سیروز کبدی – سیروز کبدی چیست و آیا به معنای سرطان کبد است؟

معصومه عسکریبهمن ۴, ۱۴۰۲آخرین به روز رسانی: بهمن ۴, ۱۴۰۲

سیروز کبدی یک بیماری خطرناک است که باعث آسیب به بافت کبد می‌شود و در صورت عدم درمان، می‌تواند منجر به نارسایی کبد شود. این بیماری معمولا نتیجه آسیب مداوم کبد در طول سالیان متمادی است. الکل و مواد مخدر، ویروس ها و عوامل متابولیک شایع ترین علل ابتلا به سیروز کبدی هستند.

بخوانید: بیماری کبد چرب چیست؟ علائم خاموش این بیماری کدامند؟

سیروز کبدی چیست؟

سیروز کبدی مرحله آخر بیماری کبدی است که در آن بافت سالم کبد به تدریج با بافت اسکار (زخم) جایگزین می شود و نتیجه ی هپاتیت مزمن و طولانی مدت است. هپاتیت، التهابی در کبد است که دلایل زیادی دارد.

با ادامه دار شدن التهاب، کبد تلاش می کند تا با ایجاد زخم، خود را ترمیم کند. اما زخم بیش از حد، مانع از عملکرد صحیح کبد می شود. مرحله نهایی نارسایی مزمن کبد است.

سیروز چگونه بر کبد و بدن تاثیر می گذارد؟

سیروز کبدی باعث مسدود شدن جریان خون و اکسیژن از طریق بافت های کبد می‌شود. این کار توانایی کبد برای پردازش خون، متابولیسم مواد مغذی و فیلتر کردن سموم، توانایی کبد برای تولید صفرا و پروتئین های ضروری خون را کاهش می دهد. بافت اسکار همچنین می‌تواند رگ‌های خونی که از کبد عبور می‌کنند را فشرده کند و منجر به وضعیتی به نام فشار خون پورت شود.

سیروز کبدی چقدر شایع است؟

سیروز کبدی نسبتا بیماری شایع است و یکی از علل مهم بستری شدن در بیمارستان و مرگ به خصوص پس از میانسالی می باشد، زیرا در طول زمان به تدریج توسعه می یابد.

علائم و نشانه های سیروز کبدی چیست؟

علائم و نشانه های سیروز کبدی به میزان پیشرفته بودن آن بستگی دارد. ممکن است در ابتدا اصلا علائم نداشته باشید، یا ممکن است فقط علائم مبهم و مشابه بیماری های دیگر باشد. با کاهش عملکرد کبد، علائم سیروز بیشتر قابل تشخیص است.

اولین علائم سیروز کبدی چیست؟

علائم و نشانه های اولیه سیروز ممکن است شامل موارد زیر باشد:

حالت تهوع یا از دست دادن اشتها
احساس ضعف یا خستگی
احساس بیماری
درد بالای شکم (به خصوص در سمت راست)
عروق خونی قابل مشاهده که شبیه عنکبوت هستند (آنژیوم عنکبوتی)
قرمزی کف دست (اریتم کف دست)

علائم سیروز در حال پیشرفت چیست؟

علائم قابل تشخیص سیروز به دو دسته تقسیم می شوند: علائم مربوط به کاهش عملکرد کبد و علائم مربوط به فشار خون پورتال.

علائم توقف جریان صفرا، مانند یرقان، شاخص های رایج کاهش عملکرد کبد هستند. علائم فشار خون پورتال به طور خاص نشان دهنده سیروز هستند.

علائم سیروز مرتبط با کاهش عملکرد کبد عبارتند از:

زردی (رنگ زرد در پوست و چشم)
خارش (خارش پوست، اما بدون بثورات قابل مشاهده)
ادرار تیره رنگ و مدفوع روشن
مشکلات گوارشی، به ویژه با چربی ها
برجستگی های زرد کوچک رسوب چربی روی پوست یا پلک
کاهش وزن و کاهش عضلانی بی دلیل
آنسفالوپاتی کبدی (گیجی، سردرگمی، تغییرات خلقی)
اختلال در عملکرد حرکتی (انقباض، لرزش یا عدم کنترل عضلات)
اختلال در چرخه قاعدگی
بزرگ شدن بافت پستان مردان و کوچک شدن بیضه در افراد AMAB

علائم سیروز مرتبط با فشار خون پورتال عبارتند از:

تورم در شکم (آسیت)
تورم در دست ها، پاها و یا صورت (ادم)
خونریزی و کبودی
خون در استفراغ یا مدفوع
ادرار کم (ناشی از نارسایی مزمن کلیه)
تنگی نفس (از نارسایی مزمن تنفسی)

چه چیزی باعث سیروز کبدی می شود؟

سیروز یک فرآیند زخم تدریجی است که توسط التهاب مزمن در کبد ایجاد می شود. هر بیماری مزمن کبدی که باعث هپاتیت مزمن شود می تواند منجر به سیروز نیز شود. شایع ترین علل آن عبارتند از:

