بیماری رینود – چرا برخی اندام های بدن سرد و کبود می شوند

بیماری رینود که پدیده رینود یا سندرم رینود نیز نامیده می شود، نوعی اختلال است که رگ های خونی انگشتان دست و پا را تحت تاثیر قرار می دهد. عروق خونی در بینی، لب ها یا لاله گوش نیز ممکن است تحت تاثیر قرار گیرند.

پدیده رینود می تواند خود به خود رخ دهد (پدیده رینود اولیه)، یا می تواند به بیماری دیگری (پدیده ثانویه رینود) مربوط باشد.

بیماری رینود باعث می شود بعضی از نواحی بدن مانند انگشتان دست و پا، در پاسخ به دمای پایین یا استرس، بی حس و سرد شود. در بیماری رینود، عروق کوچکتر که خون را به پوست می رسانند، باریک می شوند و جریان خون را در مناطق آسیب دیده (وازواسپاسم) محدود می کنند.

زنان بیشتر از مردان به بیماری رینود مبتلا می شوند و به نظر می رسد این بیماری در افرادی که در آب و هوای سردتر زندگی می کنند بیشتر شایع است.

درمان بیماری رینود به شدت آن و بیماری های دیگر فرد بستگی دارد. در اکثر افراد، بیماری رینود ناتوان کننده نیست، اما می تواند کیفیت زندگی را تحت تاثیر قرار دهد.

علائم بیماری رینود کدامند؟

فرد مبتلا به بیماری رینود می تواند سه مرحله تغییر رنگ پوست را تجربه کند: سفید (رنگ پریدگی)، آبی (سیانوز) و قرمز (روبر). برای تغییر رنگ پوست ترتیب خاصی وجود ندارد و همه افراد هر سه رنگ پوست را تجربه نمی کنند.

• رنگ پریدگی (سفیدی): ممکن است در پاسخ به فروپاشی عروق در یک قسمت آسیب دیده رخ دهد.
• سیانوز (کبودی): به این دلیل ظاهر می شود که انگشتان دست و پا به اندازه کافی خون غنی از اکسیژن دریافت نمی کنند. علائم دیگری که در طی سیانوز رخ می دهد احساس سرما و بی حسی است.
• روبر (قرمزی): با بازگشت خون به مناطق آسیب دیده رخ می دهد. پس از پایان حمله، ممکن است ضربان و گزگز در انگشتان دست و پا ایجاد شود. حملات بیماری رینود از کمتر از یک دقیقه تا چند ساعت طول می کشند.

با گرم شدن و بهبود گردش خون، مناطق آسیب دیده ممکن است قرمز، ضربان دار، گزگز دار یا متورم شوند.

علائم و نشانه های بیماری رینود عبارتند از:

• انگشتان سرد دست و پا
• تغییر رنگ پوست در واکنش به سرما یا استرس
• احساس بی حسی، سوزن سوزن شدن یا احساس گزش ناحیه درگیر در هنگام گرم شدن یا کاهش استرس

اگرچه بیماری رینود معمولا انگشتان دست ها و پاها را تحت تاثیر قرار می دهد، اما می تواند مناطق دیگر بدن مانند بینی، لب، گوش و حتی نوک سینه ها را نیز درگیر کند. پس از گرم شدن، بازگشت جریان خون طبیعی به منطقه می تواند ۱۵ دقیقه طول بکشد.

چه زمان باید به پزشک مراجعه کرد؟

در صورت داشتن سابقه شدید بیماری رینود و ایجاد زخم یا عفونت در یکی از انگشتان دست و پا، بلافاصله به پزشک مراجعه کنید.

دلیل ابتلا به بیماری رینود چیست؟

پزشکان علت حملات رینود را کاملا نمی دانند، اما به نظر می رسد رگ های خونی دست و پا در دمای سرد یا استرس بیش از حد واکنش نشان می دهند.

رگ های خونی در اسپاسم

در بیماری رینود، شریان های انگشتان دست و پا باریک می شوند و هنگامی که در معرض سرما یا استرس قرار می گیرند، خون رسانی را برای مدت کوتاهی محدود می کنند. با گذشت زمان، این عروق کوچک می توانند کمی ضخیم شده و جریان خون را بیشتر کنند.

