آیا غذاهای اصلاح شده ژنتیکی بی خطر هستند؟ بررسی تاثیرات آن‌ها بر سلامت انسان

مهندسین برای تولید گیاهان مقاوم تر، مغذی تر و خوش مزه تر ژن ارگانیسم های گیاهان را اصلاح (GMO) می کنند. با این حال، مردم نسبت به بی خطر بودن غذاهای اصلاح شده ژنتیکی برای سلامتی نگران هستند و در مورد فواید و مضرات استفاده از این محصولات (GMO) بحث های زیادی وجود دارد.

یک تولید کننده، با معرفی مواد ژنتیکی یا DNA ارگانیسم های مختلف از طریق فرآیندی به نام مهندسی ژنتیک، GMO ها را ایجاد می کند.

در حال حاضر بیش تر غذاهای GMO موجود، گیاهان مانند میوه و سبزیجات هستند.

کلیه مواد غذایی تولید شده از گیاهان با اصلاح ژنتیک در ایالات متحده، توسط سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) کنترل می شود. آن ها باید همان الزامات ایمنی که در غذاهای سنتی اعمال می کنند را، رعایت کنند.

FDA (سازمان غذای آمریکا)، برای امنیت انسان ها و حیوانات غذاهای تولید شده توسط مهندسی ژنتیک (Genetic Engineer) را، کنترل می کند. مواد غذایی بدست آمده از گیاهان اصلاح شده ژنتیکی باید الزامات ایمنی مشابه با محصولات تولید شده به روش های سنتی را داشته باشند.

در حالی که گاهی اوقات از مهندسی ژنتیک به دلیل تولید “ارگانیسم های اصلاح شده ژنتیکی (GMOs)”  تحت عنوان “اصلاح ژنتیکی” یاد می شود، FDA اصطلاح دقیق تری برای مهندسی ژنتیک دارد.

روش های مختلفی برای بهبود محصول وجود دارد و مهندسی ژنتیک فقط یک نوع از آن است. ما از اصطلاح “مهندسی ژنتیک” برای اشاره به روش های اصلاح ژنتیکی ای استفاده می کنیم که از فناوری بیوتکنولوژی نوین استفاده می کنند. در این فرآیند، دانشمندان تغییراتی هدفمند در آرایش ژنتیکی گیاه ایجاد می کنند تا به گیاه، صفت مطلوب جدیدی ببخشند.

در مورد فواید و خطرات غذاهای GMO اختلاف نظر وجود دارد. در این مقاله، با در نظر گرفتن تاثیرات احتمالی آن ها بر سلامت انسان و محیط زیست، درباره جوانب مثبت و منفی محصولات زراعی GMO بحث خواهیم کرد.

فواید محصولات GMO

تولید کنندگان، از اصلاح ژنتیکی برای دادن صفات مطلوب به مواد غذایی استفاده می کنند. به عنوان مثال، دانشمندان دو نوع جدید سیب طراحی کرده اند که پس از برش یا ضربه، کم تر قهوه ای و لکه دار می شوند.

این استدلال در استفاده از فناوری مهندسی ژنتیک، معمولا شامل مقاوم تر کردن محصولات زراعی نسبت به بیماری ها در هنگام رشد است. تولید کنندگان همچنین گیاهان را به گونه ای مهندسی می کنند که مغذی تر بوده و نیاز کم تری به استفاده از علف کش ها باشد.

محافظت از محصول، اصلی ترین دلیل این نوع اصلاح ژنتیک است. گیاهانی که در برابر بیماری های منتشره از حشرات یا ویروس ها مقاوم تر هستند، منجر به بازدهی بیش تر برای کشاورزان و تولید محصول جذاب تری می شوند.

اصلاح ژنتیک همچنین می تواند باعث افزایش ارزش غذایی یا افزایش طعم مواد غذایی شود.

همه این عوامل در کاهش هزینه مصرف کننده نقش دارند. تولیدکنندگان همچنین می توانند از دسترسی بیش تر افراد به مواد غذایی با کیفیت، اطمینان حاصل کنند.

مضرات محصولات GMO

از آنجا که غذاهای تولید شده توسط مهندسی ژنتیک یک روش نسبتا جدید است، در مورد اثرات طولانی مدت و بی خطر بودن آن، نگرانی هایی وجود دارد.

نوشته مرتبط: روغن CBD چیست؟ همه چیز درباره مضرات و فواید روغن کانابیدیول

مشکلات جانبی بسیاری وجود دارد، اما شواهد متفاوت است. موضوعات اصلی سلامت مرتبط با غذاهای GMO به شدت مورد بحث قرار می گیرد. تحقیقات بیش تری در حال انجام است.

در این بخش شواهد مربوط به طیف وسیعی از خطراتی که افراد غالبا با غذاهای GMO مرتبط هستند، مورد بحث قرار می گیرد.

واکنش آلرژیک

برخی افراد معتقدند غذاهای GMO پتانسیل بیش تری برای تحریک واکنش های آلرژیک دارند. دلیل آلرژی زا بودن این غذا ها ممکن است به علت وجود ژن آلرژن (آلرژی زا) باشد.

