با تمرکز بر روی بیماری کروناویروس جدید، COVID-19، ممکن است اصطلاحاتی را بشنوید که گیج کننده باشند. اپیدمی (همه گیری) و پاندمی (همه‌گیری جهانی) دو اصطلاح جداگانه هستند که اغلب در اخبار در مورد بیماری های عفونی به کار می روند.
یک بیماری عفونی خاص که تا چند وقت به عنوان اپیدمی شناخته می شد، ممکن است بعد از گذشت مدتی و با وخیم تر شدن و افزایش شیوع بیماری، پاندمی اعلام شود.
از این رو شاید لازم باشد تفاوت بین اپیدمی و پاندمی را بدانید.
اپیدمی (همه گیری) چیست؟
طبق اعلام مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها، اپیدمی یا همه گیر شدن بیماری در مواردی اتفاق می افتد که بیماری فراتر از آنچه در یک منطقه جغرافیایی انتظار می رود، افزایش یابد. غالبا، این افزایش به سرعت اتفاق می افتد.
دکتر مَنیش تریودی، مدیر بخش بیماری های عفونی در مرکز پزشکی در نیوجرسی می گوید: “اپیدمی در موارد خاص و در بعضی مناطق افزایش می یابد.”
به عنوان مثال، بعضی از مناطق ممکن است در زمان شیوع آنفولانزا دچار افزایش ناگهانی ابتلا به بیماری شوند. با این حال، این افزایش در همه کشورها و قاره ها گسترش نمی یابد. حتی ممکن است در سرتاسر یک ایالت هم به طور کامل پخش نشود.
دکتر تریودی می گوید: “اپیدمی ها یا همان همه گیری ها، به طور مکرر اتفاق می افتند، اما بسیاری از مردم با آن ها آشنا نیستند، مگر اینکه مستقیما منطقه آن ها را تحت تاثیر قرار دهد.”
چند نمونه از بیماری های اپیدمی شامل موارد زیر است:
- شیوع ویروس زیکا که در سال ۲۰۱۶ و ۲۰۱۷ رخ داد، توسط پشه ها در مناطق گرمسیری و پس از برگشت مسافران ازآن مناطق پخش می شد. اگرچه اکثر افراد هنگام ابتلا به زیکا علائم خفیف و یا هیچ علائمی ندارند، این ویروس می تواند باعث ایجاد میکروسفالی (یک نقص جدی هنگام تولد) در خانم های باردار باشد. براساس گفته های مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها (CDC)، در سال ۲۰۱۶، ۵۱۶۸ مورد با علائم گزارش شده است.
- به گزارش سازمان بهداشت جهانی، شیوع ابولا که در سال ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۶ در غرب آفریقا رخ داد، بزرگترین شیوع این بیماری است (ویروس ابولا ابتدا در سال ۱۹۷۶ در جمهوری کنگو کشف شد). همه گیری ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۶ در گینه آغاز و به جمهوری سیرالئون و لیبریا منتقل شد. همچنین در جمهوری کنگو در سال ۲۰۱۸/۲۰۱۹ شیوع این بیماری دوباره رخ داده است. اگر ابولا درمان نشود، می تواند به طور مکرر انسان های زیادی را از بین ببرد. CDC گزارش می دهد، در مجموع ۲۸۶۰۰ مورد ابتلا و ۱۱۳۲۵ مورد مرگ و میر ناشی از ویروس ابولا در سال ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۶ رخ داده است.
- سندرم حاد تنفسی شدید (SARS) که از سال ۲۰۰۳ در آسیا پخش شد، یک بیماری اپیدمی (همه گیر) بود. SARS از بیماری های خانواده کروناویروس است. در سرتاسر جهان، ۸۰۹۸ نفر به SARS مبتلا شدند و ۷۷۴ نفر درگذشتند.
- اپیدمی آنفولانزا. اگر تعداد موارد ابتلا به آنفولانزا فراتر از حد معمول باشد، ممکن است برخی از مناطق کشورها اپیدمی آنفولانزا را تجربه کنند. تریودی می گوید: “این بیماری همه گیر نیست، اما مقیاس آن بزرگتر شده است که می تواند امکان ایجاد اپیدمی را فراهم کند.”
با رعایت بهداشت ایمن فردی، مانند شستن دست ها و ماندن در خانه در هنگام بیماری، می توان از بیماری اپیدمی یا همه گیری جلوگیری کرد.
بیماری پاندمی (همه گیری جهانی) چیست؟
از بیماری پاندمی برای توصیف یک بیماری استفاده می شود که در بسیاری از کشورها و قاره ها گسترش یافته و تعداد زیادی از افراد را مبتلا می کند. نه CDC و نه WHO مشخص نکرده اند كه چه تعداد كشور یا چند نفر باید تحت تاثیر قرار بگیرند تا یک بیماری پاندمی اعلام شود.
دکتر آندرس رومرو، متخصص بیماری های عفونی در مرکز بهداشت Providence Saint John در سانتا مونیکا کالیفرنیا، می گوید: “در بیماری های پاندمی تصور بر این است که همه می توانند به طور بالقوه در معرض ابتلا باشند.”
رادنی راد که استاد افتخاری مطالعات بین المللی در دانشگاه ایالتی تگزاس است، می گوید: “قبل از اینکه یک بیماری پاندمی شود، باید چند مرحله را رد کند.”
طبق مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها این مراحل عبارتند از:
- سطح پراکنده، برای توصیف زمانی است که وقوع بیماری به طور نامنظم اتفاق می افتد.
- اندمی یا چیزی که حضور آن در یک منطقه جغرافیایی مداوم است. به عنوان مثال، مناطق گرمسیری‌ای در جهان وجود دارند که عفونت ناشی از پشه بومی (مالاریا) در آن جا اندمی است.
- اپیدمی، که یک افزایش ناگهانی در تعداد موارد ابتلا بوده و بیشتر از آن چیزیست که برای یک منطقه انتظار می رود.
- سرانجام، پاندمی اتفاق می افتد، مانند COVID-19.
اگر دچار بیماری هایی از قبیل دیابت یا بیماری مزمن انسداد ریوی (COPD) هستید، باید در مورد بیماری های اپیدمی و پاندمی بیشتر مراقب باشید زیرا این بیماری ها می توانند شما را در برابر عفونت های مسری آسیب پذیرتر کند.
درست مانند یک بیماری اپیدمی، یک بیماری پاندمی هنگامی به پایان می رسد که تعداد قابل توجهی از موارد ابتلا به بیماری کاهش یابند. تصمیم گیری برای گفتن اینکه یک بیماری پاندمی، دیگر وجود ندارد می تواند دشوار باشد.
نحوه کنترل همه گیری (اپیدمی) و همه گیری جهانی (پاندمی)
علیرغم تفاوت بین اپیدمی و پاندمی، واقعیت مهم این است هر دو مورد بسیار خطرناک هستند و اثرات آن می تواند برای کل جوامع ویرانگر باشد. مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها، طرحی برای کنترل این شرایط و کاهش موارد ابتلا ارائه داده است.
یکی از عناصر این طرح کاهش تجمعات یا تلاش برای نگهداری بیماران در یک منطقه محدود است. کاهش تجمعات به معنای تلاش برای جلوگیری از انتشار بیماری از افراد بیمار به دیگران است. راهکارهای توصیه شده شامل شستشوی مکرر و کامل دست ها، ضدعفونی کردن سطوح و وسایل الکترونیکی، و ماندن در خانه در هنگام بیماری می باشد.
نوشته های مرتبط:
شایعات و حقایق مربوط به ویروس کرونای جدید
منبع