قرار گرفتن در معرض سرما، مانند قرار گرفتن دست در آب و هوای سرد، برداشتن چیزی از فریزر، محتمل ترین عامل محرک بیماری رینود است. برای برخی از افراد، استرس عاطفی می تواند یکی دیگر از این محرک ها باشد.

مقایسه بیماری رینود اولیه و ثانویه

دو نوع اصلی بیماری رینود وجود دارد:

• رینود اولیه: رینود اولیه در نتیجه یک بیماری رخ نمی دهد. ممکن است بسیار خفیف باشد به طوری که بسیاری از افراد مبتلا به رینود اولیه به دنبال درمان نمی روند و این مشکل خود به خود حل می شود.
• رینود ثانویه: رینود ثانویه ناشی از یک مشکل اساسی است. اگرچه رینود ثانویه نسبت به فرم اولیه شایع نیست، اما جدی تر است.

علائم و نشانه های رینود ثانویه، دیرتر از رینود اولیه و معمولا در حدود ۴۰ سالگی ظاهر می شوند.

دلیل رینود ثانویه عبارتند از:

• بیماری های بافت همبند: بیشتر افراد مبتلا به بیماری نادر اسکلرودرمی (یک بیماری که منجر به سخت و زخم شدن پوست می شود)، به رینود مبتلا هستند. بیماری های دیگری که خطر ابتلا به رینود را افزایش می دهند شامل لوپوس، آرتریت روماتوئید و سندرم شوگرن می باشند.
• بیماری های عروق: این بیماری ها شامل تجمع پلاک در رگ های خونی که قلب را تغذیه می کنند، و نوعی فشار خون بالا که عروق ریه را تحت تاثیر قرار می دهد، می شود.
• سندرم تونل کارپال: در نتیجه فشردگی عصب میانی در ناحیه دالان مچ دست (تونل کارپال) ایجاد می‌شود که می تواند دست را در برابر سرما حساس کند.
• عملکرد یا ارتعاش تکراری: تایپ کردن، نواختن پیانو یا انجام حرکات مشابه برای مدت طولانی و کار با ابزارهای لرزشی، مانند مته دستی مخصوص سوراخ کردن سنگ، می تواند منجر به آسیب دیدگی بیش از حد شود.
• سیگار کشیدن: سیگار کشیدن رگ های خونی را منقبض می کند.
• آسیب به دست یا پا: به عنوان مثال می توان به شکستگی مچ دست، جراحی یا سرمازدگی اشاره کرد.
• داروهای خاص: این داروها شامل مسدود كننده های بتا برای فشار خون بالا، داروهای میگرن حاوی ارگوتامین و سوماتریپتان، داروهای مربوط به اختلال كمبود توجه / بیش فعالی، برخی از داروهای شیمی درمانی و داروهایی كه باعث تنگ شدن رگ های خونی می شوند، مانند برخی از داروهای سرماخوردگی بدون نسخه.

عوامل خطر

عوامل خطر ابتلا به رینود اولیه عبارتند از:

• جنسیت: زنان بیش از مردان تحت تاثیر قرار می گیرند.
• سن: بیماری رینود اولیه اغلب در سنین ۱۵ تا ۳۰ سالگی آغاز می شود.
• اقلیم: این اختلال در افرادی که در آب و هوای سردتر زندگی می کنند بیشتر دیده می شود.
• سابقه خانوادگی: اگر یکی از اقوام درجه یک، والدین، ​​خواهر و برادر یا کودک به این بیماری مبتلا باشند، خطر ابتلا به آن برای فرد افزایش می یابد.

عوامل خطر برای رینود ثانویه عبارتند از:

• بیماری های همراه با بیماری رینود: شامل بیماری هایی مانند اسکلرودرمی و لوپوس است.
• مشاغل خاص: شامل مشاغلی است که باعث آسیب مکرر می شوند، مانند استفاده از ابزارهای با ارتعاش.

عوارض

اگر بیماری رینود ثانویه شدید باشد (که نادر است) کاهش جریان خون در انگشتان دست یا پا می تواند باعث آسیب بافتی شود.

شریان کاملا مسدود شده می تواند منجر به زخم (زخم پوست) یا بافت مرده شود که درمان هر دو مشکل است. به ندرت، موارد شدید و درمان نشده ممکن است نیاز به برداشتن قسمت آسیب دیده بدن داشته باشد.

