قارچ سیاه چیست؟ آیا قارچ سیاه مسری است؟ چه کسانی به آن دچار می شوند؟
موكورميكوزيس یا بیماری قارچ سیاه (كه در گذشته زيگوميكوز ناميده مي شد) يک عفونت قارچی جدی اما نادر است كه از گروهی از كپک ها به نام موكورميست ناشی می شود. این عفونت اخیرا به طور روزافزونی در بیماران آسیب پذیر از جمله مبتلایان به کرونا در هند مشاهده شده است. این کپک ها در همه جای محیط زیست یافت می شوند. موكورميكوزيس عمدتا افرادی را كه مشكلات بهداشتی دارند و يا داروهايی مصرف مي كنند كه توانايی بدن در مبارزه با ميكروب ها و بيماری ها را كاهش مي دهد، تحت تاثير قرار می دهد. بعد از استنشاق اسپورهای قارچ از هوا، این اسپورها معمولا روی سینوس ها یا ریه ها تاثیر می گذارد. همچنین ممکن است این قارچ، از طریق بریدگی، سوختگی یا انواع دیگری از آسیب های پوستی فرد را آلوده کند.
موكورميكوزيس یا بیماری قارچ سیاه چيست؟
موكورميكوزيس یا بیماری قارچ سیاه از یک عفونت قارچی جدی اما نادر، ناشی می شود. این قارچ ها در سراسر محیط، به ویژه در خاک و در مواد آلی پوسیده، مانند برگ، کمپوست یا چوب های پوسیده زندگی می کنند.
افراد در تماس با اسپورهای قارچ در محیط دچار موكورمیكوز می شوند. اشکال مختلفی از عفونت ریه یا سینوس می تواند پس از تنفس اسپور هاگ، ایجاد شود.
انواع قارچ سیاه
- موكورمیكوز رینوسركربال (سینوس و مغز): نوعی عفونت در سینوس ها است كه می تواند به مغز گسترش یابد. این نوع موكورمیكوز بیشتر در افراد دیابتی که بیماریشان كنترل نشده و در افرادی كه پیوند كلیه دارند، شایع است.
- موکورمیکوز ریوی: متداول ترین نوع موکورمیکوز، در افراد مبتلا به سرطان و افرادی که پیوند عضو یا پیوند سلول بنیادی انجام داده اند، موکورمیکوز ریوی است.
- موکورمیکوز دستگاه گوارش: در بین کودکان رایج تر است، به خصوص نوزادان نارس و کم وزن کمتر از ۱ ماه که جراحی داشته و یا آنتی بیوتیک، یا داروهایی که توانایی بدن در مبارزه با میکروب ها و بیماری ها را کاهش می دهند، مصرف می کنند.
- موکورمیکوز پوستی: پس از ورود قارچ ها به بدن از طریق پوست (به عنوان مثال، پس از جراحی، سوختگی یا آسیب های پوستی دیگر) ایجاد می شود. این نوع قارچ سیاه رایج ترین شکل موکورمیکوز در میان افرادی است که سیستم ایمنی ضعیفی ندارند.
- موكورمیكوز منتشر شده: هنگامی رخ می دهد كه عفونت از طریق جریان خون گسترش یافته و قسمت دیگری از بدن را تحت تاثیر قرار دهد. این عفونت به طور معمول مغز را تحت تاثیر قرار می دهد، اما می تواند اعضای دیگر مانند طحال، قلب و پوست را نیز تحت تاثیر قرار دهد.
علائم بیماری قارچ سیاه (موكورميكوزيس)
علائم بیماری قارچ سیاه به مکانی که قارچ در بدن رشد می کند بستگی دارد. اگر علائمی دارید که فکر می کنید مربوط به قارچ سیاه است، با پزشک خود تماس بگیرید.
