کنید، سپس پاها را صاف و کشیده به سمت سر خود حرکت دهید.
برای گرفتگی قسمت جلوی ران (چهار سر ران)، برای حفظ تعادل به یک صندلی تکیه دهید و پا را به سمت باسن خود بکشید.
همچنین می توانید عضلات را ماساژ داده، روی آن یخ قرار دهید و یا با نمک اپسوم حمام کنید.
نوشته مرتبط: سندرم پای بیقرار چیست؟ – علل، انواع و راه های درمان آن
پیشگیری از بروز گرفتگی عضلات پا
این مراحل می توانند در جلوگیری از گرفتگی عضلات کمک کنند:
- از کم آبی بدن خودداری کنید. هر روز مقدار زیادی مایعات بنوشید. مقدار آبی که باید بنوشید به، جنسیت، میزان فعالیت فیزیکی، آب و هوا، وضعیت سلامتی، سن و داروهای مصرفی شما بستگی دارد. مایعات به انقباض و استراحت عضلات شما کمک می کنند که سلول های عضلانی را هیدراته کرده و کم تر تحریک می شود. در حین فعالیت، به طور مرتب مایعات مصرف کنید و بعد از پایان فعالیت نیز نوشیدن آب یا سایر مایعات را ادامه دهید.
- حرکات کششی انجام دهید. قبل و بعد از استفاده از هر عضله برای مدت طولانی و یا در صورت گرفتگی پا در طول شب، قبل از خواب حرکات کششی انجام دهید. ورزش سبک مانند دوچرخه سواری ثابت چند دقیقه قبل از خواب نیز ممکن است در جلوگیری از گرفتگی عضلات در هنگام خواب به شما کمک کند.
منابع