پیشگیری از بیماری رینود

برای کمک به جلوگیری از حملات رینود:

• قبل از بیرون رفتن از خانه از کلاه، روسری، جوراب و چکمه و دستکش استفاده کنید.
• اتومبیل خود را گرم کنید. قبل از رانندگی در هوای سرد بخاری ماشین خود را برای چند دقیقه روشن کنید.
• جوراب بپوشید. هنگام بیرون آوردن غذا از یخچال یا فریزر، از دستکش یا دستگیره فر استفاده کنید.
• از آنجا که استفاده از کولر می تواند باعث حملات شود، تهویه هوا را روی دمای گرمتری تنظیم کنید. از لیوان های نوشیدنی عایق استفاده کنید.

چگونه می توان بیماری رینود را درمان کرد؟

هدف از درمان، کاهش شدت حملات و جلوگیری از آسیب و از بین رفتن بافت در انگشتان دست و پا است. پزشکان ممکن است برای برخی از بیماران مبتلا به پدیده رینود ثانویه دارو تجویز کنند. با این حال، پزشکان اغلب درمان های غیر دارویی را توصیه می کنند.

برخی روش های درمانی غیر دارویی، که ممکن است به کاهش شدت حمله رینود شوند عبارتند از:

• در هنگام بروزحمله، فعال باشید: حمله رینود را نباید نادیده گرفت. با انجام اقدامات مناسب می توان از طول و شدت حمله کاست. اولین و مهمترین اقدام، گرم كردن دست ها و پاها است. در هوای سرد باید داخل خانه بمانید. قرار دادن کیسه آب گرم روی انگشتان دست و پا یا فرو بردن آن ها در یک کاسه آب گرم نیز کمک خواهد کرد. یادگیری تکنیک های تمدد اعصاب و همچنین اختصاص دادن زمان برای استراحت، کمک بیشتری به پایان حمله می کند.
• خود را گرم نگه دارید: نه تنها گرم نگه داشتن دست و پا مهم است، بلکه جلوگیری از سرد شدن قسمت های دیگر بدن نیز مفید است. در هوای سرد به نحوه لباس پوشیدن توجه ویژه ای داشته باشید. کلاه از اهمیت ویژه ای برخوردار است زیرا مقدار زیادی از گرمای بدن از طریق پوست سر هدر می رود.

سایر نکات عبارتند از:

• از دست زدن به فلزات سرد خودداری کنید.
• از قرار دادن دست در آب سرد یا نگه داشتن نوشیدنی های یخی خودداری کنید.
• تا آنجا که ممکن است از نزدیک شدن به کولر و یا یخچال فروشگاه های مواد غذایی خودداری کنید.
• با استفاده از مرطوب کننده یا کرم دست، به خصوص پس از شستن دست ها، از خشکی و ترک پوست جلوگیری کنید.
• سیگار را ترک کنید. نیکوتین باعث کاهش دمای پوست می شود که ممکن است منجر به حمله شود.
• استرس خود را مدیریت کنید. از آنجا که استرس ممکن است باعث حمله شود، به ویژه در افراد مبتلا به پدیده رینود اولیه، یادگیری شناخت و جلوگیری از موقعیت های استرس زا ممکن است به کنترل تعداد حملات کمک کند.
• ورزش کنید. بسیاری از پزشکان بیمارانی را که دارای پدیده رینود هستند تشویق به ورزش منظم می کنند. ورزش باعث بهبود، افزایش سطح انرژی، کنترل وزن و خواب آرام می شود. همیشه قبل از شروع یک برنامه ورزشی با پزشک خود مشورت کنید.
• افراد مبتلا به پدیده ثانویه رینود بیشتر از کسانی که به شکل اولیه آن مبتلا هستند، با داروها درمان می شوند. بسیاری از متخصصان بر این باورند که موثرترین و ایمن ترین داروها مسدود کننده های کانال کلسیم هستند که باعث آرامش عضلات صاف و رگ های خونی کوچک می شوند. این داروها باعث کاهش دفعات و شدت حملات در حدود دو سوم از بیماران مبتلا به پدیده رینود اولیه یا ثانویه می شوند. این داروها همچنین می توانند به بهبود زخم های پوستی در انگشتان دست و پا کمک کنند.

توجه به این نکته مهم است که درمان با داروها همیشه موفقیت آمیز نیست. غالبا، بیماران مبتلا به فرم ثانویه بیماری رینود همانند بیماران مبتلا به شکل اولیه این اختلال به درمان پاسخ نمی دهند.

منبع: mayoclinic