تفاوت اسید فولیک و فولات – خواص و فواید مصرف اسید فولیک کدامند و چرا مصرف آن تا این حد توصیه می شود؟
ویتامین ها نقش مهمی در زندگی، سلامت و عملکرد بدن ما دارند. گاهی، لازم است افراد بسته به نیاز بدن خود، نوع خاصی از ویتامین ها را مصرف کنند. انواع مختلفی از ویتامین ها وجود دارند و ۲ نوع از این ویتامین های حیاتی، اسید فولیک و فولات می باشند. اما تفاوت بین اسید فولیک و فولات در چیست؟
فولات، در غذاهایی، از سبزیجات برگ سبز و لوبیا چشم بلبلی گرفته تا جگر گاو یافت می شود. فولات یک خانواده از ویتامین های گروه B بوده که برای سنتز DNA و تقسیم سلولی بسیار مهم می باشد.
اندی بلاتی، متخصص رژیم غذایی در لاس وگاس می گوید: “فولات در تولید سلول های سفید و قرمز خون نقش دارد. مصرف کم این ویتامین می تواند نوع خاصی از کم خونی (کم خونی فقر فولات) ایجاد کند که با کم خونی فقر آهن متفاوت است. فولات همچنین به جلوگیری از نقایص مادرزادی مرتبط با نخاع کمک می کند، به همین دلیل این ماده مغذی برای زنان باردار بسیار مهم است.”
طبق گفته انجمن بارداری آمریکا، اسیدفولیک یک فرم مصنوعی از فولات است که در مکمل ها و مواد غذایی غنی سازی شده، استفاده می شود. بدن ما، نسبت به فولات، فولیک اسید را راحت تر جذب می کند.
جلوگیری از نقص لوله عصبی
طبق گزارش مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها، ناهنجاری های مغز و ستون فقرات مانند اسپینا بیفیدا (شکاف مادرزادی مهره‌ها به صورت آشکار یا پنهان) و آنانسفالی (کودکان بیمار، فاقد قسمت جلوی مغز و نیمکره های مغزی می باشند) که به نقایص لوله عصبی معروف هستند، بیشتر در نوزادانی اتفاق می افتد که مادران آن ها در اوایل بارداری دچار کمبود فولات بوده اند.
از آنجا که پنجره (در بیماری های ویروسی مثل انواع هپاتیت و بیماری ایدز فاصله زمانی بین ورود عامل بیماری‌زا به بدن تا زمان توان تشخیص آن بیماری توسط آزمایشگاه (مثبت شدن آزمایش به دلیل وجود مقدار کافی پادتن ترشح شده در خون) گفته می‌شود.) آسیب پذیری، قبل از آنکه بسیاری از زنان حتی از بارداری خود آگاه باشند رخ می دهد، و به دلیل اینکه بسیاری از بارداری ها برنامه ریزی نشده است، پزشکان توصیه می کنند که برای جلوگیری از نقص لوله عصبی، هر زن در سنین باروری روزانه ۴۰۰-۸۰۰ میکروگرم (۰.۴-۰.۸ میلی گرم) اسید فولیک مصرف کند.
براساس گفته های انستیتوی ملی بهداشت، ایالات متحده، کانادا و چندین کشور دیگر اکنون مواد غذایی با پایه غلات مانند نان، ماکارونی و برنج را با اسید فولیک غنی می کنند تا محافظت بیشتری صورت گیرد.
چه افرادی به مکمل های اسید فولیک نیاز دارند؟
بسیاری از افراد مقدار کافی اسید فولیک را از طریق یک رژیم غذایی متعادل تامین می کنند، به خصوص از سال ۱۹۹۸ که غذاها با اسید فولیک غنی شده اند.
منابع غذایی حاوی فولات شامل مارچوبه، جوانه بروکسل، اسفناج و سبزی خردل، گوشت گاو و جگر گاو، آب و خود میوه، به ویژه پرتقال، نخود، لوبیا و آجیل، می باشند.
سوء جذب مواد مغذی، اختلال مصرف الکل یا رژیم غذایی محدود، می تواند خطر کمبود فولات را افزایش دهد. افرادی كه از بیماری صرع یا كولیت اولسروز رنج می برند و یا برای درمان چاقی تحت جراحی قرار گرفته اند، باید در مورد مصرف اسید فولیک با پزشک یا متخصص تغذیه مشورت كنند.
چه داروهایی منجر به کمبود فولات می شوند؟
براساس گفته های بنیاد صرع، چندین داروی صرع می توانند در کمبود فولات نقش داشته و برخی از آن ها با نقایص مادرزادی مرتبط هستند. به همین دلیل، مکمل های اسید فولیک به ویژه برای زنان مبتلا به صرع، بسیار مهم است. دوزهای بالاتر اسید فولیک ممکن است برای زنانی که باید در دوران بارداری به مصرف داروهای ضد تشنج ادامه دهند، توصیه شود.