علائم موكورمیكوز سینوس و مغز شامل موارد زیر است:
- تورم یک طرفه صورت
- سردرد
- گرفتگی بینی یا سینوس
- ضایعات سیاه روی پل بینی یا قسمت بالای دهان که به سرعت شدیدتر می شوند
- تب
علائم موکورمیکوز ریوی (ریوی) شامل موارد زیر است:
- تب
- سرفه
- درد قفسه سینه
- تنگی نفس
علائم موكورمیكوز پوستی شامل موارد زیر است:
عفونت قارچ سیاه که پوست را درگیر می کند می تواند مانند تاول یا زخم به نظر برسد و ناحیه آلوده ممكن است سیاه شود. علائم دیگر شامل درد، گرما، قرمزی بیش از حد یا تورم در اطراف زخم است.
علائم موکورمیکوز دستگاه گوارش شامل موارد زیر است:
- درد شکم
- تهوع و استفراغ
- خونریزی از دستگاه گوارش
علائم موكورميكوزيس منتشر شده شامل موارد زیر است:
به طور معمول در افرادی رخ می دهد كه قبلا از بيماری های ديگر رنج می بردند، بنابراين شناختن علائم مربوط به موكورميكوزيس دشوار است. بیماران مبتلا به عفونت منتشر شده در مغز می توانند دچار تغییر وضعیت روانی یا کما شوند.
چه کسانی به عفونت قارچ سیاه مبتلا می شوند؟
موکورمیکوز یا عفونت قارچ سیاه نادر است، اما بیشتر در بین افرادی که مشکلات بهداشتی دارند یا داروهایی استفاده می کنند که توانایی بدن در مبارزه با میکروب ها و بیماری ها را کاهش می دهند، بیشتر دیده می شود. برخی از شرایط خطر ابتلا به موکورمیکوز را افزایش می دهند، از جمله:
- دیابت، به ویژه با کتواسیدوز دیابتی
- سرطان
- پیوند عضو
- پیوند سلول های بنیادی
- نوتروپنی (تعداد کم گلبول های سفید خون)
- استفاده طولانی مدت از کورتیکواستروئید
- مصرف داروی تزریقی
- آهن زیاد در بدن (آهن اضافه یا هموکروماتوز)
- آسیب پوستی به دلیل جراحی، سوختگی یا زخم
- نارس بودن و وزن کم هنگام تولد (برای موکورمیکوز دستگاه گوارش نوزادان)
چگونه شخصی به قارچ سیاه مبتلا می شود؟
افراد از طریق تماس با هاگ قارچ در محیط دچار عفونت قارچ سیاه می شوند. به عنوان مثال، موكورميكوزيس ریوی یا سینوسی می تواند پس از استنشاق اسپورها از هوا در فرد ایجاد شود. عفونت پوستی می تواند پس از ورود قارچ به پوست از طریق خراش، سوختگی یا نوع دیگری از آسیب پوستی رخ دهد.
آیا قارچ سیاه مسری و واگیردار است؟
خیر. قارچ سیاه نمی تواند از انسانی به انسان دیگر و یا از حیوان به انسان (یا بالعکس) منتقل شود.
چگونه می توان خطر ابتلا به قارچ سیاه را كاهش داد؟
جلوگیری از تنفس هاگ قارچ کار دشواری است زیرا قارچ هایی که باعث ایجاد قارچ سیاه می شوند در محیط زیست رایج و پراکنده هستند. هیچ واکسنی برای جلوگیری از قارچ سیاه وجود ندارد. برای افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، ممکن است راه هایی برای کاهش احتمال ابتلا به موکورمیکوز وجود داشته باشد.
از خود در برابر محیط محافظت کنید. توجه به این نکته مهم است که اگرچه این اقدامات برای کاهش خطر ابتلا به قارچ سیاه توصیه می شوند، اما تاثیر قطعی آن ها در جلوگیری از عفونت قارچ سیاه ثابت شده نیست.
