آیا غذاها یا مکمل ها می توانند سیستم ایمنی بدن را تقویت کنند یا این تنها یک باور غلط است؟
همه دوست دارند کمتر بیمار شوند و زندگی سالم تری داشته باشند. معمولا افرادی که نسبت به دیگران زودتر بیمار می شوند و ویروس ها و باکتری ها زودتر به آن ها سرایت می کنند، سیستم ایمنی ضعیفی دارند. بارها شنیده ایم که غذاها یا مکمل های خاص، می توانند موجب تقویت سیستم ایمنی شوند.
سوالی که همه سعی می کنند در فصل زمستان پاسخی برای آن بیابند این است که چگونه می توانیم ایمنی خود را برای مبارزه با هرگونه عفونت مرتبط با فصل سرما بهبود ببخشیم. به خصوص اکنون که ما در دوره ی بیماری همه گیر کرونا زندگی می کنیم، پاسخ به این سوال بیش از هر زمان دیگری مهم شده است.
اما آیا تقویت سیستم ایمنی امکان پذیر است؟ آیا غذا یا مکمل خاصی وجود دارند که بتوانیم از آن برای تقویت سیستم ایمنی بدن استفاده کنیم؟ پاسخ این سوال، آنطور که فکر می کنیم صریح نیست. هنوز تحقیقات در مورد تاثیر عوامل مختلف بر سیستم ایمنی انسان و اینکه آیا تغییرات در سبک زندگی ما می تواند به تقویت سیستم ایمنی کمک کند یا خیر ادامه دارد. آنچه به طور قطع اثبات شده، داشتن یک سبک زندگی سالم است.
متاسفانه، هیچ راهی برای تقویت گلبول های سفید خون که درگیر بیماری هستند، وجود ندارد تا در برابر ویروس کرونا یا هر ویروس و باکتری دیگر نفوذناپذیر باشد. با این وجود، مواردی وجود دارند که به شما کمک می کنند تا در صورت آلوده شدن به ویروس، سیستم ایمنی بدن در بهترین حالت خود کار کند، مانند خواب کافی، خوب غذا خوردن و مصرف مقادیر مناسب ویتامین های خاص مانند ویتامین D.
سیستم ایمنی بدن ما به دو دسته، ذاتی و سازگار تقسیم می شود. سیستم ایمنی ذاتی از پروتئین ها و سلول های غیر اختصاصی تشکیل شده است که در هر نوع آسیب یا بیماری، حتی خراش پا، دست به کار می شوند. اما سیستم ایمنی تطبیقی یا سازگار، کاملا تخصصی عمل می کند.
هنگام ابتلا به سرماخوردگی، آنفولانزا یا ویروس کرونا، سلول های سیستم ایمنی تطبیقی بیماری را تشخیص می دهند. با انجام این کار، آن ها هوشمندانه سلول های ایمنی را طراحی می کنند تا آن عفونت را پیدا کرده و از بین ببرند. این سلول های ایمنی در بدن باقی می مانند. از این رو هنگامی که دوباره با آن ویروس یا باکتری یا عامل عفونی دیگر تماس پیدا کردید، سیستم ایمنی بدن دقیقا می داند چه کاری باید انجام دهد. به همین دلیل، دو بار ابتلا به یک عفونت یکسان، بسیار دشوار است، البته این امر غیرممکن نیست.
به همین دلیل واکسن ها موثر هستند. واکسن (به غیر از واکسن های طراحی شده با روش RNA) از مقدار کمی ویروس یا باکتری تشکیل شده است (معمولا یک نسخه مرده است). هنگام تزریق واکسن، سیستم ایمنی بدن سلول هایی را ایجاد می کند که در صورت ورود مهاجم (ویروس یا باکتری) به بدن، آن را از بین می برد. اما مولفه اصلی در اینجا، ابتدا قرار گرفتن در معرض بیماری و سپس ایجاد ایمنی می باشد. متاسفانه، برعکس این موضوع امکان پذیر نیست. بنابراین ایده تقویت سیستم ایمنی جهت مقابله با هرگونه عفونت، منطقی نیست. گونه های مختلف ویروس های سرماخوردگی (معروف به ویروس های رینوویروس) و ویروس های آنفلوانزا وجود دارند و راهی برای آموزش بدن برای مبارزه با همه آن ها وجود ندارد.