سازمان بهداشت جهانی (WHO)، مهندسان ژنتیک را از استفاده از DNA محصولات آلرژن منع می کند، مگر اینکه مهندسان ژنتیک بتوانند ثابت کنند که این ژن، خود باعث ایجاد مشکل نمی شود.

شایان ذکر است که تاکنون گزارشی از اثرات آلرژیک هیچ گونه مواد غذایی GMO موجود در بازار گزارش نشده است.

سرطان

برخی محققان بر این باورند که خوردن غذاهای GMO می تواند به پیشرفت سرطان کمک کند. آن ها معتقدند، چون سرطان در اثر جهش در DNA ایجاد می شود، بنابراین ورود ژن های جدید به بدن خطرناک است.

طبق گفته انجمن سرطان آمریکا (ACS)، هیچ مدرکی برای این امر وجود ندارد. با این حال، آن ها خاطرنشان می كنند كه مانند فواید استفاده از غذاهای اصلاح شده ژنتیکی، هیچ مدرکی در مورد صدمات آن نیز وجود ندارد و دستیابی به نتیجه، به تحقیقات بیشتری نیاز دارد.

مقاومت آنتی (ضد) باکتریایی

این نگرانی وجود دارد که اصلاح ژنتیکی، (که می تواند مقاومت یک محصول در برابر بیماری را تقویت کرده یا تحمل آن را نسبت به علف کش ها افزایش دهد) قادر است بر توانایی افراد در دفاع در برابر بیماری تاثیر بگذارد.

احتمال کمی وجود دارد که ژن های غذایی بتوانند به سلول های بدن یا باکتری های موجود در روده منتقل شوند. برخی از گیاهان GMO حاوی ژن هایی هستند که باعث مقاوم تر شدن بدن در برابر برخی آنتی بیوتیک ها می شوند. این مقاومت می تواند به انسان منتقل شود.

این نگرانی که مردم به طور فزاینده ای در برابر آنتی بیوتیک ها مقاومت می کنند، در سطح جهانی در حال افزایش است. زیرا این امر موجب می شود در صورت نیاز به درمان با آنتی بیوتیک، بدن به درمان پاسخ ندهد. این احتمال وجود دارد که غذاهای GMO بتوانند در بروز این بحران نقش داشته باشند.

بر اساس گفته های WHO، خطر انتقال ژن كم است. با این حال، برای احتیاط، دستورالعمل هایی را برای تولید کنندگان مواد غذایی GMO تنظیم کرده است.

نحوه شناسایی غذاهای اصلاح شده ژنتیکی

در ایالات متحده آمریکا، هیچ مقرره ای مبنی بر برچسب گذاری مواد غذایی حاصل از GMO وجود ندارد. دلیل این امر این است که این مواد غذایی باید همان استانداردهای ایمنی را داشته باشند که در مورد تمام محصولات کنترل شده توسط FDA اعمال می شود و نیازی به تنظیم مقررات اضافی نیست.

FDA تعیین کرده است که در صورت وجود تفاوت ظاهری ماده غذایی GMO با مواد غذایی سنتی، روی محصولات برچسب گذاری شود. مثلا:

• روغن کانولا GMO با اسید لوریک بیشتر نسبت به روغن کانولا سنتی، با نام “روغن کانولا لورات” برچسب گذاری می شود.
• روغن سویا GMO با اسید اولئیک بیش تر نسبت به روغن سویا غیر GMO، باید با عنوان “روغن سویا با روغن اولئیک بالا” برچسب گذاری شود.
• روغن سویا GMO با سطح بالای استیدیدونیک اسید (که به طور طبیعی در روغن وجود ندارد)، باید با عنوان “روغن سویا استاریدونات” برچسب گذاری شود.

استاندارد جدید مواد غذایی “Bioengineered National” از اول ژانویه سال ۲۰۲۰ وارد بازار خواهد شد. براساس قوانین جدید، تمام مواد غذایی حاوی عناصر مهندسی ژنتیک با عنوان “حاصل شده از مهندسی زیستی” یا “مهندسی زیستی” برچسب گذاری می شوند.

نحوه شناسایی مواد غذایی غیر GMO

تا زمان اجرای مقررات جدید، هیچ روش مشخصی وجود ندارد که بتوانید متوجه شوید آیا مواد غذایی حاوی ترکیبات GMO هستند یا خیر.

غذاهای GMO از دهه ۱۹۹۰ در ایالات متحده موجود بوده اند. رایج ترین محصولات GMO که در ایالات متحده رشد می کنند پنبه، ذرت و سویا است.

محصولات مقاوم در برابر علف کش، استفاده موثر از سموم دفع آفات را ممکن می سازد.

وزارت كشاورزی آمریكا گزارش داده است كه تا سال ۲۰۱۴، ۹۴ درصد سویا و ۹۱ درصد محصولات پنبه از نظر ژنتیک اصلاح شده اند. در حال حاضر، تا ۹۰ درصد ذرت، از دانه های مقاوم به علف کش ساخته می شود.