- سعی کنید از مناطقی که گرد و غبار زیادی دارند (مانند محل های ساخت و ساز یا حفاری) خودداری کنید. اگر نمی توانید از این مناطق دور بمانید، ماسک تنفسی N95 استفاده کنید.
- پس از طوفان و بلایای طبیعی از تماس مستقیم با ساختمان های آسیب دیده، از تماس با آب و سیل جاری خودداری کنید.
- از فعالیت هایی که در تماس نزدیک با خاک یا گرد و غبار است مانند کار در حیاط یا باغبانی خودداری کنید. اگر این امکان وجود ندارد، هنگام انجام فعالیت های فضای باز مانند باغبانی یا بازدید از مناطق جنگلی، از کفش، شلوار بلند و پیراهن آستین بلند استفاده کنید.
- هنگام دست زدن به موادی مانند خاک، خزه، یا کود، از دستکش استفاده کنید.
- برای کاهش احتمال ایجاد عفونت پوستی، صدمات پوستی را با آب و صابون به خوبی تمیز کنید، به خصوص اگر در معرض خاک یا گرد و غبار قرار گرفته باشند.
- اگر در معرض خطر ابتلا به قارچ سیاه هستید (به عنوان مثال، اگر پیوند عضو یا پیوند سلول بنیادی انجام داده اید)، پزشک ممکن است برای جلوگیری از موکورمیکوز و سایر عفونت های قارچی، دارو تجویز کند. پزشکان و دانشمندان هنوز درحال بررسی و تحقیق بر روی اینکه کدام یک از بیماران پیوند عضو بیشتر در معرض خطر هستند و همچنین چگونگی جلوگیری از عفونت های قارچی، می باشند.
تشخیص و آزمایش ابتلا به عفونت قارچ سیاه
چگونه قارچ سیاه تشخیص داده می شود؟
پزشک هنگام تشخیص قارچ سیاه، علاوه بر معاینات بدنی، سابقه پزشكی، علائم و آزمایش خون فرد را بررسی می کند. پزشک ممکن است از بافت سینوس یا ریه نمونه برداری انجام دهد که در آن نمونه کوچکی از بافت آسیب دیده در آزمایشگاه برای اثبات موکورمیکوز در زیر میکروسکوپ یا در یک کشت قارچی مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرد. همچنین ممکن است نیاز به آزمایش های تصویربرداری مانند سی تی اسکن از ریه ها، سینوس ها یا سایر قسمت های بدن باشد.
قارچ سیاه چگونه درمان می شود؟
موكورميكوزيس یک عفونت جدی است و برای درمان به داروهايی ضد قارچ، معمولا آمفوتريسين B، پوساكونازول، يا ايزووكونازول نیاز دارد. مصرف این داروها به صورت وریدی (آمفوتریسین B ، posaconazole ، isavuconazole) یا خوراکی (posaconazole ، isavuconazole) است. سایر داروها از جمله فلوكونازول، ووریكونازول و اكینوكاندین ها در برابر قارچ هایی كه باعث قارچ سیاه می شوند موثر نیستند. غالبا، قارچ سیاه نیاز به جراحی برای برداشتن بافت آلوده دارد.
مرگ بر اثر عفونت قارچ سیاه
قارچ سیاه غالبا يک عفونت تهديد كننده زندگی است. اطلاعات منتشر شده از بیماری قارچ سیاه، میزان كلی مرگ و میر ناشی از آن را ۵۴٪ نشان می دهد. میزان مرگ و میر بسته به شرایط و بیماری زمینه ای بیمار، نوع قارچ و محل درگیری بدن متغیر است. به عنوان مثال، میزان مرگ و میر ناشی از قارچ سیاه در بین افراد مبتلا به عفونت سینوسی ۴۶٪، برای عفونت های ریوی ۷۶٪ و برای موکورمیکوز منتشر شده ۹۶٪ است.
منبع: cdc