اما باز هم جای امیدواری است. هر دو سیستم ایمنی ذاتی و تطبیقی، برای کارکرد صحیح، به سلول های مناسب در مقادیر مناسب احتیاج دارند. اگر می خواهید سیستم ایمنی قوی داشته باشید، فهمیدن بهترین روش های تقویت سیستم ایمنی بدن، بسیار کلیدی است. اما چگونه باید این کار را انجام داد؟
به طور کلی، سیستم ایمنی بدن ما به شدت تنظیم شده است. ما ابزاری برای تقویت تنها یک بخش از سیستم ایمنی نداریم و حتی اگر این توانایی را نیز داشته باشیم، این کار به ضرر بدن خواهد بود. در صورت عدم ابتلا به عفونت، داشتن تعداد زیاد سلول های ایمنی، فکر خوبی نیست. این می تواند به طور بالقوه منجر به التهاب کلی در بدن یا حتی یک بیماری خودایمنی شود. شما نمی خواهید یک سیستم ایمنی همیشه فعال داشته باشید. سیستم ایمنی باید در صورت بروز عفونت، سریع و موثر عمل کند.
آنچه می خوریم و الگوهای رفتاری ما می تواند بر سلامت کلی سیستم ایمنی بدن تاثیر بگذارد.
داشتن میزان مناسب خواب (هشت ساعت برای بزرگسالان) در داشتن یک سیستم ایمنی کارآمد موثر است. خواب به چندین روش بر سیستم ایمنی بدن تاثیر می گذارد. برخی مطالعات نشان می دهند که در هنگام بیماری، خواب، ممکن است به توزیع سلول های ایمنی خاصی در غدد لنفاوی کمک کند، جایی که این سول ها برای مقابله با عفونت ها به کار می روند. خواب همچنین در ایجاد سلول های ایمنی مناسب برای مقابله با بیماری ها نقش اساسی دارد.
در یک مطالعه، محققان به شرکت کنندگان واکسن هپاتیت A تزریق کردند. سپس نیمی از شرکت کنندگان در مطالعه، برای خواب کامل به رختخواب فرستاده شده و نیمی دیگر به مدت یک شب بیدار ماندند.
نتایج نشان داد که به طور متوسط چهار هفته بعد، آنتی بادی های (پروتئین های تولید شده توسط سلول های ایمنی سازگار که مخصوص برخی از عفونت ها هستند) عفونت هپاتیت در افرادی که خواب منظم داشتند، دو برابر بیشتر از آنتی بادی های افرادی بود که نخوابیدند.
از نظر تغذیه، داشتن یک رژیم غذایی متعادل، سیستم ایمنی بدن را نیز متعادل نگه می دارد. مطالعات نشان می دهند که پروتئین برای تقویت سیستم ایمنی بسیار مهم است. پروتئین، کلید تشکیل نه تنها سلول های ایمنی، بلکه تمام سلول های بدن است. مصرف پروتئین راهی برای اطمینان از میزان مناسب تکثیر سلول های T در صورت مواجهه با ویروس های عفونی است.
مکمل هایی مانند روی (زینک) قادرند خود را به ویروس متصل کرده و از آلودگی بیشتر فرد جلوگیری کند. مصرف غذاهای سرشار از زینک شامل گوشت قرمز، غذاهای دریایی و غلات کامل و همچنین برخی غذاهای غنی شده مانند غلات صبحانه و مصرف مکمل های زینک می تواند از شدت عفونت جلوگیری کرده و آن را کاهش دهد.
سایر ریز مغذی ها نیز بر روی سیستم ایمنی بدن تاثیر می گذارند. محققان اثرات مکمل ویتامین D را بر روی سیستم ایمنی بدن بررسی کرده اند. یک مطالعه نشان داد که مکمل ویتامین D خطر ابتلا به عفونت حاد دستگاه تنفسی و خطر آنفلوانزای نوع A را کاهش می دهد.
تمام این ها بدان معنی است که هرچند راهی برای تقویت قطعی سیستم ایمنی وجود ندارد (مگر اینکه در برابر بیماری قرار بگیرد)، اما داشتن یک سبک زندگی سالم مانند خواب کافی و مصرف طیف گسترده ای از میوه ها و سبزیجات به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک می کند.
یک سبک زندگی سالم شامل داشتن یک رژیم غذایی متعادل حاوی تمام مواد مغذی مورد نیاز بدن مانند ویتامین ها، مواد معدنی و سایر مواد مغذی است. بدن ما برای عملکرد مناسب و انجام تمام فرآیندهای حیاتی به مواد مغذی احتیاج دارد، بنابراین کمبود آن ها بر روی این فرآیندها و توانایی سیستم ایمنی بدن در مبارزه با بیماری ها تاثیر می گذارد. بهترین راه برای اطمینان از تامین ویتامین ها و مواد معدنی، مصرف مواد مغذی موجود در یک رژیم غذایی متعادل متشکل از انواع میوه ها، سبزیجات، آجیل ها، چربی های سالم، کربوهیدرات ها و پروتئین هاست، نه مکمل ها.
منابع