بذر محصولات زراعی اصلاح شده و مقاوم در برابر حشرات، ۸۲ درصد کل ذرت کاشته شده و ۸۵ درصد کل پنبه کاشته شده در ایالات متحده را تشکیل می دهد.

هویج، کدو، سیب و پاپایا نیز معمولا اصلاح می شوند.

بیش تر محصولات GMO، مواد اولیه برای تهیه غذاها هستند. شامل:

• نشاسته ذرت در سوپ ها و سس ها
• شربت ذرت که به عنوان شیرین کننده استفاده می شود
• روغن ذرت، کانولا و روغن سویا در مایونز، سس و نان ها
• قند حاصل از چغندرقند

سوالات متداول در ارتباط با غذاهای اصلاح شده ژنتیکی

این پرسش ها و پاسخ ها توسط WHO (سازمان بهداشت جهانی) با توجه به ماهیت و ایمنی غذاهای اصلاح شده ژنتیکی، تهیه شده است.

۱- منظور از ارگانیسم های اصلاح شده ژنتیکی (GMOs) و غذاهای GM چیست؟

ارگانیسم های اصلاح شده ژنتیکی (GMOs) می توانند به عنوان ارگانیسم هایی (یعنی گیاهان، حیوانات یا میکروارگانیسم ها) تعریف شوند که در آن ها ماده ژنتیکی (DNA) به گونه ای تغییر یافته است که این تغییرات به طور طبیعی و بدون دخالت رخ نمی دهد. این فناوری اغلب “بیوتکنولوژی مدرن” یا “فن آوری ژن” نامیده می شود.

گاهی اوقات این فناوری به عنوان “فناوری DNA نوترکیب” یا “مهندسی ژنتیک” نیز شناخته می شود. این کار اجازه می دهد ژن های منتخب، جداگانه از یک ارگانیسم به ارگانیسم دیگری (همچنین بین گونه های غیرمرتبط) منتقل شوند. غذاهایی که از ارگانیسم های اصلاح شده ژنتیکی تولید می شوند یا در تهیه این غذاها از آن ها استفاده می کنند، اغلب به عنوان غذاهای GM شناخته می شوند.

۲- چرا غذاهای اصلاح شده ژنتیکی تولید می شوند؟

غذاهای GM تولید و به بازار عرضه می شوند، زیرا مزیت درک شده ای، هم برای تولید کننده و مصرف کننده این غذاها، وجود دارد. این به معنای تولید محصولی با قیمت پایین، سود بیش تر (از نظر دوام یا ارزش غذایی) است.

یكی از اهداف توسعه گیاهان بر اساس ارگانیسم های اصلاح شده ژنتیکی، بهبود حفاظت از محصول است. محصولات GM که در حال حاضر در بازار هستند، عمدتا با هدف افزایش مقاومت در برابر بیماری های گیاهی ناشی از حشرات یا ویروس ها یا افزایش تحمل نسبت به علف کش ها، تولید می شوند.

۳- آیا ارزیابی ایمنی غذاهای GM متفاوت از غذاهای معمولی (از طریق پروش سنتی) است؟

به طور کلی مصرف کنندگان بر این باورند که غذاهای معمولی (که سابقه مشخصی در مصرف بی خطر در طول تاریخ دارند) بی خطرتر هستند.

بیش تر مقامات ملی بر این باورند که ارزیابی های خاص برای غذاهای GM ضروری است. سیستم های خاصی برای ارزیابی دقیق ارگانیسم های GM و غذاهای GM و نقش آن در سلامت انسان و محیط زیست تنظیم شده است. ارزیابی های مشابه معمولا برای غذاهای معمولی انجام نمی شود. از این رو در حال حاضر تفاوت قابل توجهی در روند ارزیابی، قبل از بازاریابی برای این دو گروه از مواد غذایی وجود دارد.

۴- چه نوع مواد غذایی GM در بازار بین المللی وجود دارند؟

محصولات GM موجود در بازار بین المللی امروز، با استفاده از یکی از سه ویژگی اصلی طراحی شده است:

• مقاومت در برابر آسیب حشرات
• مقاومت در برابر عفونت های ویروسی
• مقاومت نسبت به علف کش های خاص

کلام آخر

از آنجا که اصلاح ژنتیکی می تواند گیاهان را در برابر بیماری و نسبت به علف کش ها مقاوم کند، این فرآیند می تواند میزان پرورش مواد غذایی را توسط کشاورزان افزایش دهد. این امر می تواند به کاهش قیمت ها و به امنیت مواد غذایی کمک کند.

محصولات GMO نسبتا جدید هستند و محققان درباره اثرات طولانی مدت آن ها بر ایمنی و سلامتی اطلاعات کمی دارند. نگرانی های سلامتی متعددی در مورد غذاهای GMO وجود دارد، و شواهد برای آن ها متفاوت است. در نتیجه به تحقیقات بیشتری نیاز است.

باز نشر مطالب سایت بدون ذکر نام و لینک مطلب سایت پیتونیک ممنوع است و شامل پیگرد قضایی می شود.

مرجع