آیا واقعا انسان به دلیل پیری می میرد؟ آیا جوانی سلامتی را تضمین می کند؟

همه ما در مورد مرگ بر اثر کهولت سن شنیده ایم. اما وقتی می گوییم شخصی در اثر پیری مرده است، منظور ما چیست؟

فردی از پیری نمی میرد اما بسیاری از افراد در سنین پیری می میرند. در سنین بالا، ممکن است مجموعه ای از حوادث ناگوار و بیماری های مختلف رخ دهد، که احتمال مرگ فرد را بالا می برد.

هرچه فرد پیرتر می شود، ممکن است میزان سلامتی او به دلایلی همچون ژنتیک، سبک زندگی، تجارب زندگی و ذخیره فیزیولوژیکی [توانایی یک عضو برای انجام فعالیت خود در شرایط استرس]، با افراد هم سنش متفاوت باشد. البته برای بسیاری، پیر شدن همیشه با کاهش سلامت همراه نیست. بنابراین، تحرک و سالم غذا خوردن اهمیت زیادی دارد.

اگرچه برای بسیاری از افراد، بالا رفتن سن، بهبودی اندام ها از آسیب دیدگی یا حوادث استرس زا را دشوارتر می کند، اما این بدان معنا نیست که با افزایش سن، عملکرد صحیح اعضای حیاتی بدن به روشی کاملا قابل پیش بینی، کاهش می یابد. با افزایش سن، انواع بیماری های مزمن افزایش می یابند و این بیماری های متعدد خطر مرگ و میر را افزایش می دهند. مقصر به خودی خود، کهنسالی نیست.

بدن و هموستاز

بدن با گذشت زمان کمتر قادر به حفظ هموستاز است. هموستاز به معنای حفظ شرایط پایدار و ثابت در محیط داخلی بدن می باشد (هومئو به معنی “مشابه” و استاز به معنی “پایدار” است). در افراد با هموستاز طبیعی، دمای بدن، فشار خون، قند خون، تعادل آب و جریان خون به خوبی تنظیم می شوند. همه این موارد برای داشتن زندگی سالم بسیار مهم هستند.

متاسفانه، بُروز مشکلات بیشتر با بالا رفتن سن، امری شایع است. تغییراتی که با افزایش سن رخ می دهند منجر به بی نظمی و کاهش ترمیم و نگهداری در سیستم های فیزیولوژیکی می شوند. به همین دلیل، هموستاز کاهش یافته و توسعه بیماری سر به فلک می کشد. نتیجه هموستاز ضعیف و غیر طبیعی، فشار خون بالا، دیابت و بسیاری از بیماری های مشکل ساز دیگری است که می تواند موجب مرگ بر اثر کهولت سن یا به اصطلاح مرگ بر اثر پیری شود. خوردن غذاهای ناسالم، سیگار کشیدن یا نداشتن فعالیت فیزیکی در طولانی مدت می تواند برای بدن ضرر داشته باشد.

از طرفی اغلب، عوارض بیماری های تهدید کننده زندگی، در افراد مسن متفاوت تر از افراد جوان ظاهر می شوند. افراد جوان و مسن ممکن است بر اثر برخی از بیماری ها مانند حمله قلبی، لخته شدن خون در ریه ها، عفونت شدید و غیره جان خود را از دست بدهند، اما به نظر می رسد افراد مسن، واکنش متفاوتی نسبت به این تهدیدات بالینی نشان دهند.

به عنوان مثال، علائم ذات الریه در یک فرد جوان، شامل سرفه و درد قفسه سینه می باشد. در مقابل در یک فرد مسن، علائم ذات الریه می تواند به صورت قند خون بالا و گیجی ذهن ظاهر شود.

اختلال رشد

گاهی اوقات، یک فرد مسن بدون دلیل مشخصی دچار کاهش عملکرد بدن می شود. این وضعیت به عنوان اختلال رشد (FTT) شناخته می شود و با کاهش اشتها، کاهش وزن، کم تحرکی، کم آبی، افسردگی، کلسترول پایین و عملکرد ضعیف ایمنی همراه است. این موارد ممکن است در نتیجه ضعیف شدن بیش از حد بدن بوده و با اختلال شناختی و یا ناتوانی عملکردی همراه باشد.

واضح است که روند پیری، یک روند پیچیده است. بنابراین، در شرایط ناگوار که ذکر علت مرگ برای گواهی فوت ضروری است، یک متخصص و پزشک چگونه می داند چه چیزی را گزارش کند؟

پیری، هرگز به عنوان دلیل مرگ در گواهی فوت نوشته نمی شود. اغلب اوقات، دلیل فوت، یک علت فوری یا اختلال در روند فیزیولوژیکی مانند ایست قلبی-ریوی است که به دلیل یک بیماری زمینه ای (اغلب حاد) مانند حمله قلبی شدید، عفونت کنترل نشده، سرطان، سکته شدید، آمبولی بزرگ ریوی و غیره رخ می دهد. در واقع، بدون در نظر گرفتن علت، همه تقریبا یکسان و بر اثر توقف عملکرد قلب می میرند.

اگرچه مردن بر اثر کهولت سن یا پیری یک اصطلاح پزشکی نیست، اما به نظر می رسد افزایش سن، واقعیت مرگ را قابل پذیرش می کند.

بیشتر افرادی که در ۹۰ سالگی و یا در سنین بالاتر از دنیا می روند، قبل از مرگ با این مسئله کنار می آیند.

مرگ به روش های مختلفی رخ می دهد، اما افراد در واقع بر اثر جراحات (مانند سقوط یا تصادف با اتومبیل) یا بیماری (مانند سرطان) می میرند. هیچکس از پیری نمی میرد. معمولا وقتی گفته می شود شخصی “در اثر پیری” فوت کرده است، به این معنی است که او در سال های پایانی عمر خود در معرض یکی از بیماری های شایع قرار گرفته است.

همانطور که جوانی سلامتی را تضمین نمی کند، پیری نیز به معنای ضعف سلامتی نیست.

درست است که سلول های زنده بدن عمر محدودی دارند، اما این بدان معنا نیست که ارگانیسم به دلیل قدیمی بودن سلول ها به راحتی می میرد. در عوض، جهش های ژنتیکی، بیماری ها و اثرات مخرب محیط زیست اطراف می توانند موجب پیشرفت یک اختلال یا بیماری خاص شوند. هرچه افراد پیرتر می شوند، سلول های بدن عملکرد درست خود را از دست داده و نمی توانند به راحتی با بیماری مبارزه کنند یا مانند گذشته بهبود یابند. در نتیجه، افراد مسن ممکن است در اثر جراحات یا بیماری هایی که یک فرد جوان به راحتی می تواند از آن جان سالم به در برد، بمیرند. اما هیچ موجود زنده ای تنها به دلیل پیری نمی میرد.