داروهایی که به عنوان آنتاگونیست های فولات شناخته می شوند با جلوگیری از تبدیل فولات به شکل فعال آن، کار می کنند و جای تعجب نیست که با کمبود فولات نیز در ارتباط باشند. این داروها شامل داروهای ضد سرطان آمینوپترین و متوترکسات، سولفاسالازین برای درمان کولیت اولسراتیو، داروی مالاریا پیریمتامین، داروی ادرار آور تریامترن برای درمان نارسایی قلبی و غیره هستند.
دریافت بیش از حد اسید فولیک، نسبت به فولات، خطرناک تر است. همانند سایر ویتامین های گروه B، اسید فولیک در آب حل می شود و هر گونه مصرف اضافی، معمولا از طریق ادرار دفع می شود.
برای بزرگسالان، ۱۰۰۰ میکروگرم فولات، حداکثر میزان مصرف است. بیشتر مولتی ویتامین ها حاوی ۴۰۰ میکروگرم هستند.
مصرف مقادیر زیاد مکمل اسید فولیک بدون مشورت با یک متخصص تغذیه یا پزشک، می تواند کمبود ویتامین B12 را پنهان کند. کمبود ویتامین B12 که به عنوان کم خونی مخرب نیز شناخته می شود، با تزریق ویتامین به راحتی قابل درمان است، اما در صورت عدم درمان می تواند باعث آسیب دائمی عصب شود.
کمبود فولات و کم خونی
کمبود فولات می تواند منجر به کم خونی ماکروسیتیک شود، که در آن سلول های قرمز خون به طور غیر طبیعی بزرگ می شوند اما هموگلوبین کمی دارند. علائم کم خونی ناشی از کمبود فولات شامل خستگی، کم اشتهایی، رنگ پریدگی پوست و تحریک پذیری است.
لوسی ویلز، متخصص خون کشف کرد که مخمر یا عصاره مخمر می تواند الگوی کم خونی ماکروسیتیک را در کارگران باردار نساجی بمبئی اصلاح کند. او یافته های خود را در سال ۱۹۳۱ گزارش کرد.
یک دهه بعد، شیمی دانان دانشگاه تگزاس در آستین، گزارش دادند که توانسته اند فاکتورهای ضد کم خونی را از چهار تن اسفناج جدا کنند. آن ها نام “اسید فولیک” را از کلمه لاتین folium به معنای برگ، پیشنهاد کردند.
ژن های جهش یافته ای که اثرات فولات را کاهش می دهند
حدود ۲۵ درصد اسپانیایی ها، ۱۰ درصد سفیدپوستان و آسیایی ها و ۱ درصد آفریقایی-آمریکایی ها در ژن MTHFR خود جهش دارند که توانایی آن ها در تبدیل اسید فولیک و فولات به شکل فعال آن ها، یعنی ۵-متیل تتراهیدروفولات (۵-MTHF) را مختل می کند. این جهش ها می توانند به کمبود فولات منجر شوند و همچنین ممکن است خطر ابتلا به تولد یک کودک با نقص لوله عصبی را افزایش دهد.
مصرف مکمل ۵-MTHF به جای اسید فولیک می تواند برای برخی از افراد مبتلا به جهش MTHFR مفید باشد. اما شواهد علمی کمی برای اثبات ادعاهای تولیدکنندگان مبنی بر موثرتر بودن ۵-MTHF نسبت به اسیدفولیک برای همه، وجود دارد.
پتانسیل پیشگیری از سکته مغزی
با آن که چندین بیماری از جمله سرطان و بیماری های قلبی، با کمبود فولات همراه بوده اند، اما بیشتر مطالعات تاکنون هیچ اثر ضد سرطانی یا بهبود سلامت قلبی برای مکمل های اسید فولیک نداشته اند. اما شواهد بسیاری وجود دارند که نشان می دهند مکمل های اسید فولیک می توانند خطر سکته مغزی را در افرادی که فشار خون بالا دارند کاهش دهند.
یک آزمایش کنترل شده تصادفی (نوعی مطالعه که استاندارد طلایی برای شواهد علمی محسوب می شود) نشان داد بزرگسالان مبتلا به فشار خون بالا که هرگز دچار حمله قلبی یا سکته مغزی نمی شوند، در صورت مصرف ۸۰۰ میکروگرم اسید فولیک در روز، خطر سکته مغزی در آن ها، ۲۱ درصد کاهش می باشد. یافته ها در ژورنال انجمن پزشکی آمریکا منتشر شده است.
درمان هدفمند با اسیدفولیک، برای افرادی که دارای ژنوتیپ هایی با خطر بالا جهش MTHFR و میزان فولات پایین هستند، می تواند به کاهش سکته های مغزی کمک کند.
منبع