هپاتیت ناشی از الکل: این آسیب مزمن کبدی ناشی از مصرف شدید الکل است. الکل ممکن است شناخته شده ترین علت سیروز کبدی باشد، اما علل غیرالکلی دیگر نیز شایع است.
استئاتوهپاتیت غیر مرتبط با الکل: این آسیب مزمن ناشی از ذخیره چربی اضافی در کبد است و به عوامل متابولیک مانند چربی خون بالا، قند خون و فشار خون مرتبط است.
عفونت مزمن هپاتیت C: هپاتیت C یک عفونت ویروسی است که اکنون با داروهای ضد ویروسی قابل درمان است، اما بسیاری از افراد متوجه وجود این عفونت در بدنشان نیستند.
عفونت مزمن هپاتیت B: هپاتیت B یک عفونت ویروسی است. اما قابل درمان نیست.

علل کمتر شایع سیروز عبارتند از:

بیماری صفراوی خود ایمنی: برخی از بیماری های خودایمنی می توانند باعث التهاب مزمن کبد شوند، از جمله هپاتیت خودایمنی، کلانژیت صفراوی اولیه و کلانژیت اسکلروزان اولیه.

اختلالات ژنتیکی: برخی از بیماری های ارثی می توانند باعث ایجاد مواد سمی در کبد شوند و به آن آسیب برسانند، مانند بیماری ذخیره گلیکوژن، فیبروز کیستیک و بیماری ویلسون.

هپاتیت سمی: قرار گرفتن طولانی مدت در معرض سموم خاص محیطی یا استفاده از برخی داروها از جمله مسکن های بدون نسخه، ممکن است باعث آسیب مزمن کبدی شود.

بیماری قلب و عروقی: بیماری هایی که باعث تجمع خون در کبد (نارسایی احتقانی قلب) یا مانع از رسیدن خون به کبد می شود (ایسکمی مزمن) می تواند به آن آسیب برساند.

برخی از عوامل خطری که احتمال ابتلا به سیروز کبدی را افزایش می دهد کدامند؟

سن بالای ۵۰ سال
سابقه مصرف زیاد الکل
ابتلا به عفونت هپاتیت ویروسی مزمن
ابتلا به سندرم متابولیک

سیروز کبدی چگونه تشخیص داده می شود؟

آزمایشات پزشکی برای یافتن شواهدی از سیروز کبدی شامل موارد زیر می باشد:

آزمایشات خون: تست های عملکرد کبد می تواند علائم بیماری کبد و نارسایی کبد را نشان دهد. آزمایش خون همچنین ممکن است بیماری های خاص یا عوارض جانبی شناخته شده مانند کاهش لخته شدن خون را نشان دهد.

تصویربرداری: تصویربرداری مانند سونوگرافی شکم، سی تی اسکن یا MRI می تواند اندازه، شکل و بافت کبد را نشان دهد. نوع خاصی از آزمایش تصویربرداری به نام الاستوگرافی از سونوگرافی یا فناوری MRI برای اندازه گیری سطح سفتی یا فیبروز در کبد استفاده می کند.

بیوپسی کبد: بیوپسی کبد یک روش جزئی برای گرفتن نمونه بافت کوچک از کبد برای آزمایش است.

آیا سیروز کبدی قابل درمان است؟

سیروز شامل زخم دائمی در کبد است که قابل جبران نیست. سیروز مرحله‌ای از بیماری است که در آن سلول‌های سالم کافی برای بهبود کبد وجود ندارد. اما ممکن است بتوانید پیشرفت بیشتر سیروز را کند یا متوقف کنید. این موضوع وابسته به این است که چه چیزی باعث سیروز شده، علت آن چقدر قابل درمان است و چقدر به درمان پاسخ می دهد.

رژیم غذایی و سبک زندگی

حتی اگر بیماری کبدی ناشی از عوامل دیگر باشد، حذف الکل و داروهایی که به کبد آسیب می رسانند به حفظ طولانی تر کبد کمک می کند.

باید سعی کنید غذاهای سالم بخورد و وزن سالم خود را حفظ کنید. علاوه بر این، برخی از افراد ممکن است برای درمان کمبودهای تغذیه ای به مکمل های غذایی نیاز داشته باشند.

سرطان کبد

سرطان اولیه کبد (کارسینوم کبدی) یکی دیگر از عوارض احتمالی سیروز است. همه افراد مبتلا به سیروز به سرطان کبد مبتلا نمی شوند، اما اکثر افرادی که به سرطان کبد مبتلا می شوند، سیروز دارند. اگر با سیروز به سرطان مبتلا شوید، ممکن است پزشک آن را با درمان‌های سرطان مانند پرتودرمانی یا شیمی‌درمانی درمان کند.

پیوند کبد

پزشکان زمانی که احساس کنند سلامت شما بدون پیوند کبد رو به کاهش است، پیوند کبد را توصیه می کنند. اگر به نارسایی فعال کبدی دچار هستید، سرطان کبد داشته و یا به درمان بیماری کبدی خود پاسخ نمی دهید، ممکن است نیاز به پیوند داشته باشید.

می توانید با موارد زیر به افزایش عمر کبد خود کمک کنید